Kosmetologia lecznicza - wykład 1 02.10.2012

Pedikiur leczniczy. Zabiegi zapobiegające tworzeniu się odcisków oraz zmniejszające nadmierna potliwość stóp.

Pedikiur kosmetyczny

• Zmycie lakieru moczenie stóp

• Moczenie stóp w wodzie z dodatkiem soli zmiękczających

• Obcięcie opiłowanie paznokci na prosto

• Odsuniecie naskórka okalającego paznokcie

• Usuniecie zgrubiałego naskórka

• Masaż

• Lakierowanie paznokci

Wskazania do pedikiur

• Zrogowaciały naskórek

• Modzele

• Odciski

• Wrastające paznokcie

• Zaniedbany wygląd stóp

Przeciwwskazania do pedikiur

• Drożdżyce, grzybice,

• Stany zapalne, ropne alergiczne

• Świeże blizny

• Nietypowość płytki paznokciowej

• Pęknięcia naskórka między palcami

• Niezagojone rany

• Brodawki

Czynności wykonywane dodatkowo podczas pedikiuru leczniczego

• Usuwanie odcisków

• Usuwanie wrastających paznokci

• Usuwanie modzeli

Odciski i modzele

• Są związane z miejscową hiperkeratozą wywołana przez powtarzające się urazy

• Występują najczęściej na stopach, gdy występują deformacje

Nagniotki = odciski

• Miejscowe, twarde zgrubienie obszaru skóry występujące na wyniosłościach kostnych (głównie na powierzchni grzbietowej 3,4 i 5 palca stopy lub na przylegającej do siebie powierzchni, palców)

• Centralnie ułożony rdzeń (sięga głęboko do unaczynionej i unerwionej warstwy skóry)

• Występowanie bólu przy chodzeniu

Nagniotki

• Leczenie - maści lub płyny zmiękczające i złuszczające

• Ściąć skalpelem warstwę zgrubiała, podważyć korzec i wyciągnąć go cążkami

• Do domu plastry i płyny na odciski

• Różnicowanie - próba ścinania mas rogowych

• Brodawczaki pospolite (po ścięciu skalpelem widoczne krwawienie w postaci czerwonych krwawiących punkcików)

• Odcisk - nie występuje krwawienie

Modzele

• Rozległe zgrubienie naskórka

• Stopy, strona podeszwowa - skutek ucisku skóry pokrywającej nadmiernie uwypuklone wyniosłości kostne często zniekształcone

• Zrogowaciały naskórek nie jest unerwiony, twardy modzel, może powodować ból, gdy uciska unerwienie tkanki

• „miękki odcisk” - modzelowatość występująca przyśrodkowo na piątym placu stopy, wynik ucisku między tym palcem a palcem sąsiednim (ze względu na okluzję skóra ulega maceracji i często rozpoznawana jest grzybica)

• Leczenie - preparaty złuszczające i zmiękczające, ścieranie zgrubiałej warstwy omegą (żyletką) lub skalpelem, frezarką

Rogowiec dłoni i stóp

• Genodermatoza o różnym sposobie dziedziczenia, charakteryzująca się zmianami skórnymi o typie ognisk hiperkeratotycznych zlokalizowanych głównie na powierzchni dłoniowej reki i podeszew stóp

• Zmiany mogą być jednak rozsiane i dotyczyć również paznokci, mogą towarzyszyć inne objawy jak: nadmierna potliwość, wady rozwojowe

• Rogowiec nabyty występuje w przebiegu:

• Nowotworów narządów wewnętrznych

• Stosowania arsenu, ekspozycja na arszenik

• Ciąża, klimakterium

• Manifestacja chorób układowych (obrzęk, śluzowatych, cukrzyca, T-komórkowe chłoniaki skóry)

• Niedoczynność tarczycy

Pękające pięty

• Nadmierne zgrubiały naskórek, brak witamin

• Skłonności osobnicze, twarde obuwie, brak właściwej pielęgnacji

• Pielegnacja:

• Codziennie przecieranie stóp pumeksem

• 1 x w tygodniu kąpiele zmiękczające w soli do stóp lub mieszance ziołowej z dodatkiem krochmalu i siemienia lnianego, po kąpieli usunąć zgrubiały naskórek, pęknięcia zdezynfekować gencjana i smarować maścią tranowa

• Leczenie - linomag, kremy z wit A

Brodawki na stopach

• Bardzo często występujące zmiany skórne- grudki, zwykle występujące w dzieciństwie i w okresie dojrzewania

• Baseny łazienki hotelowe, sypialnie

• Brodawki stóp - HPV typu 1 (myrmecia), mozaikowe HPV 2 (te same brodawki zwykłe)

• Rozsiewają się w wyniku urazu - objaw Koebnera

• Kolor szary lub koloru skóry

• Powierzchnia nierówna, hiperkeratotyczna

• Występują pod płytką paznokciową, w jej okolicy, na podeszwach

Myrmecia

• W związku z naciskiem brodawki wnikają głęboko do wewnątrz

• Zwykłe bolesne, głębokie, nieliczne, wywołują odczyn zapalny

• Przy ustępowaniu występuje niewielkie krwawienie (zamykanie kapilar przez skrzeplinę)

• HPV1 pozostawia odporność , rzadko reinfekcje

• Ustępowanie - wszystkie wykwity stają się czarne zmiany krwotoczne), podłoże silnie zaczerwienione

Brodawka - grudka naskórkowa

Brodawki mozaikowe

• Skupisko brodawek - blaszkowate ogniska

• Bardzo rzadko bolesne, powierzchowne

• Podeszwy i piety w okolicy paznokci

• Oporne na leczenie

• Często nawracają

Brodawki stop

• Leczenie - płyn z kwasem salicylowym, formaliną, glutaraldehydem (leczenie długotrwałe), elektrokoagulacja, krioterapia (na stopach mało efektywna), zwykle ustępują samoistnie (czasami u dzieci zostawić), łyżeczkowanie, laser CO₂, laser barwnikowy, imikwimod (Aldara - krem - immunomodulacyjny) doustnie retinoidy, „zaklinanie brodawek”

• Verrumal (kwas salicylowy, 5-fluorouracyl)

• Vericaust - kwas monochlorooctowy

• Bardzo rzadko z brodawek stóp może się rozwinąć b. wolno szerzący się, ale inwazyjny carcinoma cuniculatum

Odparzenia

• Pęcherze i otarcia naskórka (twarde niewygodne obuwie, przegrzane stopy, skłonności wrodzone)

• Zapobieganie - wygodne obuwie, bawełniane skarpetki, stosować talk lub puder przeciwpotny

• Leczenie - płyny ściągające i dezynfekujące, kąpiele ziołowe (kora dębu, szałwia, mięta) na chore miejsca - maść cynkowa i jałowy opatrunek

Gruczoły potowe ekrynowe

• Najliczniej występują na stopach i dłoniach

• Liczba 2-5 mln

• Gruczoły uchodzą bezpośrednio na powierzchnie skóry,

• Wydzielina - 99% woda, 1% kwas urokaninowy, mocznik amoniak, kwas mlekowy, enzymy, związki mineralne - potas wapń, magnez, żelazo

• Odczyn skóry jest tym bardziej kwaśny im więcej potu wydzielają gruczoły

• Pot ekrynowy pełni funkcje termoregulacyjną

• Wydzielanie potu zależne jest od ośrodkowego układu nerwowego - pocenie emocjonalne, sorki cholinergiczne - pobudzają, sympatektomia - znosi czynność wydzielniczą

Nadpotliwość pierwotna

• Etiologia schorzenia nie jest dokładnie poznana

• Dotyczy 1-2 % populacji (powoduje zaburzenia emocjonalne i utrudnia życie zawodowe)

• Stwierdzono, że przy jej występowaniu rejestruje się nadmierne wydzielanie ekrynowych gruczołów potowych, których aktywność zależy od włókien cholinergicznych układu wegetatywnego.

• Skłonność do nadpotliwości może mieć również uwarunkowanie genetyczne

Nadmierne pocenie emocjonalne cd.

• Nikotyna , kofeina często je nasilają

• Pocą się głównie pachy, dłonie, stopy, twarz (nos), kark, okolica nadmostkowa, wokółodbytnicza

• Nadmierne pocenie w okolicach wyprzeniowych sprzyja maceracji i często prowadzi do infekcji grzybiczych i bakteryjnych

Nadpotliwość wtórna

• Najczęściej towarzyszy

• Zespołom endokrynologicznym (cukrzyca, nadmiernosc tarczycy, guz chromochłonny, akromegalia)

• Chorobom tkanki łącznej

• Ostrych stanach chorobowych

• Zaburzeniom psychosomatycznym

• Gruźlica, choroba Hodgkina, malarii, AIDS

• Schorzenia neurologiczne

• Uzależnienia - kofeina, amfetamina

• Często początkowo leczona objawowo. Dopiero ujawnienie i narastanie objawów choroby podstawowej pozwala na rozpoznanie prawidłowej etiologii tych dolegliwości. Często występuje pocenie nocne

Nadmierna potliwość przyczyny:

• Nieprzewiewne obuwie, skarpety, rajstopy z tworzyw sztucznych

• Stany chorobowe (cukrzyca, choroby zakaźne, pasożytnicze)

• Okres dojrzewania i przekwitania

• Ogólny stan napięcia nerwowego

Nadmierna potliwość stóp

• Leczenie

• Po myciu wcierać płyny przeciwpotne, moczyć stopy w naparze szałwii i pokrzywy

• Napar można pić (15 g liści szałwii zalać ½ litra wrzątku)

• Nosić przewiewne obuwie, nie nosić obuwia gumowego, latem stosować talk

• Zabiegi jonoforezy

• Toksyna botulinowa (blokuje uwalnianie acetylocholiny z zakończeń nerwowych) - iniekcje śródskórne - efekt 4-16 miesięcy. Zabieg bolesny, wysoka cena

• Sympatektomia - chirurgiczne wycięcie zwojów układu współczulnego (ryzyko pojawienia się pocenia kompensacyjnego w innej okolicy)

Nadmierna potliwość - leczenie

• Antyperspiranty - oparte na formalnienie, solach glinku, cyrkonu

• Polecane preparatu z seri SVR, Driclor

• Leki z grupy antycholinergicznych

• Zasypki

Dezodoranty

• Nanosić po porannej kąpieli

• Bakteriostatyczne (Triklosan), farnezol (z oleju kwiatów lipy, obecnie produkowany syntetycznie)

• Inhibitory enzymatyczne - hamują aktywność enzymów bakteryjnych, nie niszczą bakterii) - cytrynian trietylowy - uwalniany kwas cytrynowy obniża pH

• Substancje wiążące zapach

• Olejki eteryczne - przyjemna woń

• Postacie dezodorantów: areozole, dezodoranty z pompką, w kulce, w sztyfcie, w kremie, w pudrze -talk

Antyperspiranty

• Działają na wcześniejsza fazę powstawania przykrego zapachu - powodują denaturacje białka i tworzą z mukopolisacharydami skóry związki, które osadzają się w ujściach gruczołów potowych (zwężenie ujść - spadek wydzielania potu o 80%) stosować tylko 1 raz dziennie/wieczorem

• Substancje: chlorowodorek glinu, siarczan glinu, związki mocznika, kompleks glinowo-cyrkonowy tetrachloroglicynian

Grzybica

• W praktyce wyróżnia się 3 grupy grzybów wywołujacych zakażenia u ludzi: Microsporum, trichophyton rubrum, mentagrophytes, Epidermophyton

• Zakażenia grzybicze stóp są bardzo powszechnie (skarpety, buty gumowe, baseny - często u sportowców, stopa atlety) , wilgotne i ciepłe pomieszczenia

• Wyrazem przestrojenia alergicznego mogą być objawy potnicy w obrębie rąk, z poronnymi pęcherzykami i złuszczaniem naskórka, bez obecności grzyba

• W praktyce klinicznej wyróżnia się trzy odmienne postacie zakażenia

Grzybica stóp - odmiany

• Międzypalcowa - charakter wyprzeniowy (zaczerwienienie, zmacerowanie, popękanie naskórka, boczne powierzchnie międzypalcowe IV-V oraz III-IV, zmiany mogą być na całej stopie, przebieg bezobjawowy lub objawy palenia stóp

• Potnicowa - objawy podobne do wyprysku lub potnicy, liczne pęcherzyki, mogą tworzyć się zlewne ogniska wysiękowe uczucie swędzenia, należy unikać długiego moczenia stóp

• Złuszczająca - ogniska hiperkeratotyczne z licznymi popękaniami (grzybica mokasynowa - przechodzi na boki stopy), towarzyszy często grzybica paznokci

• Rozpoznanie - badania mikologiczne

• Leczenie- miejscowe, ogólne: imidazole (ketokonazol, flukonazol), terbinafina

Choroby płytek paznokciowych

• Kształt - rakietowate (genetycznie), koilonychia, wypukłe (choroby serca), urazy

• Zabarwienie - grzybica, drożdżyca, plesnica, pseudomonas aeruginosa (niebieski), wylewny, czerniak, anemia (sine), żółtawe (palacze, po lakierach)

• Relief - pobruzdowania podłużne (starsi), urazy macierzy, objaw naparstka, pobruzdowanie poprzeczne (grzybica, brodawki, infekcje bakteryjne), zaburzenia krążenia, onychotilomania, czerniak wału

• Połysk - lakierowania - świąd, grzybica - matowe

• Twardość - twarde- starsi (szponowatość paznokci, rozdwajanie), ścieńczenie płytki - liszaj płaski, łysienie złośliwe

• Przyleganie do łożyska - puste przestrzenie (ktoś pisze dużo na komputerze, agresywne oczyszczanie płytki, łuszczyca, grzybica)

Zmiany naczyniowe kończyn dolnych

• Sinawe zabarwieni paznokci

• Akrocjanoza - sinica dolnych części kończyn, nerwica naczyniowa (skurcz drobnych tętniczek wskutek nadwrażliwości na zimno i jednoczesne rozszerzenie drobnych zył)

• Zespół żylakowy - żylaki, zmiany troficzne skóry, ciemne przebarwienia, wymaga badania naczyniowego

• Uszkodzenia ścian naczyń włosowatych - punkciokowate krwawe wybroczyny lub wylewny …

Zespół stopy cukrzycowej

• Choroba przewlekła, ogólnoustrojowa

• Zmiany niedokrwienne (makroangiopatia i mikroangiopatia) neurotroficzne (zaburzenia czucia bólu) sprzyjające uszkodzeniu i maceracji naskórka

• Uszkodzenie układu wegetatywnego (nauropatia), obniżenie potliwości, suchość skóry, pęknięcia, wtórne infekcje

• Deformacje stopy

• Może dojść do zgorzeli cukrzycowej

Stopa cukrzycowa - zalecenia do domu

• Myć stopy w letniej wodzie

• Gdy stopy suche - krem, gdy nadmierne pocenie - puder

• Nosić wygodne obuwie, ostrożnie obcinać paznokcie, uważać na temperaturę, regularnie kontrolować stopy

• Leczyć zmiany skórne

PITTET KERATOLYSIS

• Drobne punkciokowate nadżerki w obrębie warstwy rogowej przez bakterie w połączeniu z nadmierną potliwością (dotyczy stóp)

• Chorobie sprzyja nie przepuszczające powietrza obuwie, maceracja naskórka co powoduje zasiedlenie warstwy rogowej przez bakterie, które produkują enzymy proteolityczne trwające keratynę

• Zwykle przebiega bezobjawowo, ale może towarzyszyć brzydki zapach

• Leczenie - okłady z formaliny, miejscowo fucydynę, lotrymazol, ogólne erytromycynę

Najczęstsze wady stóp

• Stopa płaska

• Stopa płasko-koślawa

• Stopa wydrążona

• Rzadziej spotykane to:

• Stopa końska

• Stopa piętowa

Co nas niepokoi?

• Buty wykrzywione w części piętowej do środka lub na zewnątrz

• Obcas ścierany nadmiernie z jednej strony

• Uskarżanie się dziecka na bóle stóp

• Zbyt szybkie męczenie się dziecka podczas chodzenia i biegania

• Płaski ślad stóp dziecka zostawiony na podłodze po kąpieli albo na wilgotnym piasku np. na plaży

Hallux valgus - czynniki ryzyka

• Płeć

• Predyspozycja rodzinna (63% pacjentów ma rodziców z paluchem koślawym)

• Noszenie obuwia o wąskim przodostopiu i wysokim obcasie

• Inne wady stopy, np. stopa płaska, wiotkość więzadła stopy

• Inne choroby: RZS (ryzyko 3x większe), dna moczanowa, porażenie mózgowe

• Uprawianie sportu obciążającego stopę: gimnastyka sportowa, wspinaczka, łyżwiarstwo figurowe, balet

Dolegliwości

• Ucisk obuwia na zniekształcony paluch potęguje objawy i wywołuje stan zapalny wokół uwypuklenia głowy i kości śródstopia i związane z tym zwiększone ucieplenie, zaczerwienieni i dotkliwy ból w wyżej wymienionym miejscu

• Kalatkę (woreczek wypełniony śluzem, który powstaje w miejscu gdzie występuje tarcie na wystającej kości przy paluchu)

• Bolesne zgrubienia naskórka, które powstają na skutek długotrwałego ucisku

RTG stopy

• Wykonujemy w celu ustalenia najlepszego sposobu leczenia. Wybór metody zależy od:

• Wieku pacjenta <20 r. ż. ; >50 r. z.

• Dodatkowych chorób (RZS, cukrzycy, dny moczanowej, choroby zwyrodnieniowej w innych stawach)

Metody postępowania zachowawczego

• Używanie korektorów ustawienia palucha nie pozwala na skuteczne leczenie wady

• Ich zastosowanie jest zasadne przed zabiegiem operacyjnym w celu zmniejszenia bólu

• U ludzi młodych w przypadku palucha koślawego zastosowanie separatorów lub szyby Thomsena pozwala zmniejszyć ból i zmniejszyć zaawansowanie