ROZBIORY

- utrata terytorium, ludności
i państwowości - zniewolenie narodu

I. (5.08.1772 r.): Rosja 92.000 km², Prusy 36.000, Austria 83.000, ludność - 4,48 mln

II. (23.01.1793): Rosja 250.000 km², Prusy 58.000, ludność - 4,1 mln

III. (24.10.1795): Rosja 120.000 km², Prusy 48.000, Austria 47.000, ludność - 3,7 mln.

Łącznie zabór: Rosji (462.000 km²) - 63%, Prus (142.000) - 19%, Austrii (125.000) - 18% ziem Rzeczypospolitej

IV.1939 r.: Rosja - 50% terytorium i 14,3 mln osób, Niemcy - odpowiednio 48,5% i 20 mln, reszta - do Litwy

V. 1945 r.: tylko Rosja - PRL (terytorialnie o 25% mniejsza niż w1939 r. i koło 2,4-krotnie - w stosunku do państwa w XVIII w.).

Nieodpowiedzialna strategicznie bezbronność Polski
w końcu XVIII i początku XIX wieku spowodowała to, że:

- zaborcy doprowadzili do 10-krotnego zwiększenie podatków - głównie na utrzymanie ich wojsk i administracji okupacyjnej

- cesarz Napoleon doprowadził do potrojenia nakładów na wojsko - co spowodowało, że podatki wzrosły 30-krotnie w stosunku do okresu przedrozbiorowego - oraz do głębokiego wyniszczenia gospodarki narodowej (która nie mogła podnieść się z zapaści ekonomicznej przez kolejne dziesięciolecia), a także wytracenia żołnierzy polskich i opuszczenia armii polskiej przez Francuzów [pozostawienia jej samej sobie (kolejne w historii osamotnienie sojusznicze ze strony Francji w obliczu potężnego zagrożenia militarnego)].

- nastąpiło zniszczenie resztek polskiego systemu wojskowego.

Wg R. Jakubczka