1. Znaczenie pojęcia „filozofia”. Historyczna i psychologiczna geneza filozofii.
F I L O Z O F I A- (GR. PHILEO - MIŁUJĘ, SOPHIA - MĄDROŚĆ) Oznacza umiłowanie mądrości. Grecy wierzyli, że Pitagoras pierwszy użył tego wyrazu dla zaznaczenia, że mądrość jest rzeczą boską, a jedynie miłość jej jest dostępna dla ludzi. Dopiero Platon nadał filozofii nowe znaczenie. Po odróżnieniu zmiennych zjawisk od niezmiennego bytu wiedza rozdzieliła się na dwa rodzaje: na wiedzę o zjawiskach i na wiedzę o bycie. Potrzebny stał się nowy termin dla oznaczenia wiedzy o bycie: wiedzę tę i tylko ją Platon nazwał filozofią. Co zapoczątkował Platon, to ujął systematycznie jego następca Arystoteles, który jeszcze bardziej uściślił zakres filozofii, poza tym Arystoteles bardzo mocno podkreślał bezinteresowny charakter filozofii, ona istnieje dla siebie samej mówił.
Platon twierdził, że filozof jest kimś pomiędzy głupcem a Bogiem.
Dziś ze względu na mnogość koncepcji uprawiania filozofii, za filozofię można uznać to, co wykłada się na uniwersyteckich katedrach filozofii. Wykłada się ją według podziału na:
1)ontologię (metafizykę), gdzie wyróżnić można metafizykę szczegółową (teologię) i metafizykę ogólną (ontologię),
2)epistemologię (logika, metodologia nauk, teoria poznania)
3)aksjologię z etyką i estetyką, także filozofię społeczną.
Opierając się na tym podziale można wyróżnić trzy grupy podstawowych zagadnień filozofii:
Zagadnienia epistemologii dotyczące stosunku poznania do rzeczywistości. Co znaczy poznanie i rzeczywistość, czy przedmiot poznania jest wytworem poznającego, co znaczy słowo "prawda", czy możemy poznać prawdę a jeśli tak, to jak należy postępować, by ją poznać - tym i innymi rzeczami zajmuje się teoria poznania.
Problemy metafizyki obejmujące przedmiot poznania czyli rzeczywistość. Ontologia stara się odpowiedzieć na pytania, jaki jest stosunek istnienia do istoty, co to jest związek przyczynowy, czy mnogość bytów jest rzeczywista, czy istnieje przyczyna całości bytu (Bóg, przyroda), co to jest prawo przyrody, itp.
Obszar aksjologii czyli zagadnienia dotyczące nie wiedzy lecz działania. Aksjologia rozważa naturę wartości i zajmuje się problematyką uzasadnienia systemów wartości. Filozofia społeczna próbuje wyciągnąć wnioski z etyki dla organizacji społeczeństwa.
Żródła filozofii:
1) Sensem filozofii jest ciągłe poszukiwanie mądrości, filozofowanie natomiast bierze się ze zdziwienia, zdumienia światem, pewnego niezaspokojenia. Przedmiotem takiego zdziwienia może być nieomal wszystko, kto dziwi się, ten odkrywa własną niewiedzę - teoria Arystotelesa.
2) Religijne wierzenia Greków (religia oficjalna oraz misteria i różnorakie obrzędy)
Filozofia nie może być jednak utożsamiana z religią.