Temat: Zjawiska osmotyczne w komórce.

Wstęp

Dyfuzja jest to samorzutne przenikanie cząsteczek jednej fazy układu w głąb fazy drugiej, spowodowane bezładnym ruchem cieplnym, a także większych cząstek zawieszonych w płynach.
Dyfuzja jednokierunkowa zachodzi w procesach obróbki cieplnej oraz zjawiskach osmozy. Osmoza jest to jednokierunkowa dyfuzja cząsteczek rozpuszczalnika przez błonę półprzepuszczalną (np. komórki roślinnej lub zwierzęcej) z roztworu o mniejszym stężeniu (lub z czystego rozpuszczalnika) do roztworu bardziej stężonego. Komórki organizmów roślinnych i zwierzęcych kontaktowane z roztworem nie izoosmotycznym z treścią komórki (tzn. posiadającym inną liczbę osmotycznie czynnych cząsteczek aniżeli komórki) ulegają powiększeniu i rozsadzeniu (hemoliza) lub kurczą się (plazmoliza), w zależności od stężenia takiego roztworu. Działaniem zewnętrznego ciśnienia na roztwór można wywołać odwrócenie osmozy. Zjawisko odwróconej osmozy wykorzystywane jest do odsalania wody morskiej. Plazmoliza - proces tracenia wody w komórce w roztworze hipertonicznym. W wyniku tego następuje obkurczenie cytoplazmy od ścian komórki. Dotyczy ona wyłącznie komórek roślinnych. Deplazmoliza - proces odwrotny do plazmolizy, polegający na pobieraniu wody przez komórkę przeniesioną z roztworu hipertonicznego (niezbyt silnie) i zanurzoną w roztworze hipotonicznym. W wyniku deplazmolizy komórka odzyskuje turgor, a błona komórkowa w komórkach roślinnych, ponownie w pełni przylega do ściany komórkowej. Deplazmoliza zachodzi tylko jeżeli białka błony komórkowej nie uległy denaturacji, a błona jest nie rozerwana dzięki czemu wciąż cechuje ją półprzepuszczalność. Turgor - stan wysycenia komórek i tkanek roślinnych wodą, umożliwiający utrzymanie kształtu i określonej pozycji przez roślinę lub niektóre jej organy, nie posiadające dobrze wykształconej podtrzymującej tkanki mechanicznej.

Opis doświadczenia

Na wklęsłej stronie łuski spichrzowej cebuli wykonujemy kilka nacięć tak aby wykonany preparat można było umieścić w 5% roztworze NaCl. Następnie wykonujemy obserwacje od razu po wyjęciu z roztworu, po pięciu minutach i po 10 minutach.

Po 5 minutach.

Plazmoliza Kątowa (pow. 400x) Plazmoliza wklęsła (pow. 400x)

Obserwacje po 10 minutach.

Plazmoliza wypukła (pow. 400x)

Na szalkę Petry'ego nanosimy 10% roztwór KNO
a na druga mieszaninę 10% Ca(NO
)
i 10% KNO
w proporcjach 1:10. Następnie w roztworach umieszczamy preparaty z łuski spichrzowej cebuli. Po 3 minutach przeprowadzamy obserwacje z których wynika, że w obecności jonów K
przepuszczalność błony zwiększyła się natomiast jony Ca
przeszkadzają temu procesowi.