RĘCZNE SPAWANIE ŁUKOWE.
ZŁĄCZA- doczołowe, zakładkowe, przylgowe, kątowe narożne, teowe, krzyżowe
SPOINY- czołowe, pachwinowe, grzbietowe, otworowe
KSZTAŁT SPOIN- I,V,YU,X,K,J,B,1/2V,2*U
POZYCJE- podolna, naboczna, naścienna, okapowa pułapowa
CHARAKTERYSTYKI ELEKTROD OTULONYCH.
Zależnie od przeznaczenia
do stali konstrukcyjnych, niskowęglowych, niskostopowych
do stali konstrukcyjnych stopowych (np. nierdzewnych)
do żeliwa
do napawania zwykłą stalą i metalami twardymi
do spawania i napawania metali nieżelaznych
Elektrody otulone dzieli się na cienko-, średnio-, grubootulone. Grubość otuliny wynosi odpowiednio 10-20% śr. drutu, 20-40%, ponad40%.
SKŁAD OTULINY
-składniki ułatwiające jonizację (związki sodu, potasu i wapnia)
-składniki wydzielające gazy(kreda, marmur, celuloza)
-skł. mineralne wydzielające żużel (skaleń, wapień, krzemionka)
-stopy metalu i rudy zawierające żelazo, Mn, Si, Ni, Cr, Ti
-składniki łączące sproszkowane materiały na otulinę w plastyczną masę (szkło wodne, dekstryna)
Zależnie od składu chemicznego.
-kwaśne A
-zasadowe B
-celulozowe C
-utleniające O
-rutylowe R
ŚREDNICE ELEK.
2-2,5(dł.350mm), 3.25-4-5-6(dł.450mm)
ER 546 - rutylowa gruba
SPAWARKI ŁUKOWE DZIELI SIĘ NA.
spawarki prądu stałego:
-przetwornice i prostowniki spawalnicze
spawarki prądu przemiennego
-transformatory
Klasyfikacja zgodnie z PN.
*Transformator spawalniczy z dławikiem na wspólnym rdzeniu.
Transformatory tego typu mają3 uzwojenia; pierwotne 1 i wtórne 2 nawinięte na dwóch głównych kolumnach rdzenia, a uzwojenie 3 połączone w szereg z uzwojeniem wtórnym i umieszczone na górnej dodatkowej części rdzenia, jest urządzeniem dławiącym. Indukowana w nim SEN w czasie obciążenia jest przeciwnie skierowana do napięcia wtórnego i powoduje opadanie charakterystyki statycznej transformatora. Regulacja prądu spawania odbywa się przez zmianę wielkości szczeliny powietrznej w obwodzie uzwojenia dławiącego (przesuwając ruchomą część rdzenia dławika 5).
*Charakterystyką statyczną nazywamy krzywą ilustrującą zależność między napięciem i natężeniem prądu w obwodzie roboczym przy zmiennym oporze bez jarzenia się łuku. Kształt krzywych w okolicach napięcia roboczego, w pasie oznaczonym jako zakres pracy ma duże znaczenie. Im kszywa jest bardziej stroma, tym mniejszy wpływ mają zmiany napiecia na natężenie prądu.
II PÓŁAUTOMATY
Metoda MIG - spawanie w osłonie gazów obojętnych (Ar, He) elektrodą topliwą. Stosowana jest głównie do stali stopowych oraz metali nieżelaznych. Charakterystyczną cechą metody MIG jest stosowanie drutu o małej średnicy, topiącego się z dużą szybkością przy dużych natężeniach prądu. Dzięki wysokiej gęstości prądu łuk wtapia się w metal rodzimy na znaczną głębokość, tak, że rowek spoiny może być wąski, częściowo lub całkowicie nieukosowany, co zmniejsza zużycie spoiwa i zwiększa wydajność spawacza.
Metoda TIG - łuk jarzy się między elektrodą wolframową i przedmiotem. Nietopliwa elek. umieszczona jest w przewodzie, przez który dopływa do łuku strumień gazu obojętnego. Przycisk sterowniczy jest na uchwycie; naciskając go spawacz włącza jonizator i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny otwiera przepływ obojętnego gazu (Ar). Po zakończeniu spawania, zwalniając przycisk, wyłącza prąd, natomiast gaz wydostaje się jeszcze przez kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utleniania. Czas zwłoki to 0-60s.
PARAMETRY MAG
-prąd spawania 70-450A
-posuw elek. 75-750 m/h
-śr. elek. 0,6 0,8 1,2 1,6 2,0 2,4
-zużycie CO2 8-20 l/min
-indukcyjnośc
III AUTOMATY
Metody zabezpieczania grani.
Podkładki miedziane lub stalowe (stosowane gdy podkładka może zostać w materiale spawanym) i ręczne podpawanie grani zapobiega wypływaniu metalu spoiny z szczeliny między blachami.
Średnica drutu - zależy od rodzaju materiału, grubości mat., parametrów (natęrzenie)
Skład topników zależy od - rodzaju spawanego materiału i drutu, grubości metalu i spoiwa oraz wymaganych właściwości wytrzymałościowych spoiny i metody spawania.
Do wyrobu topnika stosuje się: krzemian potasu, ruda manganowa, krzemionka, skaleń, fluoryt, kaolin, bauksyt, tłoczka szkła okiennego, magnezyt.
Ziarnistość topnika 0,1-3 mm.
*Gatunki topnika.
-niskomanganowy 0-12% MnO
-średniomanganowy 15-25% MnO
-wysokomanganowy pow. 30% MnO
*Drut stosowany do w/w topników.
-wsokomanganowy 1,5-2,5% Mn
-średniomanganowy 0,8-1,2% Mn
-niskomanganowy 0,3-0,6% Mn
Dodatkowo topnik zawiera fluorek wapnia CaF, który ułatwia spawanie blach skorodowanych. Topnik suszu się w temp. około 300 C przez 2 h.
REGULACJA PODAWANIA DRUTU.
-zależna-prędkość posuwu elektrody jest regulowana przez napięcie obwodu roboczego. Gdy nap. wzrasta (łuk wydłuża się), prędkość posuwu drutu w kierunku łuku wzrasta, łuk skraca się i napięcie jego maleje; w ten sposób napięcie i natężenie utrzymuje się na stałym poziomie.
-niezależna-opiera się na samoczynnym utrzymywaniu się szybkości topienia drutu na pewnym poziomie, do którego dobiera się stałą prędkość odwijania drutu.
ZALETY
-duża wydajność(elektroda obciążona większym prądem)
-eliminacja pryskania i utleniania się metalu
-żużel stabilizuje temp. otoczenia spoiny
-łatwy do usunięcia żużel
WADY
-pozycja spawania podolna
-stosowanie podkładek przy połączeniach doczołowych.
SPAWANIE I CIĘCIE GAZOWE
*Wybuchowość acetylenu:
2,2-81% z powietrzem
2,8-93% z tlenem
ŻÓŁTA butla 40l zawiera 5,5-6,0 kg acetylenu. Aby acetylen nie wydzielił się z acetonu butla wypełniona jest masą porowatą 1l acetonu rozpuszcza się w 375l acetylenu.
*Rodzaje płomieni:
-normalny stosunek teoretyczne 1-1 praktycznie 10-20% tlenu więcej
-nawęglający gdy nadmiar acetylenu
-utleniający nadmiar tlenu stosowany przy cięciu
*Metody spawania
-w prawo palnik pochylony jest w tym kierunku co narastanie spoiny
-w lewo palnik pochylony odwrotnie do kierunku narastania spoiny
-w górę przy ustawieniu blach w płaszczyźnie pionowej
*Aby cięcie tlenowe mogło nastąpić:
-temp. spalania metalu w czystym tlenie powinna być niższa od temp. topnienia metalu
-temp. topnienia tlenków metalu powinna być niższa niż temp. topnienia metalu
-przewodność cieplna nie powinna być zbyt duża, aby możliwe było ogrzanie metalu na wąskiej przestrzeni do temp. spalania
Z metali i stopów warunki te spełniają tylko stale konstrukcyjne węglowe i niskostopowe.
*Jakość i ekonom. procesu cięcia zależy od:
-mocy płomienia podgrzewającego
-ciś. Tlenu
-średnicy dyszy wylotowej
-odległości dyszy od palnika
-prędkości posuwu palnika
IV KANTROLA ZLACZ SPAWANYCH
I Kontrola wstępna
*Analiza dokumentacji.
-określenie klasy konstrukcji spawanych (kl. 1,2,3; PN-EN B C D)
-określenie klasy wadliwości spoiny (1 2 3 4 5;PN- EN B C D)
-określenie czy dokumentacja techniczna jest zatwierdzona przez organ odbierający konstrukcję
-czy zakład ma dopuszczenie do danej konstrukcji
*Analiza spawaczy.
-sprawdzenie książki spawacza (uprawnień - ważne na 2 lata)
-czy spawacz posiada odpowiednie uprawnienia ponadpodstawowe
*Kontrola materiałów podstawowych.
-atesty hutnicze
-oznaczenia materiałów
*Kontrola materiałów dodatkowych
-elektrody (ważne certyfikaty)
-gazy
-druty
II Kontrola bieżąca (miedzyoperacyjna).
*Kontrola przygotowania elementów do spawania
-oczyszczenie elementów do spawania na odległość 20 mm
-osuszenie elektrod (200 C 2-3h)
*Kontrola parametrów spawania.
*Czy spawacz jest ten który ma uprawnienia i czy spawa on zgodnie z technologią
III Kontrola ostateczna i odbiór konstrukcji spawanych.
*Oględziny zewnętrzne
*Badania nieniszczące
-badania radiograficzne
-badania ultradźwiękowe (trudna interpretacja co to za wada)
-badania magnetyczne
-badania magnetyczno-proszkowe (dla materiałów ferromagnetycznych)
*Badania niszczące (mechaniczne i technologiczne).
-na rozciąganie
-na zginanie
-na udarność
-twardości
RODZAJE WAD
-wewnętrzne
-zewnętrzne
Pęknięcia są najgroźniejszą wadą i każde pęknięcie dyskwalifikuje spoinę. W przypadku takim należy wyciąć wadę na całej długości i głębokości i poprawić połączenie.