7. Metody nauki czytania
Metody syntetyczne ; opierając się na tej metodzie czytanie rozpoczyna się od części składników wyrazów tj. dźwięków sylab czy liter. Wyróżniamy tutaj szczegółowe metody zwane dźwiękowymi, sylabowymi , alfabetycznymi. W metodach dźwiękowych dziecko poznaje najpierw samogłoski , później spółgłoski , następnie ich odpowiedniki literowe , z których układa sylaby i wyrazy. W metodzie sylabowej dziecko poznaje najpierw sylaby , z których buduje wyrazy . w metodzie alfabetycznej dziecko poznaje mały i duży alfabet (nazwy liter) i w toku sylabizowania uczy się czytać.
Metody analityczne; rozwój metod analitycznych poszedł w dwóch kierunkach:
w kierunku globalnej metody czytania doraźnego,
w kierunku metod analityczno- syntetycznych.
W metodach analitycznych proces nauki czytania rozpoczyna się od całościowego poznawania przez dzieci wyrazów. Wyrazy są poznawane całościowo i globalnie. Analiza następuje później. Jej celem jest utrwalenie poznawanych globalnie wyrazów.
Metody analityczno-syntetyczne; opierają się na tym, że najpierw wyodrębnia się słuchowo ( dźwiękowo) odpowiednie głoski (samogłoski, spółgłoski) , następnie wzrokowo głoski zapisane symbolami literowymi. W ten sposób dzieci poznają głoski w wyrazach, w których nowe , nieznane im w odpowiednim czasie głoski , znajdują się obok znanych już głosek - proces analizy.
Z poznanych głosek dzieci tworzą nowe wyrazy i odczytują je - proces syntezy. Metoda analityczno- syntetyczna może mieć różne odmiany :
zgłoskowa,
wyrazowa,
zdaniowa.
Jeżeli przedmiotem analizy jest wyraz , mówimy o metodzie analityczno- syntetycznej o charakterze wyrazowym. Na umiejętność czytania składają się takie procesy jak:
technika czytania,
technika rozumienia czytanego tekstu.
Metody analityczno- syntetyczne są obecnie dominującym sposobem kształtowania umiejętności czytania.
Inne nauki czytania - metody alternatywne:
Metoda barwno-dźwiękowa H. Metery - autorka wydzieliła dwa okresy nauki czytania. Pierwszy, przed- literowy, w którym następuje poznanie dźwiękowej budowy wyrazów i drugi, przeznaczony na opanowanie zapisu graficznego poszczególnych dźwięków-liter oraz właściwą naukę czytania.
Nauka czytania i pisania metodq fonetyczno-literowo-barwną B. Rocławskiego
Łączy technikę płynnego czytania ze zrozumieniem z nauką pisania, ponieważ, zdaniem autora, nie należy odrywać czytania od pisania ani uczyć jednego bez drugiego To właśnie poznawanie liter wyzwala u dziecka spontaniczną chęć pisania. Dlatego nauka czytania postępuje prawie jednocześnie z nauką poprawnego kreślenia i łączenia liter.
Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz - podstawą jest jednoczesne usprawnianie analizatorów: wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno-ruchowego. Zasadniczą rolę odgrywa wzrok, słuch i sprawność motoryczna dziecka. Metoda Dobrego Startu, mimo ukierunkowania na rozwój funkcji percepcyjno- motorycznych, kształci i usprawnia także inne funkcje psychiczne.
Zabawa w czytanie G. Domana. Glen Doman traktuje czytanie jako element dziecięcej zabawy. Jest zwolennikiem domowej nauki czytania i prze nosi ją ze zinstytucjonalizowanych form kształcenia do domu rodzinnego. "Zabawa w czytanie" to wykorzystanie globalnej nauki czytania odpowiednio dobranych wyrazów z zachowaniem pewnej chronologii ich prezentacji w ściśle określony przez autora sposób. Zapamiętywanie wyrazów, a raczej ich zapisu graficznego, nie sprawia dzieciom większych trudności, jeżeli rozumieją one sens przeczytanego przez siebie wyrazu.
Wprowadzenie w świat pisma J. Majchrzak - Podstawowe założenia metody:
• wprowadzanie dziecka w świat słów powinno odbywać się na zasadzie zabaw i gier,
przynoszących dziecku radość i satysfakcję
• celem nauki czytania jest rozumienie sensu i znaczenia poszczególnych słów,
a nie pozbawionych znaczenia oddzielnych liter, dlatego dziecko poznaje przede wszystkim wyrazy, a następnie litery, z których są zbudowane.
• dziecko na początku otrzymuje określony, skonczony zbiór liter - alfabet;
wie, że wszystkie wyrazy można stworzyć wykorzystując znane mu już litery.