MEDIA W PRL
LIPIEC 1944 - LUTY 1945:
MOSKWA - przygotowywania strategii propagandowo - informacyjnej;
- marzec 1944 - pierwsze dyskusje na posiedzeniach ZPP (Związek Patriotów Polskich)
- spór o tytuł dziennika i tekst ODZWE MANIFESTU (Wanda Wasilewska przewodnicząca ZPP);
- J. Borejsza przejmuje inicjatywę przy wsparciu Wandy Lwownej Wasilewskiej
- przygotowania logistyczne.
Pierwszy numer gazety „TRYBUNA LUDÓW” - nawiązanie do systemu, kiedy państwo jeszcze nie powstało. Duża część emigracji chce przemienić je w państwo demokratyczne.
Pierwszy numer odmiany:
- plakatowa
- gazetowa
- ulotowa
Drugi „RZECZPOSPOLITA”
Drugi „lubelski” numer „RZECZPOSPOLITEJ” 4.VIII.1944.
ZASADY NOWEGO SYSTEMU
MEDIALNEGO:
- likwidacja prywatnej formy własności wydawnictw;
- system koncesyjny;
- cenzura prewencyjna;
- reglamentacja papieru;
- nawiązywanie do wzorów i tradycji prasy z okresu międzywojennego i okupacji, które uznano za postępowe i demokratyczne;
- pełna reprezentacja prasowa partii tworzących PKWN;
- uprzywilejowana pozycja prasy PPR;
- ubikacji natrętnej indoktrynacji;
- zaangażowanie prasy i radia na rzecz walki z Niemcami i odbudowy kraju.
POCZĄTEK BITWY O INTELIGĘCJĘ:
- tygodnik „Odrodzenie” - 3.IX.1944;
- inicjatywa J. Borejszy wykonanie K. Kuryluk;
- z założenia pismo elektyczne mające skupić jak najszersze grono współpracowników. Miało być żywym dowodem poparcia elit intelektualnych dla nowego systemu.
SPÓŁDZIELNIA WYDAWNICZO OŚWIATOWA
CZYTELNIK:
- pierwsze wydawnictwo o charakterze spółdzielczym powołane 1.X.1944 przez Jerzego Borejszę;
- miał być to pierwszy etap procesu uspołeczniania działalności edytorskiej z myślą o umasowieniu czytelnika;
- powołanie pionu wydawnictw książkowych (1944). Pierwsze edycje polskiej klasyki;
- budowa systemu dystrybucji tytułów, sieć księgarni i punktów sprzedaży.
NOWE LUBELSKIE DZIENNIKI:
-GAZETA LUBELSKA - niezależny organ demokratyczny;
- ROBOTNIK 11.XI.1944 - Organ Odrodzonej Polskiej Partii Socjalistycznej; nacz. Jan Dąbrowski; zespół: Grzegorz Jaszuński;
- GŁOS LUDU 14.XI.1944 - Organ KC PPR pod red. Romana Werfla.
RESORT INFORMACJI I PROPAGANDY:
- pierwsza próba centralizacji działalności propagandowej;
- urząd zdominowany przez Stefana Matuszewskiego figuranta PPS;
- bardzo szeroki zakres kompetencji przyznany z myślą o propagandowej konfrontacji z opozycją;
Resort miał swoje placówki w miastach rangi wojewódzkiej: Białystok i Rzeszów, wśród znanych dokonań resortu: zmasowana akcja przeciwko Armii Krajowej, powstał w resorcie propagandowy plakat AK zapluty karzeł (resort był nastawiony na agresywną walkę), w 1944 roku rozpoczęto akcję ulotkową samoloty radzieckie zrzucały ulotki.
RADIOSTACJA „PSZCZÓŁKA” - pierwsza instytucja polskiego radia po II wojnie światowej. Oddziaływała w dwóch wagonach na stacji w Lublinie. 15 sierpnia 1944 r. zaczęła nadawać głównie informacje i muzykę z płyt a także rozpoczęła atak przeciwko powstańcom warszawskim (propaganda sowiecka), w pracach radiostacji brały udział przypadkowe osoby.
„STATYCZNIK” - tygodnik satyryczny
Pojawiły się pisma młodzieżowe wchodzące w skład PPR i PKWN:
PPS „MŁODZI IDĄ”
Stronnictwo Ludowe „WICI”
PPRL „WALKA MŁODYCH”
Periodyk „WIEŚ” - miała być dowodem na istnienie prężnego życia. Próbował pokazać twórczość poetów, prozaików wywodzących się ze wsi.
OKRES WZGLĘDNEGO PLURALIZMU MEDIÓW
LATA 1945 - 1946
Polpres - agencja organizowana w ZSRR pod patronem Związku Polskiego - artykuły propagandowe(1944). Polska Agencja Prasowa (PAP).
GŁÓNE WYRÓŻNIKI OKRESU:
- żywiołowy rozwój prasy codziennej i periodycznej;
- krystalizowanie się systemów politycznych partii w tym opozycyjnego PSL i SP;
- zróżnicowanie źródeł informacji;
- dominująca pozycja „CZYTELNIKA”;
- rozwój i ugruntowanie pozycji tygodniowej prasy społeczno - kulturalnej.
TYGODNIK POWSZECHNY
KWIECIEŃ 1945:
- patronat ks. Kardynała Adama Sapiechy;
- Jerzy Turowicz - redaktor naczelny;
- ks. Jan Piwowarczyk - asystent kościelny;
- PROGRAM: katolicyzm otwarty, pogodzony z uwarunkowaniami geopolitycznymi, oparty jednak na wartościach chrześcijańskiego personalizmu.
TYGODNIKI CZYTELNMIKOWSKIE:
- PRZEKRÓJ - KRAKÓW (pierwszy numer 1945);
- ODRA - KATOWICE;
- SZPILKI - ŁÓDŹ;
- KUŹNIA - ŁÓDŹ (prof. Żukiewski, prof. Kot).
POPOŁUDNIÓWKI - REAKTYWACJA
- Polityczny Konspekt;
- Wzory przedwojenne;
- fenomen Expressu Wieczornego;
- naśladowcy Express Poznański, Wrocławski, Kurier Ilustrowany.
APARAT CENZURY:
- dekret o powołaniu głównego urzędu kontroli publikacji i widowisk 5.VII.1946 (6 dni po sfałszowaniu REFERENDUM);
DO ZADAŃ CENZURY NALEŻĄ: nadzór nad prasą, publikacjami, widowiskami, w zakresie przewidzianym szczegółowymi przepisami.
DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA MIAŁA NA CELU: zapobieżaniu godzeniu ustroju państwowym, ujawnieniu tajemnic państwowych, naruszeniu międzynarodowych stosunków Państwa Polskiego, wprowadzeniu w błąd opinii publicznej przez wiadomości niezgodne z rzeczywistością.
BILANS:
- w końcu 1946 ukazało się w Polsce 618 tytułów prasowych;
- 53 dzienniki, 565 periodyków;
- największym ośrodkiem była Warszawa. Kolejne miejsca w rankingu zajmowały województwa: Poznańskie, Pomorskie i Łódzkie.