Jan Brzozowski, Katedra Studiów Europejskich

Wstęp do badań społecznych i politologicznych - wykłady (30 godzin)

1. Wymagania formalne niezbędne do ukończenia kursu

W ramach egzaminu - test na ostatnich zajęciach. Aby otrzymać ocenę z egzaminu, student musi mieć zaliczone świczenia.

2. Plan zajęć (wykłady)

1. Zajęcia organizacyjne

• Aplikacja kursu

• Cel dydaktyczny zajęć

• Wymagania

• Plan zajęć

2. Charakterystyka nauki i badań naukowych

• Skąd się bierze wiedza człowieka?

• Dlaczego wiedza naukowa jest „pewniejsza” od wiedzy powszechnej?

• Jak zorganizowany jest świat nauki?

3. Specyfika nauk społecznych

• Klasyfikacja nauk

• Przedmiot zainteresowania nauk społecznych

• Prawidłowości społeczne

• Wnioskowanie: o zbiorowościach, czy o człowieku?

4. Objaśnianie rzeczywistości społecznej

• Wyjaśnianie nomotetyczne a idiograficzne

• Teorie indukcyjne i dedukcyjne

• Dane jakościowe a ilościowe

• Badania podstawowe i stosowane

5. Metodologia

• Czym jest metodologia?

• Do czego służy?

• Znaczenie metody w badaniach naukowych

6. Problemy naukowe

• Formułowanie problemów naukowych

• Założenia

• Problemy teoretyczne a naukowe

7. Hipotezy naukowe

• Źródła hipotez

• Weryfikacja i falsyfikacja

• Operacjonalizacja pojęć - dlaczego jest ważna?

8. Paradygmaty w naukach społecznych

• Czym są paradygmaty?

• Przykłady paradygmatów (konfliktu, symboliczny interakcjonizm, funkcjonalizm strukturalny)

• Do czego służą paradygmaty?

9. Logika badań naukowych

• Tradycyjny model badań

• Rozumowanie indukcyjne a dedukcyjne

• Teorie a badania - w praktyce

10. Budowanie teorii

• Stosowalność teorii

• Teorie dedukcyjne

• Teorie indukcyjne

11. Planowanie badań I

• Celowość badań - „po co nam to wszystko”?

• Przedmiot analizy - czyli co badamy?

• Wymiar czasowy w badaniach

12. Planowanie badań II

• Projektowanie badań

• Wybór metod

• Operacjonalizacja

13. Planowanie badań III

• Obserwacja

• Przetwarzanie i analiza danych

• Zastosowanie i szukanie rozwiązań

14. Etyka badawcza

• Dlaczego badania etyczne są nam potrzebne?

• Primum non nocere - w naukach społecznych

• Oszukiwanie badanych

• Prezentacja wyników

15. Zachowania nieetyczne w nauce i ich konsekwencje

• Co to jest plagiat, autoplagiat, nierzetelność naukowa - i jak ich uniknąć?

• Skandale i afery naukowe w Polsce i na świecie: jakie były konsekwencje?

3. Literatura:

Babbie, E., Podstawy badań społecznych, PWN, Warszawa 2009

Podgórski, R.A., Metodologia badań socjologicznych. Kompendium wiedzy metodologicznej dla studentów, Oficyna Wyd. Branta, Bydgoszcz-Olsztyn 2007

Nowak, S., Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 1985, tom 1.

Solheid da Sosta, M.C., Skrzypce, które grały tylko po polsku. Od piętna bycia Polakiem do rekonstrukcji tożsamości polskiej w Paranie, „Przegląd Polonijny”, 1997, vol. 86, z. 4.