FLUOR (mikroelement)
Rola w organizmie:
- współuczestniczy w uwapnieniu kości i zębów wpływając na zatrzymanie wapnia w ustroju
- zaburza rozwój bakterii odpowiedzialnych za tworzenie się próchnicy
Wskazania do stosowania:
- zapobiega próchnicy zębów
- w leczeniu osteoporozy razem z wapniem i witaminą D
Objawy niedoboru:
- zwiększona częstość występowania próchnicy
Dostępny jako:
- tabletki
- krople
- płyny do płukania jamy ustnej
- żele
- pasty
mleko obniża wchłanianie fluoru
CHLOR (makroelement)
Rola w organizmie:
- jest jednym ze składników kwasu solnego w żołądku
- współuczestniczy z sodem, potasem, dwutlenkiem węgla w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej
Wskazania do stosowania:
- regulacja równowagi elektrolitów elektrolitów organizmie
- regulacja rkz
Dodatkowego podawania wymagają:
- kobiety w ciąży i karmiące piersią
- osoby nadużywające alkoholu, narkotyków
- sportowcy i osoby wykonujące wyczerpujące ćwiczenia fizyczne
- osoby po zabiegach usunięcia częściowego jelit
Dostępny jako:
- tabletki chlorku sodowego
- może wchodzić w skład wielu preparatów wielowitaminowych
zrównoważona dieta pokrywa całkowite zapotrzebowanie na chlor
MOLIBDEN (mikroelement)
Rola w organizmie:
- występuje w kościach, wątrobie i nerkach
- jest składnikiem oksydazy ksantynowej, enzymu biorącego udział w przemianach kwasów nukleinowych do kwasu moczowego
Wskazania do stosowania:
- niezbędny dla prawidłowego wzrastania i rozwoju
- niezbędny dla prawidłowej czynności komórek
Dodatkowego podawania wymagają:
- osoby, które uległy poważnemu poparzeniu lub poranieniu
- osoby ciężko chore odżywiane dożylnie lub przez sondę dojelitową
Dostępny jako:
- kapsułki
- w preparatach wielowitaminowych wielowitaminowych solami mineralnymi
zrównoważona dieta pokrywa całkowite zapotrzebowanie na molibden
Sód < Natrium>
Działanie:
bierze udział w regulacji gospodarki wodnej ustroju
ma podstawowe znaczenie w regulacji ciśnienia krwi
bierze udział w procesie przewodzenia impulsów nerwowych i kurczenia mięśni
współuczestniczy w regulacji rkz
obniża gorączkę - przypuszczalnie
zapobiega udarowi cieplnemu - przypuszczalnie
Zwiększona podaż sodu ( soli kuchennej jako podstawowe jego źródło) prowadzi do zwiększenia wnikania jonów Ca do komórek i zmniejszenia stęż. tego jonu w płynie zewnątrzkom. Zwiększenie stęż.Ca wewnątrzkomórkowo przyczynia się do aktywacji mechanizmów kurczliwych w m.gładkich naczyń, zwiększenie ciśnienia
i spadek aktywności reniny ( układ RAA- uruchamiany, gdy zwiększona utrata Na a co za tym idzie wody, spadek V krwi krążącej, spadek ciśnienia tętniczego
i zmniejszenie przepływu krwi przez nerki).
Dodatkowych dawek wymagają:
os. narażone na długotrwałą utratę płynów ustrojowych (wymioty, biegunka)
pacjenci z ch.Addisona ( pierwotna niedoczynność kory nadnerczy), z nowotworami nadnerczy
pacjenci z przewlekłymi ch.nerek
os. stosujące leki moczopędne
os. chore na serce i stosujące leki antydiuretyczne
os. wysokogorączkujące w przebiegu ch.infekcyjnych
Objawy niedoboru: kurcze mięśni i żołądka, nudności, osłabienie, apatia
Dawka dzienna; 3 mg
Postać preparatu: tabletki Natrium chloratum - mogą powodować bóle żołądka i zaburzać czynność nerek z powodu zbyt dużej ilości Na ( obciążenie nerek )
Suplementacja: rzadko; najlepsza i najbezpieczniejsza - morszczyn
Nie stosować w: 1) zastoinowej niewydolności krążenia
2) marskości wątroby
3) nadciśnieniu tętniczym krwi
4) przypadku obrzęków
POTAS:
Suplementacja potasu zalecana jest w sytuacjach stresowych, w czasie zwiększonego wysiłku umysłowego i fizycznego. Niedobory powstają w wyniku jego nadmiernej utraty przez przewód pokarmowy (długotrwałe wymioty, biegunka), nerki a także w marskości wątroby, przy spożywaniu dużej ilości solonych potraw, słodyczy, kawy i alkoholu, wskutek intensywnych diet wyszczuplających oraz przy wzmożonej potliwości.
Bez dostatecznej ilości potasu… powstają zaburzenia przewodnictwa impulsów nerwowych do mięśni, osłabienie odruchów nerwowych, a przy pogłębianiu się deficytu biopierwiastka największym zagrożeniem jest tzw. arytmia serca - maleje siła skurczu mięśni i pojawia się osłabienie, a przy pogłębianiu się deficytu biopierwiastka mogą wystąpić bolesne skurcze. ---- Prawidłowy poziom potasu wzmacnia mięśnie. Potas uczestniczy w wytwarzaniu energii z węglowodanów i odgrywa podstawową rolę w skurczu mięśni. Od biopierwiastka zależy zatem nasza sprawność ruchowa. Jest też współodpowiedzialny za szybkie i sprawne przekazywanie impulsów z mózgu do mięśni. Dzięki temu sprawnie poruszamy rękami i nogami oraz biegniemy nie tracąc sił. Potas wzmacnia serce. Potas uaktywnia wiele ważnych enzymów wewnątrzkomórkowych, w tym te, które uczestniczą w wytwarzaniu energii dla ciężko pracującego serca (adenozynotrójfosforam ADP). Energetyzuje, wspólnie z magnezem skurcze mięśnia sercowego. Pobudza serce do skurczów w czasie wysiłku i zabezpiecza ich regularność. Potas wzmacnia nerwy. Potas ożywia działanie każdej komórki nerwowej. Gdy jest go tyle ile potrzeba, umożliwia sprawne przewodnictwo impulsów w długich łańcuchach komórek układu nerwowego. Niedobór potasu to opóźniona i zaburzona reakcja na bodźce, zagrażająca m.in. zaburzeniem rytmu serca, zaburzeniami słuchu, itp. Prawidłowy poziom potasu we krwi wzmacnia i „konserwuje” układ nerwowy. Zabezpiecza jego niezawodność we wspomaganiu najważniejszych funkcji życiowych człowieka.
Zaburzenia zdrowia zwiększają zapotrzebowanie na potas Nadmierne wydalanie potasu przez przewód pokarmowy wywołują wymioty, biegunki, (w tym nadużywanie środków przeczyszczających), nadmierne odchudzanie się dietą niskokaloryczną, głodzenie się. Znaczny ubytek wywołuje również gorączka w chorobie przeziębieniowej oraz przewlekły stres psychiczny. Ponadto potas powinien być codziennie zażywany, gdy systematycznie łykamy leki moczopędne stosowane w chorobie nadciśnieniowej, jak też gdy stosujemy glikokortykosteroidy w astmie, alergii, czy w chorobie reumatycznej.
BOR
Funkcje boru w organizmie ludzkim są trudne do ustalenia i kontrowersyjne. Podawany doustnie ma wpływ na wzrost i rozwój kości. Podawanie 3 mg boranu sodu zmniejsza utratę wapnia z kości i ich demineralizację. Zmniejsza również utratę magnezu. Bor przyśpiesza ustępowanie obrzęków i stanów zapalnych mięśni, stawów i kości. Wzmaga wzrost i regenerację mięśni. Na przyrost mięśni działa ponoć porównywalnie do testosteronu. Niestety w dużych dawkach (ponad 200 mg/24 h) i przewlekle zażywany ulega kumulacji w ustroju. W ciągu 2 dni organizm wydala jedynie połowę zażytej dawki boru. Bor odkłada się w mózgu, śledzionie, nerkach, tkance tłuszczowej i wątrobie. Bor uszkadza wątrobę, układ nerwowy i nerki. Dawka 100 mg związków boru na 1 kg masy ciała może zabić człowieka w ciągu kilku dni.
Bor działa teratogennie, dlatego nigdy preparatów boru nie wolno stosować u kobiet ciężarnych (zasypki, maści, pasty, zawiesiny z kwasem borowym, boraksem itd.) . Łatwo i szybko przenika ze skóry i błon śluzowych do krwi, zwłaszcza uszkodzonych.
Objawami zatrucia borem są: zaczerwienienie skóry, wybroczyny, złuszczanie skóry, wysięk, pokrzywka, pęcherze skórne, wymioty, biegunka, skurcze mięśni, zatrzymanie moczu, spadek ciśnienia krwi, utrata świadomości, śpiączka, drgawki, wypadanie włosów, zgon z porażenia centralnego układu nerwowego. Dawniej bor był wprowadzany do złożonych preparatów mineralno-witaminowych. Obecnie spotykany sporadycznie w zagranicznych suplementach.
Wapń-możliwe zastosowania (leczenie)
1)
-osteoporoza
-demineralizacja kości
-złamania
-ogólnie stan układu kostnego
-ogólnie stan zębów
2)
-skurcze i drgania mięsni
-kurcze kończyn dolnych
-napięcie nerwowe
3)
-nadciśnienie
4)
-kwaśność żołądka, jako śr. zoboj. kwas
Regulatorem wchłaniania jest wit. D
Szkielet i gęstość kości- Ca utrzymuje gęstość kości, stymuluje uwalnianie kalcytoniny, która powoduje że Ca jest pobierany z krwi w celu uzupełnienia jego poziomu w tkankach. 99% Ca w szkielecie kostnym, 1% w osoczu.
Krzywica- niedobór Ca powoduje zniekształcenie kości u dzieci
Osteoporoza-(rozmiękanie kości u dorosłych) po 35 r.ż. kościec osiąga max wysycenia Ca, później zaczyna ubywać 1% masy kostnej rocznie, a po menopauzie roczny ubytek 10% ( kobiety chorują częściej na o. bo po przekwitaniu spada poz. estrogenów)
Ca utrzymuje pobudliwość tkanek, bierze udział w przewodzeniu bodzców w tk. nerw. , wspomaga uwalnianie neuroprzekażników i wpływ na kurczliwość wł. Mięśniowych. Przy spadku Ca powstaje nadwrażliwość kom. nerw. i powstawanie skurczów mięsni.
Krew, Krzepnięcie- Ca to aktywator proc. krzepnięcia krwi.( ułatwia produkcję fibryny) Niezbędny do tworzenia płytek krwi więc decyduje o lepkości krwi.
Układ krążenia-Obniża ciśn.. krwi przez rozluźnienie naczyń, to ułatwia przepływ krwi i odciąża serce
Preparaty uzupełniające Ca zawierają:
- węglany Ca
-cytryniany Ca
-glukoniany Ca
-mleczany Ca
Zapotrzebowanie- co najmniej 800 mg