Transfuzjologia dziedzina leczenia przy użyciu preparatów krwi

Zasady krwiolecznictwa:

• 1.Stosowanie brakujących składników, których niedobór należy uzupełnić

• 2.Przetaczane preparaty krwiopochodne nie mogą stanowić zagrożenia bezpieczeństwa biorcy

Historia:

• Faraonowie, królowie w starożytnym Egipcie, w Babilonie kąpali się we krwi

• Rzymianie, Grecy pili krew zwierząt , zabitych gladiatorów

W średniowieczu

• Papież Inocenty VIII pił krew młodych chłopców

• Marsilius Ficinus, Hieronimus Cardanus, Magnus Pegelius, Andreas Libavius XV-XVI wieku przetaczali krew zwierzęcą

William Harvey w 1616 roku- przedstawił budowę układu krążenia

• W drugiej połowie XVII wieku przetaczano krew jagnięcą.

• Blundell Anglia - przetoczenie 10 położnicom krwi

W Polsce

• 1827 -1829 Bierkowski „Transfuzja czyli przelania lub przetaczania krwi”

• 1836 Marcinkowski „O przelewaniu krwi jako środku leczniczym”

• 1864 Girsztowt „Narzędzia do przelewania krwi”

Powikłania:

• Ok. 65% zgonów /1873/

• Zakaz stosowania krwi zwierzęcej

• A wprowadzono roztwory soli fizjologicznej - nie zawsze ratowały ale same nie zabijały

• W 1901 roku są 3 grupy krwi- Landsteiner

• 4 grupy krwi- Decastelli, Sturli

• Nazwano je -Jansky, Dungern, Hirszfeld- A,B,AB, O

• W 1914 wprowadzono cytrynian sodowy- jest do dzisiaj używany; zabezpiecza pobraną krew przed wykrzepianiem - konserwacja krwi

• Od 1918 dodawano glukozę/dla krwinek/

• W 1941 roku odkryto czynnik Rh - Landsteiner, Wiener
  

Odczyny poprzetoczeniowe

• Immunizacja biorcy:

• Rozumiano, bo poznano mechanizmy reakcji na inne niż erytrocyty elementy krwi,

• Inne antygeny

• 1944 - frakcjonowanie osocza - preparaty osoczopochodne

Organizacja Służby Krwi w Polsce

Służba Krwi

• W okresie międzywojennym - ośrodki akademickie przetoczenia bezpośrednie - studenci medycyny

• W czasie wojny jedyny - w Warszawie/prof. Serafin/

• 1945 - jedyna placówka w Łodzi - Instytut Konserwowania i Przetaczania Krwi

• Organizator PCK

• Instytut Hematologii w Warszawie- 2.06.1951

Zadania:

• Organizacja ośrodków pobierania, konserwowania krwi

• Szkolenie personelu

• Opracowania prawne, instruktażowe

• Szkolenie personelu

• Działalność naukowo-badawcza

Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa

• Podlegają mu: Oddziały Terenowe /pobrana krew przekazywana do badań, separacji składników do Centrum

Stąd do Banków krwi, do zaopatrzenia placówek Służby Zdrowia

Krwiodawstwo

• Dawcy krwi:

1.18- 65 lat

2.dobry stan zdrowia

• Badanie lekarskie -wywiad, ocena stanu zdrowia/waga> 50 kg, ustabilizowane RR/180/100/, bez infekcji

• Dyskwalifikacja czasowa, stała

• Kwestionariusz, zgoda na pobranie

Badanie laboratoryjne:

• Przed pobraniem krwi: Hb, Ht

• Przed zabiegami aferezy /separacja/:Hb, Ht, PLT/płytki/,WBC /leukocyty/

• Oznaczenie: antygenu HBs, przeciwciał anty-HIV 1,2 przeciwciał HCV, ALAT, testy kiłowe

Częstość donacji

• Krew pełna: 6 x/12 miesięcy mężczyźni

4 x/12 miesięcy kobiety/min.

• Jednorazowo 450 ml +/- 45 ml =1 jednostka

Pobranie osocza:

• 1 dawca max 15 l /1 rok/

• Jednorazowo w zależności od metody 400 -600 ml

Trombafereza

• Separacja płytek krwi

max 12x/12 miesięcy przerwa min.4 tyg.

Leukafereza

• Separacja leukocytów

• Max 12x/12 miesięcy przerwa min 4 tyg.

Po pobraniu: zapewnienie dowozu kalorii min.450 kcal/ok. 9 czekolad/

Preparaty krwiopochodne

Metody konserwacji krwi

Preparatyka krwi

• Uzyskiwanie preparatów oddzielonych z krwi pełnej elementów morfotycznych

• Uzyskiwanie osocza, preparatów osoczopochodnych

Preparaty krwinek czerwonych

• Zawsze wykonanie próby krzyżowej przed przetoczeniem

Obecność leukocytów:

• Możliwość immunizacji

• Przeniesienie chorób wirusowych

• Odczyny poprzetoczeniowe /gorączka, dreszcze/

Obecność płytek

• Powstawanie mikroagregatów

• Konieczność stosowania filtrów

Krew pełna:

• Masa erytrocytalna 300ml KKCz

• Płytki krwi KKP

• Masa leukocytarna KG/ kompleks

• Osocze 200ml- białka, kompleks układu krzepnięcia

Obecność osocza

• Przeniesienie zakażeń pierwotniakowych np. malaria

• immunizacja

Płyny konserwujące

Objętość: 63 - 70 ml w pojemniku macierzystym /do pobierania krwi pełnej

Cel stosowania:

• Zapobiegają krzepnięciu krwi

• Funkcja odżywcza /umożliwienie przechowywania krwi i jej preparatów/

Wymagania:

• Jałowy

• Apirogenny

Stosowane płyny

1. CPDA - możliwość przechowywania krwi pełnej KKC /koncentratu krwinek czerwonych/w temp.2 - 6^o C 35 dni

2. CPD - przechowywanie krwi pełnej, KKC w temp 2- 6^o C 21 dni

3. ACD -zabiegi plazmafarezy

Cytrynian sodu

Kwas cytrynowy

Glukoza

Dwuwodorofosforan sodowy

Adenina

Preparatyka krwi:

• Decyzja o rodzaju uzyskiwanych preparatów przed pobraniem krwi

• Dobór odpowiedniego pojemnika np. po jednym na krew pełną, podwójny

Pojemniki do przechowywania krwi:

• Polichlorek winylu

• Stabilizuje błonękomórkową erytrocytów

• Chroni przed chemolizą erytrocytów

• Umożliwienie przechowywania KKP do 3 dni

• Trwałe -90^oC

Podział krwi na składniki:

• Różnica ciężarów właściwych/ sedymentacja, wirowanie

• Różnica wielkości składników komórkowych/ filtracja; powinowactwo