Gatunek filmowy

Gatunek filmowy:

Typ filmu, który określa się poprzez występowanie w nim określonych cech

Grupa filmów posiadających wspólne cechy

Stefania Skwarczyńska, Wstęp do wiedzy o literaturze, T. 3 - wprowadza podział interpretacji gatunku, który doskonale odnosi się także do filmu.

Wróżni trzy poziomy gatunku:

1. Gatunek jako nazwa - pozim nominalny

2. Gatunek jako zespół cech - poziom pojęciowy

3. Gatunek jako zespół reguł (przedmiot teoretyczny) - poziom przedmiotowy

Nie we wszystkich gatunkach występuje każdy z tych poziomów. We wszystkich gatunkach występuje zawsze tylko poziom nominalny, ponieważ każdy gatunek posiada swoją nazwę.

Przedmiotem teoretycznym jest struktura - istnieje zależność między poszczególnymi elementami a całością. Gatunek jest określony nie przez zespół cech, ale zespół reguł.

Reguły konstytutywne - regulują funkcjonowanie przedmiotu teoretycznego, a jednocześnie są dla gatunku konstytutywne.

Reguły regulujące - pokazują jak funkcjonuje dany przedmiot teoretyczny, ale nie są konstytutywne dla niego.

Film religijny

Opiera się na sztukach plastycznych, ukazuje rzeczywistość transcendentną.

Występują dwa nurty (dwie tradycje) ewokowania transcendencji w filmie religijnym:

1. Imago Dei - czerpanie z malarstwa ikonicznego (wschodniego, bizantyjskiego); oddanie typowo ikonicznego widzenia świata, odbijanie głębokiej wizji świata. Człowiek występuje tu jako boże stworzenie → styl transcendencji.

2. Similitudo Dei - człowiek dążący do osiągnięcia podobieństwa do Boga - Chrystus jako wcielenie. Film zachowuje estetykę realistyczną, sle stara się zamanifestować istnienie transcendencji. Racjonalna perpektywa, częste stosowanie paraboli, ukazanie człowieka w centrum jako obserwatora - widzenie z jego punktu widzenia → styl inkarnacji.

Konwencja gatunkowa

Na konwencje gatunkowe składają się:

1. konstrukcja bohatera

2. struktura narracyjna

3. schemat fabularny

4. struktura czasu

5. struktura przestrzeni

6. temat

7. repertuar ikonograficzny (ikonografia)

Western (przykład)

• określony czas i miejsce (Stany Zjednoczone, wiek XIX)

• bohater: cowboy

• tematyka: - „o jednym sprawiedliwym”

- pędzenie bydła

- walka z Indianami

• ikonografia- bohaterów można określić dzięki ich ubiorom; topografia miasteczka Dzikiego Zachodu

W przypadku nie wszystkich gatunków cechy się konwencjalizują.

Koncepcja analizy gatunkowej.

Koncepcja mitograficzno - psychologiczna.

Jej twórcami są Charles Altman oraz Jack Shadoian. W koncepcji tej gatunek interpretuje się jako rytuał lub mit.

Twórcy tej analizy zauważyli cechy wspólne między gatunkami a rytuałami/mitami:

• są wytworem zbiorowości, nie mają nigdy indywidualnego autora;

• istotne jest to, co się powtarza i jest powielane (zachowanie konwecji)

Powiązania z psychoanalizą:

• interpretacja filmu - wybieramy dany gatunek w zależności od naszych wewnętrznych postaw.

Altman określił 7 cech gatunku jako rytuału:

1. Dualizm (binarność) cech - cechy zawsze występują na zasadzie przeciwności (dobro - zło, ofiara - napastnik, biedny - bogaty)

2. Powtarzalność

3. Kumulatywność - cechy, które występują w wielu filmach się kumulują (gromadzą), tworząc w ten sposób konwencję

4. Symboliczność - powtarzane elementy zyskują walor dodatkowy

5. Przewidywalność - jest konsekwencją powtarzalności i kumulatywności

6. Funkcjonalność - pełnią funkcję psychologiczną, zaspokajają potrzeby widza

7. Nostalgiczność - w danym gatunku dostrzegamy coś, czego już nie ma i wzbudza w nas to nostalgię (np. western - „stare, dobre czasy…)

---