Zarządzanie

Funkcje zarządzania:

1. Planowanie

2. organizowanie

3. kierowanie

4. kontrola

Wykład 15.03.2013

Zarządzanie - Dokładne poznanie tego, czego oczekuje się od ludzi, a następnie dopilnowanie, by wykonali to w najlepszy i najtańszy sposób.

Zieleniewski - Formułowanie celu działania, planowanie, organizowanie, pozyskiwanie i rozmieszczanie zasobów. Istotą zarządzania sie podejmowanie decyzji o wyborze celów i ich realizacji.

Drucker - Podejmowanie działań dla osiągnięcia celów; Ostateczny test zarządzania, to wydajnośc w biznesie; Największa innowacja XX wieku.

Koźmiński - ...swego rodzaju wędrówka przez chaos, której istotą jest panowanie nad różnorodnością i przekształcenia potencjalnego konfliktu we współprac; lub konstruowanie rzeczywistości z dostępnych zarządzającemu elementów.

Zarządzanie jest to celowe podejmowanie przez odpowiednie osoby (kadrę zarządzającą) decyzji i działań prowadzących - dzięki wykorzystaniu posiadanych zasobów - do osiągania założonych celów w sposób sprawny i skuteczny.

Istota zarządzania

Zarządzanie jest działalnością kompleksową, którą rozłożyć można na elementy składowe w trzech wymiarach:

• obszaru zarządzania

• szczebel zarządzania

• funkcji zarządzania

Funkcje zarządzania:

• planowanie

• organizowanie

• przewodzenie (kierowanie ludźmi)

• kontrolowanie

Kiedyś: planowanie, organizowanie, rozkazywanie, koordynowanie i kontrolowanie.

Zasady zarządzania (Fayol 1916)

• podział pracy

• autorytet

• posłuszeństwo

• jedność rozkazywania

• jednolitość kierownictwa

• Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu.

• Wynagrodzenia

• centralizacja

• hierarchia

• ład

• odpowiednie kształtowanie personelu

• stabilność personelu

• inicjatywa

• esprit de corps (duch jedności)

Cechy zarządzania (wg Drucker'a)

• Zarządzanie dotyczy przedewszystkim ludzi

• zarządzanie jest głęboko osadzone w kulturze

• Zarządzanie wymaga prostych i zrozumiałych wartości, celów działania i zadań

• Zarządzanie powinno doprowadzić do tego, aby organizacja była zdolna do uczenia się, czyli adaptacji do zmiennych warunków

• zarządzanie wymaga komunikowanie

• zarządzanie wymaga rozbudowanego systemu wskaźników

• zarządzania powinno być zorientowane na podstawowy i najważniejszy rezultat jakim jest zadowolony klient

Zarządzanie, nauka czy sztuka?

Zarządzanie jest nauką o interdyscyplinarnym charakterze i sztuką wykorzystania teorii w praktyce.

Organizacja - istota

Pojęcie organizacja występuje w trzech znaczeniach:

• rzeczowym (konkretna organizacja, jej elementy)

• czynnościowym (np. Coś trzeba zorganizować - imprezę sylwestrową)

• atrybutowym (np. Dział techniczny w organizacji nie funkcjonuje w sposób właściwy)

Organizacja - to grupa ludzi którzy współprcują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany aby przy wykorzystaniu dostępnych zasobówzrealizować cele organizcjia wykorzystując przy tym dostępne metody i techniki.

Termin organizacja pochodzi od greckiego organizo, co oznacza tworzenie uporządkowanych harmonijnych całości.

Elementy organizacjia:

• ludzie którzy tworzą wewnętrzną strukture

• zasoby materialne i niematerialne

• cele i zadania

• metody i techniki

Organizacja jako system społeczno-techniczny.

Każde przedsiębiorstwo jest organizacją ale niekażda organizacja jest przedsiębiorstwem.

Mikrootoczenie - otoczenie bliższe, celowe, sterowalne. Są to Konkurenci, klienci, dostawcy, substytuty. Organizacja i mikro odziałowują na siebie.

Makrootoczenie - otoczenie dalsze, ogólne, niesterowalne. Prawo, kultura, gospodarka, ekonomia, demografia, ekologia. Makro wpływa na organizacje.

05.04.2013

Decyzje

Decisio w języku łacińskim oznacza rozstrzygnięcie lub postanowienie

Decyzja to akt wyboru jednego wariantu działania spośród wielu możliwych.

Proces podejmowania decyzji (etapy)

• identyfikacja problemu decyzyjnego

• przygotowanie decyzji

• podjęcie decyzji

• realizacja decyzji

ekonomicznośc, skuteczność, korzystność

Elementy w procesie podejmowania decyzji

• problem wymagający rozwiązania

• podmiot podejmujący decyzję (decydent)

• zbiór wariantów możliwych decyzji

• funkcja korzyści - zależna od wariantu i systemu wartości

• informacja wewnętrzna i zaewnętrzna

• inne

Rodzaje decyzji

• według stopnia trudności

• łatwe, trudne

• według stopnia terminowości

• pilne (minutowe), nie pilne

• według czasokresu trwania skutków

• bieżące, długofalowe

• operacyjne, taktyczne, strategiczne

• według stopnia powtarzalności o doświadczenia

• programowane, nieprogramowane (sekwencyjne)

• według charakterystyki decyzji i dzialań:

• opisowe, wyjaśniające, przewidujące, oceniające i zalecające działanie

• regulujące, sterujące, innowacyjne

• selekcyjne, alokacyjne, hierarchiczne

• według sposobu podejmowania decyzji

• indywidualne, kolegialne, kolektywne

• według stopnia zaangażowania intelektu

• racjonalne, irracjonalne

Dezyzje ze względu na sposób ich podejmowania

Decuzje indywidualne

Zalety - nie ma kompromisów, szybciej, taniej, brak konfilktów

Wady - odpowiedzialność, mniejsza akceptacja społeczna, gorsze przygotowanie merytoryczne,

Decyzje grupowe

Zalety - więcej wiedzy, bardzie akceptowalna społecznie,

wady - lider, grupa interesów, syndrom stadnego myslenia,

Podmiotem działania decyzyjnego jest decydent który:

• ma prawo wyboru zr zbioru możliwości

• ma zdolnośc do podejmowania decyzji

• ponosi odpowiedzialnośc za podjęte decyzje

• jest zainteresowany w realizacji wyboru rozwiązującego zaistniały problem

Problem jako podstawa podejmowania decyzji

Problem decyzyjny - sytuacja konieczności wyboru, spośród co najmniej dwóch wariantów postępowania różniących się między sobą stopniem korzyści.

Dysonans poznawczy

Zjawisko psychologiczne odkryte przez Leona Festingera

Dysonans poznawczy - niezgodność pomiędzy przynajmniej dwoma przekonaniami

Poczucie dysonansu jest nieprzyjemne

Ludzie dążą do usunięcia dysonansu poznawczego

Każdy problem decyzyjny tworzy sytuację dysonansu

Czy decyzja likwiduje dysonans?

Jak radzić sobie z dysonansem?

1. Osoby o wysokiej samoocenie: Po podjeciu decyzji podwyższają jej atrakcyjność

Mechanizm "sadzenia cytryny"

2. Osoby o niskiej samoocenie: Po podjęciu decyzji obniżają jej atrakcyjność

Mechanizm "kwaszenia winogron:

2013-04-19

Planowanie

"Jeżeli nie wiadomo do jakiego portu chce się dopłynąć to wszystkie wiatry będą przeciwne" Seneka

Mógłbyś mi powiedzieć, którędy mogę się stąd wydostać? To zależy dokąd chcesz pójść - powiedział Kot" C. Lewis: Alicja w Krainie Czarów

Istota planowania

Planowanie pochodzi od łacińskiego planta - szkic budynku, co oznacza zaprojektowanie schematu działania.

Planowanie proces wytyczania celów i określania sposobów ich realizacji.

Planowanie jest procesem polegającym na świadomym ustalaniu kierunków działania oraz podejmowania decyzji opartych na celach, faktach i dobrze przemyślanych ocenach

Planowanie ("organizowanie się") - "Robuć wszystko to co się robi zanim się coś zrobi, tak żeby się wszystko nie pomieszało, kiedy się to zrobi" - A.A. Milne "Kubuś Puchatek"

Etapy planowania

• określenie celów

• ocena sytuacji - siły i słabości

• ustalenie procedury - konkrety sposób zamiany zasobów

• Ustalanie harmonogramu planu

• Przypisanie odpowiedzialności

• Sprawdzenie możliwości realizacji i kosztów planu

Lista sprawdzająca przy planowaniu:

Co?, Gdzie?, Kiedy?, Za co?, Kto?, Jak?

Metody planowania (1/2):

w zależności od pewności (stan znany):

• metoda bilansowania,

• ekstrapolacja trendów

w zależności od ryzyka (znane prawdopodobieństwo):

• ekstrapolacja trendów

• planowanie wielowariantowe

w zależności od niepewności (brak znajomości przyszłości)

• planowanie wielowariantowe

• planowanie otwarte

Cele:

Cele są ważne, co najmniej z czterech powodów

• cele wyznaczają nasze plany i decyzje

• cele zapewniją nam poczucie kierunku działań

• cele wpływają na koncentrację naszych wysiłków

• cele pozwalają nam w ocenie osiąganych postępów

Rodzaje celów:

1. Zhierarchizowanie, cel nadrzędny <> cel podrzędny

2. Niesprzeczne

3. Osiągalne

4. Przynoszące konkretne korzyści

Misja podstawowy cel organizacji - odzwierciedla przyczyny istnienia danej organizacji tj. Rolę spełnianą na rzecz otoczenia, wyróżniającą ją od wszystkich innych instytucji; dotyczy ona przyszłości, wyznacza marzenia i wyzwania oraz kierunek dalszego działania, z zachowaniem jej wiarygodności;

Cechy dobrego planu (wg T. Kotarbińskiego)

• przewidywalność

• rzeczowość

• celowość

• wykonalność

• niesprzeczność

• operatywność

• elastyczność

• względna szczegółowość

• długodystansowość

• terminowość

• zupełność

• racjonalność

• komunikatywność

• merytoryczna i metodologiczna spójność

Prawidłowo ułożone plany określa przynajmniej 10 czynników

• zasoby - ilość, jakość, struktura i zapotrzebowanie w czasie

• Metody procesy i procedury, które będą zastosowane

• Zadania które muszą być wykonane

• Proceduty i porządek, który należy zachować

• Osoby odpowiedzialne za wykonanie poszczególnych zadań

• Ostateczne określenie celu lub celów związanych z planem

• Miejsce, w którym planowane działanie mają się odbyć

• Wiążące terminy, rozkłady i harmonogramy

• Punkty i czas sprawdzenia wykonania

• Wyznaczenie miary do oceny postępów i weryfikacji osiągnięcia celów

Bariery planowania:

• brak informacji lub odpowiednich informacji

• pomijanie informacji leżących poza zasięgiem menedżera

• koncetracja na dniu dzisiejszym kosztem przyszłości

• analizowanie zmiennych, które można przewidzieć

Funkcje planowania:

• edukacyjna

• koordynacyjna

• aktywizująca ( mobilizująca)

• promocyjna

Zarządzanie strategiczne

Zarządzanie strategiczne (Griffin) to proces zarządzania nastawiony na formułowanie i wdrażanie strategii, które zapewniają, dostowanie organizacha do otoczenia i osiąganie celów strategicznych.

Model zarządzania strategicznego

Trójfazowy model zarządzania strategicznego

1. analiza strategiczna

2. wybór strategii

3. wdrożenie strategii

Etap pierwszy dotyczy obszarów:

• oczekiwań, celów i misji

• zebrania wszystkich informacji

• wykorzystania metod analizy strategicznej

Etap drugi obejmuje:

• generowanie opcji strategicznych

• ocenę poszczególnych opcji

• wybór wariantu strategii

Etap trzeci zawiera takie działania jak:

• planowanie zasobów niezbędnych dla wdrożenia strategii.

• ślenie zmian struktur organizacyjnych w związku z podjętą strategią.

• opracowanie systemów motywacyjnych i kontrolnych związanych z nową strategią.

Pięciofazowy model zarządzania strategicznego (Penc)

1. Faza pierwsza to analiza pozycji wyjściowej (otoczenia i przedsiębiorstwa) i perspektywy jej zmiany oraz ustalenie zasadniczych celów działania

2. Faza druga to sformułowanie możliwych alternatyw strategicznych i wybór strategii najbardziej atrakcyjnej z punktu widzenia wartości jakie ceni sobie dana firma

3. Faza trzecia to opracowanie planu strategicznego kwantyfikacja celów działania i określonych zagrożeń strategicznych

4. Faza czwarta to wdrożenie strategii, czyli wybór korzystnej dla strategii struktury i dobór kadry kierowniczej

5. Faza piąta to realizacja strategii poprzez umiejętne motywowanie pracowników i skuteczny nadzór

Organizowanie

Organizowanie - tworzenie stanowisk pracy, grupowanie ludzi i zasobów materialnych w jednostki organizacyjne oraz kształtowanie więzi współpracy i podległość między pracownikami

Etapy organizowania:
1. Szczegółowe ustalenie pracy - dokładne opisanie stanowiska
2. Podział pracy na zadania i czynności
3. Departamentalizacja - grupowanie ludzi pod kątem określonych funkcji
4. Ustalenie hierarchii organizacyjnej
5. Integrowanie poszczególnych działów w zwartą całość( koordynacja)
6. Sprawdzenie skuteczności funkcjonowania przedsiębiorstwa i ewentualne wprowadzenie poprawek w celu zwiększenia skuteczności

W wyniku procesu organizowania powstaja 3 elementy:
1. struktura organizacyjna - całość stosynków zachodzących w czasie i w przestrzeni między komórkami organizacyjnymi mającymi znaczenie z punktu widzenia realizacji określonych celów
2. Role organizacyjne - składają się z trzech elementów które muszą pozostawać ze sobą w zgodności:
- zadań - których realizacji oczekuje się od osoby występującej w określonej roli( zatrudnionego na danym stanowisku) i związanego z tymi zadaniami zakres odpowiedzialności
- uprawnień - niezbędnych do wykonania zadania oraz potrzebnego wyposażenia
- motywatorów - które mają skłonić jednostki do zaangażowanej realizacji zadań
3. Więź organizacyjna - posiada następujące wymiary:
- więź służbowa - związana z podporządkowaniem jednych członków organizacji innym(podwładnych kierownikom)
-więź funkcjonalna - łączy pracowników którzy z racji zróżnicowanej wiedzy i umiejętności są zobowiązani pomagać lub doradzać innym np. prawnicy doradzają dyrektorom w kwestiach prawnych
- więź zależności technicznych - wynika z tego że działania pracowników wzajemnie zazębiają się: wykonywanie pracy przez jednych uzależnione jest od działań (praca w systemie taśmowym)
- więź informacyjna - polega na wymianie informacji pomiędzy pracownikami

Cechy struktury organizacyjnej:
- spiętrzanie kierownictwa : liczba szczebli hierarchicznych
- rozpiętość kierowania : liczba osób podporządkowanych na poszczególnych szczeblach jednemu kierownikowi
- spoistość organizacyjna: stopień wzajemnej zależności pomiędzy komórkami organizacyjnymi ze względu na wykonywane w nich zadania
- system informacyjny: obrazuje sieć obiegu informacji w organizacji
- podział uprawnień do podejmowania decyzji : obejmuje stosunki służbowe nadrzędności i podporządkowania między poszczególnymi częściami organizacji
- podział pracy: dotyczy stosunków współdziałania których wyrazem SA więzi między komórkami organizacyjnymi

Zasada specjalizacji - polega ona na wyznaczeniu danej osobie na ogół wąskiego, ograniczonego zadania lub czynności aby osoba ta mogła osiągnąć sprawności w ich wykonaniu

Stanowisko pracy - najmniejszy zakres pracy wyznaczony jednostce

Alternatywy dla specjalizacji:
- rotacja między stanowiskami pracy - systematyczne przechodzenie pracowników z jednego stanowiska na drugie
- rozszerzenie stanowiska pracy - przydzielenie pracownikowi większej liczby zadań do wykonania
- wzbogacenie stanowiska pracy - zarówno zwiększenie liczby zadań wykonywanych przez pracownika, jak i rozszerzenie kontroli pracownika nad stanowiskiem pracy
- podejście od strony stanowiska pracy - potrzeba diagnozowania stanowiska pracy i jego poprawę w pięciu podstawowych wymiarach, uwzględniające różnorodność kwalifikacji, identyfikowalność zadań, znaczenie zadań, autonomię i sprzężenie zwrotne
- zespoły robocze - alternatywa dla specjalizacji pozwalająca całej grupie na zaprojektowanie systemu pracy, który będzie wykorzystywany do wykonywania wzajemnie powiązanych zadań

1.Ze względu na rozpiętość kierowania struktury organizacyjne dzielą się na płaskie i smukłe:

płaska:

smukła:

2. Na podstawie określenia uprawnień do podejmowania decyzji ukształtowały się pewne rodzaje struktur organizacyjnych:

liniowa:

liniowo-sztabowa:

funkcjonalna:

macierzowa:

Struktura liniowa:
- zalety: prostota, jasno określona władza, określona odpowiedzialność, dogodne warunki do podejmowania decyzji
- wady: brak możliwości dalszego specjalizowania się, opóźnienie w podejmowaniu decyzji, podejmowanie nietrafnych decyzji
Struktura sztabowa:
- zalety: mamy wiedzę ekspercka, jednolitość rozkazodawstwa, czytelny system władzy
- wady: kierownik jest uzależniony od sztabu, możliwość powstawania konfliktów menadzer- kierownik

Kryteria wyboru struktury organizacyjnej ducker:
- jasność w odróżnieniu od prostoty
- oszczędność wysiłków potrzebnych do utrzymania kontroli i minimalizowania tarć
- zrozumienie przez każdą osobę jej zadania i zadania organizacji jako całości
- podejmowanie decyzji skoncentrowane na właściwych problemach, nastawienie na działanie wykonywane na możliwie najniższym szczeblu kierowania
- trwałość w odróżnieniu od sztywności
- utrwalenie i samoodnowa

Przywództwo w zarządzaniu 07-06-2013

Przywódcy to osoby, które potrafią wywierać wpływ na innych i które mają autorytet kierowniczy. Nie wszyscy przywódcy są kierownikami i nie wszyscy kierownicy są przywódcami.

Czynniki różnicujące	Kierownik	Przywódca
Sposób wykonywania zadania	- Kieruje - Szuka winnych i niepowodzeń - Wie jak pracować - Mówi "proszę to zrobić"	- Kształci - Szuka drogi do sukcesu - Daje przykład dobrej roboty - Mówi "zróbmy to"
Sposób sprawowania władzy	- Wykorzystuje swoją władzę - Mówi "JA"	- Wyzwala dobrowolne relacje - Mówi "MY"
Cechy osobowości	- Wywołuje lęk	- Wywołuje entuzjazm

Kierowanie oparte na przywództwie oznacza przede wszystkim wspomaganie działań podwładnych poprzez motywowanie, informowanie i organizowanie warunków do zaangażowanego współdziałania.

Możliwość wpływania ludzi na zachowania innych wynika z:

• Formalnej pozycji kierownika w hierarchicznej strukturze

• Uczucia

• Kompetencji fachowych, wiedzy i mistrzostwa w jakiejś dziedzinie

• Osobowości

• Wyjątkowych cech lub właściwości (charyzma)

Wg Webera można wymienić cztery wymiary przywództwa:

• Wspieranie, Jest to działanie sprzyjające powstawaniu u podwładnych poczucia własnej wartości. W ten sposób będą oni skłonni do tworzenia i ujawniania twórczych pomysłów.

• Ułatwianie współdziałania. Poprzez tworzenie klimatu do współdziałania między członkami zespołu oraz między nimi a przywódcą, co sprzyja osiąganiu znakomitych wyników pracy zespołu.

• Wzbudzanie entuzjazmu pracy dla organizacji. Poprzez umiejętne formowanie celów, w sposób samodzielny lub zespołowy, oraz tworzenie entuzjazmu wokół ich realizacji. Przywódca zmierza do tego aby pracownicy byli pochłonięci realizacją wyznaczanych wcześniej celów.

• Ułatwienie działań. Poprzez stosowanie takich rozwiązań organizacyjnych, które ułatwią dostęp do środków realizacji celów.

Cechy przywództwa:

• Przywództwo jest zaprzeczeniem przymusu - istnieje dopóty, dopóki pracownicy dobrowolnie podporządkowują się woli przywódcy.

• Podstawą przywództwa są procesy komunikacji międzyludzkiej. Chcąc osiągnąć zamierzone efekty, przywódca apeluje, perswaduje, przekonuje, mobilizuje, nakłania, daje przykłady itp.

• Podporządkowanie podwładnych ma charakter bardziej zdecydowany niż w przypadku procesu motywowania.

• Efektywność przywództwa mierzona jest nie tyle stopniem zadowolenia podwładnych, co skutecznością realizacji celów grupy.

Władza a przywództwo

• Zrozumienie przywództwa wymaga zrozumienia władzy.

Podstawowymi źródłami władzy są:

Autorytet formalny - gdzie wladza jest zagwarantowana stanowiskiem określonym w hierarchii organiacji

Władza nagradzania - polega na udzielaniu lub wstrzymaniu nagród, takich jak: ciekawe

Władza wymuszania - pozwala wymusić stosowanie się do wymagań za pomocą zagrożenia: psychicznego, emocjonalnego, fizycznego.

Władza odniesienia - uważana jest za prawdziwą władzę przywódczą, oparta jest na utożsamianiu się, naśladownictwie, lojalności.

Władza ekspercka - wynika z posiadanych informacji i wiedzy fachowej.

Style przewodzenia

• Styl przewodzenia można zdefiniować jako względnie trwały i powtarzalny sposób oddziaływania przełożonego na zachowania podwładnych w celu pobudzania i koordynacji ich działalności zespołowej, zmierzającej do realizacji celów stojących przez organizacją

• Potencjalny styl przewodzenia jest indywiduanym poglądem kierującego na to jakimi metodami winien on oddziaływać na podwładnych

• Jest on kształtowany zarówno przez subkulturę konkretnej jednostki jaki i subkulturę całego środowiska w którym występuje.

• Rzeczywisty styl przewodzenia jest więc skorygowanym stylem potencjalnym, pod pwływem aktualnych celów postawionych kierowikowi oraz warunków, w których przyszło mu je realizować.

• Jest on kształtowanych zarówno przez nastawienie kierownika, - które w dużym stopniu uzależnione jest od cech osobowościowych - jak i przez elementy systemu zarządzania, które wprowadzają przesłanki do korygowania technik i metod oddziaływania przełożonego.

---