Wykład IV- 23.11

Wkład funduszy w ogólne finansowanie inwestycji.

Obliczanie wkładu: istnieją dwa warianty:

  1. Wkład funduszy oblicza się w odniesieniu do całkowitej kwoty wydatków kwalifikowanych, w tym wydatków publicznych i prywatnych,

  2. Wkład funduszy oblicza się w odniesieniu do publicznych wydatków krajowych.

Definicja wydatków publicznych: publiczny wkład w finansowanie operacji pochodzących z budżetu państwa, władz regionalnych lub lokalnych, WE, związany z funduszami strukturalnymi i FS oraz wszelkie wydatki o podobnym charakterze: czyli każdy wkład w finansowanie operacji pochodzących z budżetu podmiotów prawa publicznego lub stowarzyszeń lub związków władz regionalnych lub lokalnych lub podmiotów prawa publicznego działających zgodnie z dyrektywą 2004/18 PE i Rady z 31.03.2004 w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi.

Pułapy procentowe:

- 85%

- w przypadku Programu Europejskiej Współpracy Terytorialnej wkład EFRR może wnieść 85% wydatków kwalifikowanych jeżeli przynajmniej jedno z państw uczestniczących w programie ma poziom PKB per capita poniżej 85%..

W rozporządzeniu zaoferowano maksymalny pułap dla finansowania całego PO a nie dla poszczególnych osi. Minimalny pułap to 20%. Wydatki, które są współfinansowane z funduszy nie mogą otrzymywać pomocy w ramach innych funduszy ale ten przepis dotyczy poszczególnych wydatków a nie całych projektów.

Wprowadzono pewne ograniczenia w przypadku projektów generujących dochody (np. płatna autostrada).

Po raz pierwszy całość regulacji dotycząca finansów znalazła się w jednym rozporządzeniu nr 1083. Zgodnie z rozporządzeniem płatności z funduszy dokonywanych przez KE na rzecz instytucji płatniczych wyznaczonych przez państwo mogą przybrać formę:

  1. Płatność zaliczkowa: procent płatności zaliczki jest różny dla różnych państw . Państwa mogą otrzymywać zaliczki w wysokości 7%, a wkładu funduszy w ciągu 3 lat, a FS 10,5% w ciągu 3 lat.

  2. Płatności okresowe: dokonuje się dla każdego PO, oblicza się je przy zastosowaniu poziomu współfinansowania określonego w decyzji dla każdej osi priorytetowej. Takie wnioski płatności okresowe dla każdego programu powinny być zgrupowane i przedstawione KE 3 razy w ciągu roku. Ta ostatnia tura przed 31.10. KE dokonuje płatności w ciągu 2 miesięcy od zarejestrowania wniosku o płatność z zastrzeżeniem dostępności środków.

  3. Płatność salda końcowego: rozporządzenie przewiduje tzw. ”częściowe zamknięcie dla operacji zakończonych tzn. takich w przypadku których działania zostały faktycznie przeprowadzone i w odniesieniu do których wydatki beneficjentów i wkład publiczny zostały poniesione.

Ostateczne zamkniecie programu i płatność salda końcowego: KE ma 5 miesięcy od daty otrzymania deklaracji zamknięcia na przekazanie swojej opinii, w braku uwag ze strony KE deklaracje uważa się za przyjętą. Wypłaty salda końcowego KE dokonuje w ciągu 45 dni od daty deklaracji zamknięcia pomocy.

Termin zamknięcia PO: przyjęto, że jest to data najwcześniejsza z 3 możliwych:

- płatność salda końcowego,

- przesłanie raty debetowej na kwoty nienależnie państwu wypłacone,

- anulowanie salda końcowego

Korekta tego salda może nastąpić w ciągu 9 miesięcy.

Instytucje, które zawieszają, wstrzymują bieg płatności:

  1. Wstrzymanie biegu terminu płatności: bieg tego terminu może zostać wstrzymany przez delegowanego urzędnika KE maksymalnie na 6 miesięcy w dwóch przypadkach:

- audyt wykazał znaczące wady systemu zarządzania i kontroli,

- gdy niezbędna jest dodatkowa weryfikacja deklaracji wydatków.

  1. Zawieszenie: stwierdzenie poważnych nieprawidłowości wydatków oraz istnienia w systemie zarządzania i kontroli poważnej wady wpływającej na procedurę albo naruszanie przez państwo członkowskie zobowiązań związanych z zabezpieczeniem systemu zarządzania i kontroli.

Anulowanie zobowiązania: dla państwa członkowskiego, których PKB per capita w latach 2001-2003 było poniżej 85% średniej unijnej, wprowadzono zasadę „n+3”: KE anuluje część zobowiązania budżetowego w ramach programu operacyjnego, która nie została wykorzystana na płatności zaliczkowe, okresowe lub w odniesieniu, do których nie został przesłany wniosek o płatność do końca grudnia trzeciego roku następującego po roku podjęcia zobowiązania budżetowego w ramach programu.

Procedura anulowania:

- przekazanie państwu członkowskiemu przez KE informacji na temat ryzyka zastosowania procedury

- państwo członkowskie ma 2 miesiące na ustosunkowanie się

- następuje po zmniejszeniu wkładu funduszy w dany program i dana kwotę

- wyjątki: siła wyższa, wstrzymanie biegu terminu płatności, zawieszenie płatności.

Odrębnie zostały ustalone zasady anulowania zobowiązań dla dużych projektów oraz w przypadku postępowań sądowych i odwołań adm.

PO KAPITAŁ LUDZKI

Składa się z 11 priorytetów:

- 1-6 na poziomie centralnym

- 7-10 na poziomie regionalnym

- 11- pomoc techniczna: wykorzystanie środków na techniczną obsługę PO.

Ten Po realizowany jest z EFS. Całość środków z EFS idzie na finansowanie tego PO.

Zatrudnienie i integracja społeczna.

  1. Priorytety:

  1. Instytucja rynku pracy: dotyczy publicznych instytucji rynku pracy ale jest miejsce także na inne. Skierowane do urzędów pracy ale nie tylko (także zajmują się niepubliczne instytucje).

  2. Instytucje pomocy i integracji społecznej: środki dla instytucji a nie dla beneficjentów tych instytucji np. szkolenia dla pracowników.

  3. Projekty o charakterze ogólnopolskim lub podregionalnym: charakter programu to aktywizacja zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (np. byli więźniowie, wychowankowie Domów Dziecka), dla osób narodowości romskiej, osób niepełnosprawnych.

  1. Rozwój Zasobów Ludzkich i Potencjału Adaptacyjnego Przedsiębiorstw:

  1. Działania dotyczą rozwoju kadr gospodarczych

  1. system adaptacji kadr: podnoszenie jakości szkoleń i doradztwa, tworzenie instytucji szkoleniowych i doradczych.

  1. Wysoka Jakość Systemu Oświaty.

- stworzenie systemu informacji oświatowej

- modernizacja nauczania (nauczanie na odległość)

- kształcenie „przez całe życie”

- dostosowanie kształcenia do rynku pracy

- rozwój i kształcenie kadr oświaty

  1. Szkolnictwo Wyższe i Nauka

- środki na badania poziomu kształcenia

- środki na stworzenie modelu zarządzania ośrodkami nauki

- kierunki zamawiane

- podnoszenie kwalifikacji sektora badawczo- naukowego

  1. Dobre Zarządzanie:

- wsparcie potencjału administracji rządowej i samorządowej

- szkolenie pracowników

- współpraca administracji rządowej i samorządowej

- szkolenie pracowników sądownictwa

  1. Profilaktyka, Promocja i Poprawa Stanu Zdrowia Ludności w Wieku Produkcyjnym:

- profilaktyka promocji zdrowia

- ograniczenie występowania chorób zawodowych

- szkolenia zawodowe lekarzy, pielęgniarek

Poziom regionalny

  1. Rynek pracy otwarty dla wszystkich i promocja integracji społecznej

  2. Regionalne kadry gospodarki

  3. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach

  4. Partnerstwo na rzecz obszarów wiejskich.

PO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

Celem jest zrównoważony rozwój infrastruktury technicznej ale przy równoczesnej ochronie środowiska, zdrowia, zachowania tożsamości kulturowej i spójności kulturalnej.

Istnieje 17 osi, z których jest on finansowany:

- gospodarka wodno- ściekowa

- gospodarka odpadami

- zarządzanie zasobami i ochrona środowiska

- dostosowanie przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska

- ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych

- transport przyjazny środowisku

Program ten jest finansowany z FS i EFRR.

PO ROZWÓJ POLSKI WSCHODNIEJ

Priorytety:

- nowoczesna gospodarka

- wojewódzkie ośrodki wzrostu

- infrastruktura drogowa i przejść granicznych.

PO INNOWACYJNA GOSPODARKA

Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa.

- zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw

- wzrost konkurencyjności polskiej nauki

- tworzenie lepszych miejsc pracy

Środki z EFRR

EUROPEJSKA WSPÓLNOTA TERYTORIALNA

Środki na partnerstwo z krajami wschodnimi- 3 programy:

- z Saksonią

- z Brandenburgią

- z Magdemburgią

Z państwami członkowskimi- EFRR

Z państwami nieczłonkowskimi- Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa

Wykład V- 07.12.

WSPIERANIE ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH

- EFRR na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

- EF Gwarancji Rolnych

Przestały być funduszami strukturalnymi (bo są już nowe fundusze), powinny być jedynie skonsolidowane, skoordynowane z Polityka Spójności, powinny być komplementarne do Polityki Spójności.

Podstawy prawne w zakresie wspierania obszarów wiejskich (unijne):

- rozporządzenie Rady nr 1698/2005 z 20.09.2005 w sprawie wspierania rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

- rozporządzenie Rady nr 1290/2005 z 21.06.2005 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej

- krajowe podstawy prawne:

Programowanie:

- na poziomie unijnym przygotowywane są strategiczne wytyczne Wspólnoty w zakresie obszarów wiejskich na lata 2007-2013 (dla wszystkich państw członkowskich takie same). Na tej podstawie każde państwo członkowskie przygotowuje plan strategiczny (w Polsce- Krajowy Plan Strategiczny Polski- to dość ogólny dokument).

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013:

Reforma polityki rozwoju obszarów wiejskich jest następstwem pewnych ustaleń:

- ustalenie Rady Europejskiej z Lizbony, gdzie zwrócono uwagę na konieczność uczynienia gospodarki UE konkurencyjną, opartą na wiedzy, dbającą o jakość żywności, środowiska, dobro stanu zwierząt

- ustalenia konferencji w Salzburgu (2003): gdzie podkreślono znaczenie tzw. zrównoważonego rozwoju w aspekcie gospodarczym, środowiskowym i społecznym. Działania związane z realizacją Europejskiej Sieci Ekologicznej Obszarów Chronionych NATURA 2000

- nowa perspektywa finansowa n lata 2007-2013.

Plan rozwoju obszarów wiejskich:

Wskazuje na 3 zasadnicze zakresy problemów, odpowiadają im 4 osie priorytetowe:

  1. Oś gospodarcza: wsparcie konkurencyjności sektora rolnego i leśnego. W ramach tej osi jest realizowane wsparcie produkcyjnej funkcji gospodarstwa rolnego.

Działania, środki finansowania:

  1. Oś środowiskowa: wspiera zrównoważone gospodarowanie zasobami gruntów rolnych i leśnych.

  1. Oś społeczna: wspieranie dywersyfikacji ekonomicznej obszarów wiejskich i podniesienie jakości życia na tych obszarach

  1. Oś LIDER: w celu wzmocnienia inicjatywy oddolnej wymiany najlepszych praktyk i aktywizacji społeczności obszarów wiejskich. Chodzi o stworzenie tzw. lokalnych grup działania, które zajmą się przygotowaniem lokalnych strategii rozwoju danego obszaru.

W celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju został ustalony minimalny udział środków z budżetu UE jaki każde państwo powinno przeznaczyć na poszczególne osie:

- oś 1 15%

- oś 2 25%

- oś 3 15%

- oś 4 7% dla państw, które osiągnęły najlepsze wyniki wdrażania.

EFRnRROW: do 2005 roku był EFOiGR. Był powołany w 1962 roku. Natomiast w 1964 został podzielony na dwie sekcje o zróżnicowanych zadaniach odpowiadających tradycyjnemu podziałowi wspólnej polityki rolnej na rynkową i strukturalną.

- sekcja orientacji: dla finansowania przedsięwzięć strukturalnych w rolnictwie

- sekcja gwarancji: dla finansowania interwencji na rynku rolnym.

W okresie finansowania 2007-2013 jest jedno źródło finansowania- EFRnRROW.

Ustawa z marca 2007 przewiduje dwa tryby postępowania w sprawach przyznawania pomocy:

  1. Pomoc przyznawana jest po przeprowadzeniu postępowania w indywidualnej sprawie. Te postępowanie kończy się wydaniem decyzji administracyjnej. Do postępowania stosuje się KPA o ile przepisy tej ustawy nie stanowią inaczej.

Modyfikacje ustawowe maja na celu uproszczenie, przyśpieszenie i obniżenie kosztów postępowania:

- rozkład ciężaru dowodu art. 6 kc

- rezygnacja z obowiązku wyczerpującego zebrania materiału dowodowego przez organ adm- organ ma obowiązek rozpatrzenia materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy

- obowiązek zapewnienia stronom na ich żądanie czynnego udziału w każdym stadium postępowania oraz udzielania stronom niezbędnych pouczeń co do okoliczności faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków

- dwumiesięczny termin rozpatrywania odwołań od decyzji

- możliwość zmiany ostatecznej decyzji na mocy, której strona nabyła prawo jeżeli nie ograniczy to praw nabytych.

Tryb ten ma zastosowanie do działań, które w poprzednim okresie programowania były objęte planem rozwoju obszarów wiejskich, które nie wymagają środków własnych beneficjanta i nie mają charakteru inwestycyjnego.

  1. Tryb cywilno- prawny: oznacza, że pomoc przyznawana jest na podstawie umowy zawieranej przez instytucję zarządzającą i beneficjenta a źródłem zobowiązań jest czynność adm- prawna. Do takich postępowań nie stosuje się przepisów KPA z wyjątkiem przepisów dotyczących właściwości miejscowej organów, wyłączenia pracownika, doręczeń, wezwań, udostępniania akt oraz skarg i wniosków.

Mamy tu dwa wyraźnie wyodrębnione etapy:

- w początkowym etapie na wniosek podmiotu ubiegającego się o środki wszczynane jest postępowanie adm, które kończy się przyznaniem albo odmową przyznania pomocy

- drugi etap następuje po pozytywnym dla strony rozstrzygnięciu i polega na zawarciu umowy określającej warunki przyznania pomocy, natomiast wnioskodawcę, który nie spełnia warunków podmiot wdrażający informuje w formie pisemnej o odmowie przyznania pomocy.

Nie rozstrzygnięty jest charakter aktu adm o odmowie przyznania pomocy. Odmowa ta jest w formie rozstrzygnięcia o charakterze jednostronnym, zewnętrznym, konkretnym, indywidualnym, a zatem ma wszystkie cechy decyzji adm. Z drugiej strony przewidziany tryb zaskarżenia jest taki jak dl aktów lub czynności potwierdzających istnienie pewnych praw i obowiązków.

Od odmowy przyznania pomocy nie przysługuje odwołanie (bo nie stosuje się tu KPA, a ustawa nic nie mówi na ten temat), przysługuje natomiast skarga do WSA po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu.

Roszczenia z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania dla takich roszczeń właściwy będzie tryb cywilnoprawny.

Tryb ten ma zastosowanie do działań, które w poprzednik okresie programowania były objęte sektorowym programem operacyjnym- Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego i Rozwój Obszarów Wiejskich, dotyczy działań o charakterze inwestycyjnym.

Wykład VI- 20.12

Płatność w ramach systemu bezpośredniego.

Zasadnicza reforma tego systemu nastąpiła w 2003 roku.

Podstawy prawne:

- rozporządzenie RE nr 1782/2003 ustanawiające wspólne zasady dla systemu wsparcia bezpośredniego w ramach Wspólnej Polityki Rolnej

- rozporządzenie wykonawcze 795/2004 wprowadzające zasady stosowania jednolitej płatności obszarowej

- rozporządzenie nr 796/2004 ustanawiające szczególne zasady wdrażania, wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu administracji i kontroli

- rozporządzenie nr 1973/2004 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1782/2003

W Polsce:

- ustawa kompetencyjna z 20.01.2007 o płatnościach w ramach systemu wsparcia bezpośredniego. Reguluje zadania i właściwość organów oraz tryb przyznawania płatności oraz zasady przeprowadzania kontroli.

Reforma tero systemu opiera się na 3 podstawowych założeniach/zasadach:

Państwa „15” miały możliwość wyboru opcji wdrożenia systemu jednolitej płatności (SPS), modele:

- historyczny: wybrała Francja, Belgia, Grecja, Włochy. Płatność przyznawana jest w oparciu o okres referencyjny 2000-2002.

- regionalny: nikt go na razie nie wybrał. Polega na przyznaniu producentom rolnym w danym regionie pewnej ilości uprawnień do płatności ustalonej na podstawie ilości gruntu w zagospodarowaniu rolniczym.

- historyczno- regionalny: Niemcy, Anglia. Płatność powiązana jest z okresem historycznym oraz regionem, w którym znajduje się gospodarstwo.

Uprawnienia do płatności: zależą od wybranego przez dane państwo modelu. Może być przedmiotem obrotu wraz z gruntem albo bez Rego gruntu. Same uprawnienia mogą być przedmiotem obrotu zarówno między żyjącymi (Inter vivos) i na wypadek śmierci (mortis causa).

Reforma ta weszła w życie z dniem 01.01.2007.

Polska i państwa przyjęte w 2004:

Wynegocjowały w traktacie akcesyjnym dostęp do płatności. My wybraliśmy system uproszczony z tzw. dodatkowymi elementami wsparcia. Nazywa się SAPS- System Jednolitej Płatności Obszarowej. Rolnicy otrzymują z budżetu unijnego płatność do powierzchni użytkowych utrzymywanych w dobrej kulturze rolnej z zachowaniem wymogów ochrony środowiska. Nie jest wymagane prowadzenie produkcji na gruntach rolnych. Przewidziano 10- letni okres przejściowy dochodzenia do pełni dopłat. Poziom płatności wzrastał co roku (2004- 25% płatności unijnych).

System uproszczonych płatności: płatności mogą być uzupełnione za zgodą Komisji do 30% wsparcia stosowanego w Unii na dzień 30.04.2004.

Rodzaje płatności:

  1. Bezpośrednie: jednolita płatność obszarowa, płatność do upraw roślin energetycznych, przejściowe płatności z tytułu owoców miękkich,

  1. Uzupełniające: przysługują do upraw podstawowych. Do upraw chmielu, do upraw przeznaczonych na pasze.

  2. Cukrowa: przysługuje rolnikom z mocy upraw buraków w roku 2006/2007.

  3. Do pomidorów: przysługuje rolnikom, którzy w 2006/2007 dostarczali pomidory do przetwórstwa.

Pomoc krajowa: do rzepaków, do plantacji trwałych.

Procedura w sprawie przyznawania płatności:

- jest szczególnym postępowaniem adm. do którego stosuje się przepisy ustawy a w kwestiach nieuregulowanych KPA. Modyfikacje wprowadzone przez ustawę są zasadnicze, prowadzą do uproszczenia, przyśpieszenia i obniżenia kosztów postępowania. To postępowanie w ustawodawstwie unijnym ma charakter „rutynowego” postępowania o przyznanie świadczeń.

- art. 3: jest odejście od reguł postępowania w KPA. Ciężar dowodu obciąża wnioskodawcę (osobę, która z danego faktu wywodzi skutki prawne). Istnieje obowiązek rozpatrzenia całego materiału dowodowego przez organ adm. Brak obowiązku zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego.

- udział w postępowaniu i niezbędne pouczenia są udzielane stronom wyłącznie na ich żądanie. W tym postępowaniu wymaga się od strony większej aktywności niż w postępowaniu na podstawie KPA.

- Zasadą jest stosowanie KPA z modyfikacjami wynikającymi z ustawy.

Agencja płatniczą jest agencja restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa z pewnymi wyjątkami na rzecz rynku rolnego. Zasadniczo organem I stopnia jest kierownik biura powiatowego agencji, a odwołanie od decyzji przysługuje do dyrektora oddziału regionalnego agencji.

- Postępowanie prowadzone jest na wniosek rolnika, który spełnia łącznie następujące przesłanki:

- Uprawniony do tych płatności jest posiadacz gospodarstwa rolnego (nie właściciel, np. dzierżawca).

- Postępowanie kończy się wydaniem decyzji adm. Decyzja ta określa kwotę płatności (oprócz wymogów z art. 107 KPA) oraz ewentualnie zmniejszenie płatności. Zmniejszenie może nastąpić po złożeniu wniosku po terminie (1% od dnia), zawyżenia powierzchni gruntu, nieutrzymanie gruntu z normami. Przysługuje odwołanie do dyrektora oddziału regionalnego agencji. Decyzje takie podlegają kontroli przez sądy adm według kryterium legalności.

W systemie SAPS płatności mają charakter adm- prawny.

RYBOŁÓWSTWO

Podstawy prawne to rozporządzenie 1198/2006 z 27.07.2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego.

Państwa członkowskie zobowiązane są do przyjęcia krajowych planów strategicznych oraz programu operacyjnego- Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich 2007-2013.

Celem tego programu jest: zapewnienie zrównoważonej eksploatacji żywych zasobów wodnych i akwakultury.

4 osie priorytetowe:

  1. Środki na rzecz dostosowania floty rybackiej:

- złomowanie statków

- przekwalifikowanie statku na działalność niezwiązaną z rybactwem (np. na wycieczkowy)

- pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności

- inwestycje na statkach rybackich

- rybactwo przybrzeżne

- rekompensaty społeczno- gospodarcze (rozpoczęcie działalności pozarybackiej itp.)

  1. Akwakultura:

- rybołówstwo, przetwórstwo, obrót

- modernizacja obiektów akwakultury

- środki na rybołówstwo śródlądowe

- inwestycje w zakresie przetwórstwa i obrotu

  1. Środki służące wspólnemu interesowi:

- tworzenie grup producentów

- wymiana doświadczeń

- współpraca z jednostkami badawczo-rozwojowymi

- promocja tzw. „połowów selektywnych”

- inwestycje w portach rybackich, miejscach wyładunku i przystaniach

- rozwój nowych rynków i kampanii promocyjnych.

  1. Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybołówstwa:

- powstają lokalne grupy rybackie: lokalne partnerstwa publiczno- prywatne, które odpowiadają za wybór projektów, które będą finansowane. Beneficjentami są społeczności rybackie, zatrudnieni w sektorze rybackim oraz społeczności lokalnych terenów zależnych od rybołówstwa,

- wsparcie współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej, którą realizują lokalne grupy rybackie.

W tym okresie programowania nie ma polskiej ustawy kompetencyjnej w zakresie trybu, właściwości organów i procedury przyznawania płatności.

6