OZNACZANIE KWASOWOŚCI HYDROLITYCZNEJ
Kwasowość hydrolityczna (Hh) obejmuje jony H+ i Al3+ silniej zatrzymane w kompleksie sorpcyjnym, które nie zostają wybite przez 1M KC1, oraz jony H+ odszczepione z łatwo dysocjujących grup funkcjonalnych związków próchnicznych.
Metoda Kappena
Do ekstrakcji stosuje się octan sodu lub wapnia (sole ulegające hydrolizie i dające odczyn zasadowy). Reakcję można zilustrować następująco:
KS - H+ + CH3COONa → KS - Na+ + CH3COOH
Ilość wydzielonego kwasu octowego jest miarą kwasowości hydrolitycznej, którą wyraża się w cmol(+)/kg gleby (lub mmol(+)/100g gleby). Oznaczona w ten sposób kwasowość hydrolityczna zawiera w sobie także kwasowość czynną i wymienną - stanowi zatem całkowitą kwasowość gleby.
Wykonanie oznaczenia
Odważyć 20 g gleby i wsypać do plastikowego pojemnika o pojemności 200 cm3.
Zadać glebę 50 cm3 roztworu octanu sodu (1 mol/dm3).
Wytrząsać zawiesinę przez 30 minut na aparacie rotacyjnym.
Odstawić zawiesinę na 5 minut dla ustalenia się stanu równowagi.
Przesączyć zawiesinę przez sączek do kolby stożkowej.
Pobrać pipetą 25 cm3 przesączu do osobnej kolby stożkowej.
Dodać kilka kropel fenoloftaleiny.
Miareczkować roztworem NaOH (0,1 mol/dm3) do słabo różowego zabarwienia
nie znikającego w ciągu 1 minuty
Obliczenia:
Hh = a x 10 x m x 1,5
Hh - kwasowość hydrolityczna wyrażona w cmol(+)/kg gleby [=mmol(+)/100 g]
a - ilość cm3 NaOH zużyta do miareczkowania przesączu
10 - przelicznik na 100 g gleby (25 cm3 przesączu odpowiada 10 g gleby)
m - stężenie molowe użytego do miareczkowania roztworu NaOH
1,5 - współczynnik przeliczeniowy z uwagi na niepełne wyparcie jonów H+ i Al 3+ z kompleksu sorpcyjnego
Wyliczenie dawki neutralizatora niezbędnej do likwidacji lub zmniejszenia kwaśnego odczynu gleby
gdzie
Hh - kwasowość hydrolityczna w cmol(+)/kg,
m - miąższość warstwy neutralizowanej w dm,
ρv - gęstość objętościowa gleby w kg/dm3,
0,50 - ilość g CaCO3 odpowiadająca l cmol(+),
0,28 - ilość g CaO odpowiadająca l cmol(+),
106 - powierzchnia l ha wyrażona w dm ,
103 (w mianowniku) - przeliczenie g na kg.
Ponieważ nawozy wapniowe nie składają się w 100 % z CaO lub CaCO3, w dalszej kolejności należy wyliczyć potrzebną ilość konkretnego nawozu o znanej zawartości „czystego" składnika (CaO lub CaCO3).