ASTMA OSKRZELOWA:

napady duszności związane z nadreaktywnością nabłonka oskrzelowego na pewne bodźce (czynniki)

• napady duszności, świszczącego oddechu i ściskania w klatce piersiowej, zwykle występują w nocy lub często nad ranem, mogą trwać od kilku minut do kilku godzin

• atak rozpoczyna się uczuciem ucisku i rozpierania w klatce piersiowej, które zwykle przechodzi w duszność wydechową

• duszności towarzyszy męczący kaszel z odpluwaniem niewielkiej ilości lepkiej wydzieliny oraz niekiedy lęk

• w ciężkiej postaci choroby występują: sinica, trudności w mówieniu, tachykardia, wdechowe ustawienie klatki piersiowej, praca dodatkowych mięśni oddechowych i zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych oraz narastające zaburzenia świadomości

KLASYFIKACJA CIĘŻKOŚCI ASTMY:

STOPIEŃ 1:objawy rzadziej niż 1 raz w tygodniu

zaostrzenia krótkotrwałe

objawy nocne nie częściej niż 2 razy w miesiącu

STOPIEŃ 2:objawy częściej niż raz w tygodniu, ale rzadziej niż 1 raz dziennie

zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność

objawy nocne częściej niż 2 razy w miesiącu

STOPIEŃ 3:objawy występują codziennie

zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność

objawy nocne częściej niż 1 raz w tygodniu

konieczność krótko działającej inhalacji codziennie

STOPIEŃ 4:objawy występują codziennie

częste zaostrzenia

częste objawy nocne

ograniczenie aktywności fizycznej

PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (P.O.CH.P.):

• skojarzenie rozedmy płuc i przewlekłego zapalenia oskrzeli, głównie na tle palenia tytoniu i predyspozycji osobniczej

• objawy zapalenia oskrzeli - kaszel i wykrztuszanie, potem dołącza się duszność wysiłkowa, a następnie spoczynkowa oraz objawy prawokomorowej niewydolności krążenia (charakterystyczne poranne wykrztuszanie połączone z kaszlem oraz niekiedy z dusznością)

• zmieniona zapalnie błona śluzowa drzewa oskrzelowego jest nadwrażliwa (nadreaktywność oskrzeli)

• objawy skurczu oskrzeli, okresy <świszczącego oddechu>

• ropna plwocina, żółta lub żółto - zielona

• badaniem przedmiotowym stwierdza się początkowo zaburzenia czynnościowe oskrzeli (okresowo świsty i furczenia), później nieodwracalne zmiany anatomiczne, objawy rozedmy płuc, niewydolności krążenia i cechy niewydolności oddechowej

• objawy zaawansowanej rozedmy płuc - duszność wysiłkowa po wyjściu na powietrze, podczas chodzenia pod wiatr, często towarzyszą objawy przewlekłego zapalenia oskrzeli

NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA:

• charakteryzuje się niedostatecznym utlenowaniem krwi w płucach oraz hiperkapnią

• upośledzona wymiana gazowa w płucach - zaburzenia wentylacyjne, dyfuzyjne lub nieprawidłowy stosunek perfuzji do wentylacji w płucach

• przyczyny płucne: odma opłucnowa, napady astmy oskrzelowej

• przyczyny pozapłucne - upośledzenie czynności oddychania, niewydolność serca, zaburzenia czynności nerwów i mięśni zaopatrujących klatkę piersiową, zaburzenia stabilności klatki piersiowej

• objawy: sinica (u chorych aktualnie nieleczonych tlenem), zmiany psychiki - od niepokoju, agresywności do stanu przedśpiączkowego i śpiączki

KLASYFIKACJA wg duszności:

STOPIEŃ 1:duszność po wejściu na 2 piętro lub duszność podczas szybkiego chodzenia po równym terenie lub normalnego po niewielkim wzniesieniu

STOPIEŃ 2:duszność po wejściu na 1 piętro lub niemożność dotrzymania kroku osobie zdrowej w tym samym wieku

STOPIEŃ 3:duszność po wejściu na ½ piętra lub duszność podczas chodzenia własnym tempem po równym terenie

STOPIEŃ 4:duszność podczas ubierania się i toalety

DUSZNOŚĆ, ZADYSZKA, UCZUCIE BRAKU POWIETRZA: subiektywne wrażenie albo odczucie braku powietrza i wynikająca stąd konieczność nasilenia i przyspieszenia oddychania; oddychanie jest nieproporcjonalnie duże w stosunku do aktywności fizycznej chorego;

• duszność stała lub ciągła - przewlekły nieżyt oskrzeli z rozedmą płuc, rozlane zwłóknienie płuc, stany zatorowości płuc, zespoły z nadciśnieniem płucnym, trwałe upośledzenie wentylacji płuc)

• duszność napadowa - duszność astmatyczna

• duszność wdechowa - choroby zwłóknieniowe płuc (dychawica sercowa), zrosty opłucnowe - opory oddechowe, praca oddechowa, spłycenie oddechów, hiperwentylacja - objawy: napięcia i przerost pomocniczych mięśni wdechowych, unoszenie klatki piersiowej

• duszność wydechowa - charakterystyczna dla astmy oskrzelowej i wszystkich chorób zwężających oskrzela - pracy mięśni tłoczni brzusznej

• duszność mieszana

astma sercowa (z powodu niewydolności serca)

• duszność spoczynkowa - występuje przy pełnym unieruchomieniu ciała

• duszność wysiłkowa - wg klasyfikacji wysiłkowej (patrz - niewydolność oddechowa)

• inne przyczyny duszności - kwasica metaboliczna, niedokrwistość, psychogenne zespoły hiperwentylacyjne, nadczynność gruczołu tarczowego, zatrucie CO, gorączka

orthopnoë - duszność w pozycji horyzontalnej (poziomej), która ustępuje w pozycji siedzącej lub stojącej; występuje często w formie napadów duszności nocnej, z reguły u chorych z przewlekłą niewydolnością LK (nagromadzenie krwi w płucach)

KASZEL, WYKRZTUSZANIE WYDZIELINY OSKRZELOWEJ:

definicje: kaszel jest aktem nagłego usuwania powietrza z płuc;

gwałtowny, angażujący pomocnicze mięśnie wydech, następujący po przygotowawczym głębokim wdechu;

jako fizjologiczny odruch jest krótkotrwały i przejściowy

połączony z wykrztuszaniem nieprawidłowej śluzowej albo śluzowo - ropnej wydzieliny wskazuje na chorobę oskrzeli