Podział układu oddechowego:

Górne drogi oddechowe

• jama nosowa

• gardło

Dolne drogi oddechowe

• krtań

• tchawica

• oskrzela

Właściwy narząd:

• płuca

NOS:

Wystające ponad powierzchnię twarzy sklepienie jamy nosowej. Ma kształt trójściennej piramidy, ktorej wierzchołek tworzy nasada nosa. Ściany boczne łącząc się ze sobą ku przodowi tworzą grzbiet nosa. Dolna nieco wypukła i ruchoma część to skrzydła nosa. Skrzydła nosa i część błoniasta przegrody nosa tworzą nozdrza.

Szkielet nosa zbudowany jest z kości, chrząstek i łączącej je błony łącznotkankowej. Jest on pokryty od zewnątrz mięśniami i skórą. Od wewnątrz jamę nosa wyściela błona śluzowa, jedynie przedsionek wyściela skóra.

Chrząstki nosa:

Nieparzysta:

• Chrząstaka przegrody nosa: znajduje się w kącie pomiędzy blaszką pionową kości sitowej i lemieszem.

Parzyste:

• chrząstka nosa boczna- trójkątna, łączy się z przednio-górnym brzegiem chrząstki przegrody nos, z kością nosową, wyrostkiem czołowym szczęki i chrząstką skrzydłową

• chrząstka skrzydłowa większa: tworzy dwie odnogi boczną (ma wiele wcięć, mogących się oddzielać i tworzących oddzielną chrząstkę skrzydłową mniejszą) i przyśrodkową

• chrząstki trzeszczkowate: małe, okrągłe, o zmiennej ilości i położeniu

• chrząstka lemieszowo-nosowa: stanowi osłonę dla narządu przylemieszowego

Czynności nosa
Nos spełnia cztery zasadnicze czynności: oddechową, obronną, węchową i jest rezonatorem głosu łącznie z zatokami przynosowymi. Powietrze przechodzące przez nos ulega oczyszczeniu, ogrzaniu i nawilżeniu.

CIEKAWOSTKA NOSOWA:

U człowieka wymiary nosa określa się za pomocą wskaźnika nosowego:

Nosowy wskaźnik - szerokość nosa w mm pomnożona przez 100, dzielona przez jego wysokość w mm..

• powyżej 58 (mierzony na czaszce) lub powyżej 100 (mierzony u osobników żywych).

Nos bardzo szeroki i bardzo krótki (hyperchamaerrhinus).

• między 51 a 57,9 (mierzony na czaszce) lub między 85 a 99,9 (mierzony u osobników żywych).

Nos szeroki i krótki (chamaerrhinus).

• między 50.9 a 47 (mierzony na czaszce) lub między 84,9 a 70 (mierzony u osobników żywych).

Nos średnio szeroki i średnio krótki (mesorrhinus).

• poniżej 46,9 (mierzony na czaszce) lub między 69,9 a 55 (mierzony u osobników żywych).

Nos wąski i długi (leptorrhinus).

• poniżej 54,9 (mierzony u osobników żywych).

Nos bardzo wąski i bardzo długi (hyperleptorrhinus).

JAMA NOSOWA

Jest to początkowy odcinek układu oddechowego i siedziba zmysłu powonienia. Nozdrza przednie prowadzą do niej z zew, a ku tyłowi łączy się z częścią nosową jamy gardła. Jama nosowa wyścielona jest unaczynioną błoną śluzową z nabłonkiem wielowarstwowym migawkowym, zawierającym liczne komórki śluzowe. Wyróżniamy jamę nosową właściwą ograniczoną od przodu nozdrzami przednimi (łac. nares), od tyłu łączącą się zaś z częścią nosowa gardła przez nozdrza tylne (łac. choane). Każda z obu jam nosowych ma cztery ściany:

• górną: zbudowana z części: czołowo-nosowej, sitowej i klinowej

• przyśrodkową: zwana też przegrodą nosa, składa się z cz. tylnej kostnej, środkowej chrzęstnej i najbardziej wysuniętej ku przodowi, zbudowanej tylko ze skóry i tkanki tłuszczowej.

• dolną: tuż ku tyłowi od przedsionka, leży niekiedy małe wgłębienie, wywołane górnym ujściem kostnego kanału przysiecznego, przez które przechodzi z nosa na podniebienie nerw nosowo-podniebiennny

• boczną: do światła jamy nosowej wystają trzy lub cztery małżowiny nosowe: górna, środkowa i dolna oraz ewentualnie najwyższa.

Pod małżowinami znajdują się przewody nosowe górny, środkowy i dolny( tu znajduje się ujście przewodu nosowo-łzowego), które łączą się w jeden przewód nosowo-gardłowy, który z kolei łączy się z częścią nosową gardła. Do przewodów maja ujście zatoki przynosowe znajdujące się w trzonach kości czaszki. Zatoki przynosowe są parzyste przestrzennie, wysłane błoną śluzową, wypełnione powietrzem. Stanowią uwypuklenie jamy nosowej. Służą jako rezonatory głosu, mają także znaczenie w utrzymaniu stałej temperatury w okolicy podstawy czaszki. Znajdują się w obrębie kości twarzoczaszki:

• zatoki szczękowe - w obrębie kości szczęki, są największe z zatok

• zatoki czołowe - w łusce kości czołowej, prawa i lewa oddzielone niesymetryczną przegrodą

• zatoki (komórki) sitowe - w kości sitowej, zmienne pod względem liczby, wielkości, kształtu. Występują w dwóch gr. Przedniej (ujście w lejku sitowym) i tylnej ( ujście w przewodzie nosowym górnym)

• zatoki klinowe - w obrębie trzonu kości klinowej, o kształcie sześcianu