Oznaczanie składu uziarnienia
Metoda sedymentacyjna - areometryczna
wg Prószyńskiego

Poza analizą sitową, metoda ta służy do wyliczenia wskaźników uziarnienia. Wykonujemy ją w przypadku, gdy poniżej sita o najdrobniejszych oczkach jest powyżej 5 % próbki.

1. Sprzęt

• - waga

• - łódeczka do ważenia substancji

• - areometr glebowy

• - cylindry miarowe o objętości 1 l. Śr. 6 cm

• - stoper

• - termometr

• - duży korek gumowy do zatykania cylindra

• - bagietka

• - tryskawka

• - kroplomierz

2.Odczynniki

• - alkohol amylowy

• - bezwodny węglan sodu

• -Kalgon

3.Obliczenia

Areometr pozwala odczytać bezpośrednio w procentach ilość cząstek zawieszonych mniejszych od danej średnicy, jeżeli od wartości odczytu zrobionego w badanej próbce odejmie się wartość odczytu dokonanego w roztworze poprawkowym.

4.Przygotowanie próbek glebowych.

• - odważyć 40 g. badanej gleby i wsypać do przygotowanej zlewki. (wykorzystujemy próbkę, która przeleciała przez najdrobniejsze sito, o ile jest jej wystarczająca ilość, albo z całej próbki osadu. Po przesianiu przez sita przy użyciu wytrząsarki, pozostałość na sitach trzeba dodać.

• - zalać wodą destylowaną (około 0,5 l)

• - dodać 25 ml. Roztworu kalgonu, podwójna ilość (50 ml) peptyzatora stosuje się przy próbkach zawierających węglany.

• - zawiesinę glebową mieszać używając mieszadła magnetycznego: gleby piaszczyste 10 min., gliny i utwory pyłowe 20 min., iły 30 min.

• - po zakończeniu mieszania przenieść ilościowo zawiesinę do szklanego cylindra 1 l i dopełnić do kreski wodą destylowaną.

5.Przygotowanie roztworu poprawkowego:

 - do cylindra 1 l. Dodaje się kalgon w takiej ilości jak do roztworu podstawowego

 - dopełnić do 1 l. Wodą destylowaną

6.Uwagi:

• - temperatura w obu cylindrach powinna być jednakowa, dopuszczalna różnica wynosi około 0,5 oC

• - jeżeli próbka glebowa zawiera próchnicę, dla zniszczenia piany tworzącej się przy wytrząsaniu zawiesiny należy dodać do obu cylindrów kilka kropel alkoholu amylowego.

7.Przebieg analizy

- Wyznaczanie właściwego czasu odczytów

• * cylinder z zawiesiną zamknąć korkiem i wytrząsać przez pół minuty

• * ustawić cylinder na statycznej konsoli i od tej chwili liczyć czas.

• * po upływie 10-12 minut od chwili postanowienia robi się pomiar areometrem w cylindrze z zawiesiną i z roztworem poprawkowym.

• * różnica tych odczytów da przybliżoną procentową zawartość cząstek < 0,02 mm w badanej glebie co pozwoli wyszukać właściwą tablicę do określania czasów.

• * po znalezieniu tablicy zmierzyć temperaturę cieczy w obu cylindrach i odczytać czasy pomiarów, wpisać je do tabeli.

- Wykonanie pomiaru:

• * wstrząsnąć cylinder z zawiesiną glebową (30 przewróceń dnem do góry), uważając przy tym żeby osad z dna spłukać przy pierwszych poruszeniach.

• * postawić cylinder zwalniając stoper

• * odkorkować

• * jeżeli utworzy się piana dodać kilka kropli alkoholu amylowego,

• * włożyć powoli areometr żeby nie kołysał się zbyt silnie

• * w przewidzianych odstępach czasu dokonać odczytów na areometrze zapisując je w tabelce, następnie robi się pomiary w cylindrze z roztworem poprawkowym

2