POJĘCIE PRZEDMIOT I SYSTEMATYKA PRAWA CYWILNEGO
Prawo cywilne wywodzi się z prawa rzymskiego.
CECHY:
ţ ZASADA RÓWNOŚCI PODMIOTÓW WOBEC PRAWA - w stosunkach cywilno - prawnych podmioty występują na zasadach partnerskich (nie ma nadrzędności i podrzędności)
ţ ZASADA AUTONOMII PRAWA (AUTONOMII PRYWATNEJ) - w sferze stosunków cywilno - prawnych podmiot sam decyduje o swojej sytuacji prawnej, sam kształtuje swoja sytuację prawną - możemy zawrzeć lub nie jakąś umowę
· dotyczy czynności prawnych dwu - lub wielostronnych (np. umowy) oraz czynności prawnie jednostronnych (jedna osoba składa oświadczenie woli, nikt mu nie jest strona np. testament, pełnomocnictwo)
STOSUNEK PRAWNY nie równy jest UNOWA PRAWNA
STOSUNEK PRAWNY - ma bogatszą treść bo powstaje w trakcie umowy
UMOWA PRAWNA jest to czynność prawna (oświadczenie woli) mające na celu wywołanie określonych skutków prawnych między zawierającymi ją podmiotami.
CZYNNOŚĆ PRAWNA - wywołuje skutki nie tylko te, które z niej wynikają; czynność prawna sprzeczna z ustawą lub mająca obejście ustawy jest NIEWAŻNA.
PRAWO CYWILNE
ż to takie prawo, które reguluje stosunki o charakterze majątkowym ale nie wyłącznie
ż to takie prawo, które posługuje się specyficzną metodą regulacji prawnej
ż to zespół norm i przepisów regulujących stosunki o charakterze majątkowym i nie majątkowym regulowane na zasadzie równorzędności stron
PRZEDNIOTEM PRAWA CYWILNEGO są stosunki cywilno - prawne, czyli takie, które regulowane są na zasadzie równorzędności stron
KODEKS REGUKUJE STOSUNKI MIĘDZY OSOBAMI:
ż osoba fizyczna - osoba fizyczna
ż osoba fizyczna - osoba prawna
ż osoba prawna - osoba prawna
SYSTEMATYKA PRAWA CYWILNEGO
ż jest to podział przepisów prawa cywilnego według pewnych podziałów
DZIAŁY PRAWA CYWILNEGO:
1 - CZĘŚĆ OGÓLNA PRAWA CYWILNEGO
(I KSIĘGA KODEKSU CYWILNEGO)
jest to zespół przepisów regulujących zagadnienia wspólne dla pozostałych działów prawa cywilnego.
2 - PRAWO RZECZOWE
jest to zespół przepisów regulujących prawne formy korzystania z rzeczy i niektórych praw; możliwość korzystania z rzeczy ukształtowana została w postaci praw podmiotowych bezwzględnych (czyli takich, które są skuteczne wobec wszystkich osób); wyróżniamy następujące rodzaje praw rzeczowych podmiotowych:
własność
użytkowanie wieczyste (art. 232)
ograniczone prawa rzeczowa (art. 244)
PRAWA ZBYWALNE np. zastaw (art. 327 , 306)daje możliwość przeniesienia go na inną osobę.
RZECZAMI wg kodeksu cywilnego są tylko przedmioty materialne będące we władzy człowieka.
ZASTAW stanowi zabezpieczenie wierzytelności konkretną rzeczą ruchomą oddaną w posiadanie wierzycielowi przez dłużnika
3 - PRAWO ZOBOWIĄZAŃ
(III KSIĘGA KODEKSU CYWILNEGO)
jest to zespół przepisów regulujących stosunki prawne, z których powstają wierzytelności, wierzytelności mają charakter praw podmiotowych względnych (czyli takich, które są skuteczne wobec określonych osób)
ZOBOWIĄZANIE - stosunek prawny między dwiema lub więcej osobami, w którym jedna zwana wierzycielem może żądać od drugiej zwanej dłużnikiem określonego zachowania się - świadczenia (art. 353), a dłużnik ma obowiązek to świadczenie spełnić.
WIERZYTELNOŚĆ - prawo podmiotowe, które przysługuje wierzycielowi (art. 876)
Rys. 1
(W) WIERZYCIEL < -------- > DŁUŻNIK (D)
PORĘCZYCIEL (PD)
„ prawo zobowiązań jest najobszerniejszym działem prawa cywilnego
„ podział prawa zobowiązań:
CZĘŚĆ OGÓLNA PRAWA ZOBOWIĄZAŃ - zespół przepisów regulujących zagadnienia wspólne dla prawa zobowiązań.
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA PRAWA ZOBOWIĄZAŃ - zawiera podstawowe typy umów występujących w życiu codziennym.
4 - PRAWO SPADKOWE
jest to zespół przepisów regulujących przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego na inne podmioty
„moment nabycia spadku (lecz nie jest on definitywny) następuje w chwili otwarcia spadku (śmierć spadkodawcy)
„ spadek można przyjąć wprost lub dobrodziejstwem inwentarza (po sporządzeniu inwentaryzacji przejmujemy długi, ale tylko do wysokości aktywów, spadkobierca pokrywa koszty inwentaryzacji)
„spadkobierca może również odrzucić spadek
SPADEK - ogół majątkowych praw i obowiązków zmarłego, który z chwilą śmierci zmarłego (spadkodawcy) przechodzi na spadkobiercę.
SPADKODAWCA - osoba zmarłego pozostawiająca spadek, może nią być tylko osoba fizyczna
SPADKOBIORCA - osoba uprawniona do przejęcia spadku, może nią być zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna np. fundacja
DZIEDZICZENIE - przyjęcie spadku przez spadkobiercę
SUKCESJA UNIWERSALNA - masa spadkowa i masa spadkobiercy łączą się w jedną całość
TESTAMENT - jednostronne oświadczenie woli złożone na wypadek śmierci, sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych
5 - PRAWO RODZINNE (*)
jest to zespół przepisów regulujących stosunki prawne związane z zawarciem małżeństwa, z pokrewieństwem i powinowactwem o raz z opieką kuratela
„ istnieją dwa poglądy na temat tego prawa
prawo rodzinne traktowane jest, jako dział prawa cywilnego
prawo rodzinne traktowane jest jak odrębna gałąź prawa
„ prawo rodzinne ma odrębny kodeks - „Kodeks rodzinny i opiekuńczy”
„ prawa rodzinnego nie da się stosować bez odpowiednich zasad prawa cywilnego
6 - PRAWO NA DOBRACH NIEMATERIALNYCH
jest to zespół przepisów, które obejmują prawo autorskie i prawo wynalazków.
OBOWIĄZYWANIE PRZEPISÓW PRAWA CYWILNEGO W PRZESTRZENI I CZASIE
OBOWIĄZYWANIE PRZEPISÓW PRAWA CYWILNEGO W PRZESTRZENI
przepisy prawa cywilnego obowiązują na terenie tego państwa, na którym zostały ustanowione (ale nie zawsze)
DO KOLIZJI PRZEPISÓW PRAWA CYWILNEGO W PRZESTRZENI dochodzi w dwóch przypadkach:
¤ brak jednolitości przepisów w danym państwie
¤ stosunek cywilno - prawny wykracza w pewien sposób po za granice państwa
OBOWIĄZYWANIE PRZEPISÓW PRAWA CYWILNEGO W CZASI
żaden przepis nie obowiązuje w nieskończoność (jedne przepisy są zastępowane przez inne).