Warunki naturalne Polski - położenie
• Środkowoeuropejskie położenie Polski
• Skrajne punkty Polski
północny - przylądek Rozewie 54°50' N
południowy - przełęcz Opołonek 49°00' N
zachodni - zakole Odry koło Siekierek 14°07' E
wschodni - kolano Bugu na wschód od Strzyżowa 24°08' E
• Skutki rozciągłości matematycznej:
różnica w czasie trwania dnia (w lecie na północy o 1 godz. dłuższy)
różnice w momencie wschodu i zachodu słońca
różnice klimatyczne (okres wegetacyjny do 180 dni na północy, więcej
- dni z zachmurzeniem, mniejsza ilość promieniowania cieplnego; okres wegetacyjny powyżej 200 dni na południu Polski)
• Rozciągłość linijna: N-S 649 km
W-E 689 km (wzdłuż 52°N)
Warunki naturalne Polski - zagadnienia strukturalne
Przez ziemie polskie przebiega granica miedzy blokiem wschodnioeuropejskim i klinem zachodnioeuropejskim - na linii środkowej Wisły przechodzi strefa dyslokacyjna - wyraźna granica tektoniczna (linia: Koszalin - Toruń - Warszawa -Krasnystaw)
Po zachodniej stronie tej granicy występują struktury fałdowe od kaledonidów po alpidy, zręby, zapadliska i formy wulkaniczne
Po wschodniej stronie - sztywna platforma wschodnioeuropejska o starym fundamencie prekambryjskim
Polska jest krajem nizinnym o średniej wysokości 173 m npm (śr. wys. Europy: 290 m npm)
Obszary górskie zajmują 2,9% kraju
Obszary wyżynne (od 200 do 500 m npm) - 25,7%
Najwyższy punkt - Rysy 2499,2 m npm
Najniższy - w delcie Wisły koło Elbląga (1,8 m ppm)
Pasowość rzeźby powierzchni Polski
- góry - obniżenia podgórskie - wyżyny - niziny środkowe -wzniesienia pojezierne - niziny nadmorskie
Na tle podziału regionalnego Europy w Polsce wyróżnia się następujące jednostki strukturalne:
Wyniesienie Łeby
Obniżenie Nadbałtyckie
Wyniesienie Mazursko - Suwalskie
Obniżenie Podlaskie
Wyniesienie Sławatycz
- Obniżenie Nadbużańskie
Na zachód od granicy strukturalnej Europy wyróżniamy
Wał Pomorsko-Kujawski
Góry Świętokrzyskie
Zapadlisko Przedkarpackie
Niecka Szczecińska
Niecka Mogileńska
Niecka Nidziańska
Monoklina Przedsudecka
Zapadlisko Śląsko - Krakowskie
Sudety
Karpaty
Na granicy pomiędzy Platformą Wschodnioeuropejską a Wałem Pomorsko-Kujawskim przebiega Niecka Brzeźna
Warunki naturalne Polski - klimat
Fizyczno - geograficzne uwarunkowania klimatu Polski'
- położenie na styku wpływów mas powietrza morskiego i kontynentalnego - klimat przejściowy (zmienność pogody, 6 pór roku)
- modyfikujący wpływ zbiorników wodnych, ukształtowania powierzchni i szaty roślinnej - łagodzący i bodźcowy
- budowa podłoża (geologia i struktura)
Typy mas powietrznych napływające na teren Polski
- podzwrotnikowe morskie (z wyżu Azorskiego) - chmury i deszcze
- podzwrotnikowe kontynentalne (płn. Afryka, Azja Mniejsza, płd.wsch. Europa) - piękna słoneczna pogoda
- polarno-morskie (płn. Atlantyk) - chmury i deszcze
- polarne kontynentalne (Europa Wschodnia i Azja) - słońce, sucho
- arktyczne (Morze Arktyczne i Grenlandia) - mrozy, opady śniegu
- z wyższych warstw troposfery - wyże letnie
Panujące wiatry: płd. zachodnie, zachodnie i płn. zachodnie
Wiatr fenowy - halny
Temperatury
Średnie temperatury roczne 6-9°C
- najcieplejsze rejony kraju: Nizina Śląska, zach. Kotlina Sandomierska, Nizina Południowo wielkopolska
najzimniejsze: płn. wschodnia część kraju
W zimie spadek temperatury zarysowuje się w kierunku z zachodu na
wschód (wpływy kontynentalne);
najzimniej w górach i płn.wchód Polski (średnia -6°C)
najcieplej na wybrzeżu I wzdłuż Odry
W lecie najchłodnlej w górach I nad morzem 16,5°C, najcieplej w
środkowych I pd.wsch. rejonach kraju - powyżej 20°C
Opady średnie z wielolecia ok. 600 mm
- najmniejsze do 500 mm - środkowa Warta I Noteć (stepowienie)
- najwyższe Tatry i Sudety - powyżej 1500 mm
Liczba dni z pokrywą śnieżną:
zachód kraju: 40-60
płn.wschód: 90-110
- góry: ponad 200 (Kasprowy Wierch 231)
Warunki naturalne Polski - wody
W Polsce wyróżnia się 6 pór roku:
zima (temp. dzienna poniżej 0°C)
przedwiośnie (temp. dzienna 0-5°C)
wiosna (temp. dzienna 5-15°C)
lato (temp.dzienna powyżej 15°C)
jesień (temp. dzienna 5-15°C)
- przedzimie (temp.dzienna 0-5°C) • Główne rzeki Polski:
Wisła 1047 km
Odra 854 km (742km w Polsce)
Warta 808 km
Bug 772 km (587 km w Polsce)
Narew 484 km (448 km w Polsce)
W związku z nachyleniem Polski w kierunku płn.zachodnim, Wisła i Odra mają dorzecza rozwinięte asymetrycznie z przewagą dopływów wschodnich
Rzeki polskie charakteryzują się reżimem śnieżno-deszczowym (ustrój zasilania) z dwoma wysokimi stanami wód w ciągu roku:
zasianie śnieżne na wiosnę (marzec lub kwiecień)
zasilanie deszczowe (koniec czerwca lub druga połowa lipca)
Jeziora skupiają się głownie na północy Polski, na obszarach ostatniego zlodowacenia
liczba jezior większych od 1 ha wynosi 9300 (powierzchnia 3200 km2 -1% powierzchni kraju)
w Tatrach i Karkonoszach występują jeziora cyrkowe oraz morenowe
- na wybrzeżu jeziora nadbrzeżne (3. Łebsko, 3. Gardno)
- deltowe (X Dąbie, 3. Druźno)
- krasowe na Poleski (3. Piaseczno)
- wydmowe w międzyrzeczu Warty i Noteci
- rzeczne
- starorzecza
- osuwiskowe w Karpatach (Duszatyńskie, M. oko k/Gorlic)
Największe jeziora Polski:
Śniardwy: 113,8 km2 - morenowe (wytopiskowe)
Mamry: 104,9 km2 - morenowe
Łebsko: 71,4 km2 - nadbrzeżne
Najgłębsze jeziora Polski:
Hańcza: 108,5 m - rynnowe
Drawsko: 79,7 m - rynnowe
Wielki Staw: 79,3 m - cyrkowe
W Polsce znajduje się około 50 sztucznych jezior zaporowych (w Karpatach, Sudetach, na Poj, Pomorskim). Największe: Solina na Sanie (21 km*), Rożnów na Dunajcu i Goczałkowice na Wisie
Morze Bałtyckie (długość wybrzeża polskiego 524 km) płytkie morze szełfowe (średnia głębokość 55 m, maks. 459 m)zasolenie od niecałego promila do 30 promili w zależności od głębokości i bliskości oceanu a także stopnia dopływu wód rzecznych
Gleby
Na terenie Polski przeważają gleby średniej jakości
Gleby równin i terenów pagórkowatych zajmują 90% powierzchni kraju, resztę - górskie i podgórskie
Dominują gleby darniowo-bielicowe (ok. 60%) wytworzone na podłożu osadów lodowcowych
Najżyźniejsze bielice występują na lessach - Wyż. Lubelska i Kotliny Podkarpackie
Gleby brunatne występują na zachodzie i płn. zachodzie kraju
Rędziny - gleby związane ze skałami węglanowymi występują na Wyżynie Lubelskiej i Małopolskiej
Urodzajne czarne ziemie bagienne spotyka się na Kujawach, Mazowszu i w okolicach Wrocławia
Mady rzeczne występują w dolinach rzecznych i na Żuławach
Czarnoziemy - rzadkie gleby, występują na Lubelszczyznie, Wyżynie łopolskiej i Podgórzu Karpackim
Warunki naturalne Polski - roślinność i zwierzęta
W czasach przedhistorycznych obszar Polski był pokryty ogromnymi puszczami ale głównie w XIX i XX wieku uległy przetrzebieniu. Obecnie lasy zajmują ok. 27% powierzchni kraju.
Szata roślinna Polski należy do środkowoeuropejskiej prowincji lasów liściastych i mieszanych z domieszką reliktów przed lodowcowych, tundry lodowcowej i stepowych
Średniobogata flora liczy zaledwie 2250 gatunków.
Fauna Polski należy do prowincji europejsko -zach.syberyjskiej, wchodzącej w skład Paleoarktyki
Składa się z elementów różnego pochodzenia, m.in.
- reliktów przedlodowcowych (niektóre skorupiaki)
- przedstawicieli fauny lodowcowej (zając bielak, wilk)
- ale głównie przybyłych z południa i wschodu przedstawicieli fauny stepowej (chomiki, susły) i leśnej (jelenie, sarny, dziki, żubry, wiewiórki, itd.)
Fauna nasza obejmuje 55 gat. ryb słodkowodnych, 17 gat. płazów, 8 gat. gadów, 211 gat. ptaków i 83 gat. Ssaków
Polska - zagadnienia polityczno - administracyjne
Powierzchnia Polski - 312 677 km2 Ludność - 38 219 tys.
Długość granic Polski - 3538 km
Sąsiedzi: Rosja, Białoruś, Ukraina, Słowacja, Czechy i Niemcy
Stolica: Warszawa - 1. 689 tys. mieszkańców
12 obszarów metropolitarnych: Szczecin, Gdańsk, Olsztyn, Białystok, Warszawa, Poznań, Wrocław, Łódź, Lublin, Rzeszów, Kraków, Katowice
16 województw: Zachodniopomorskie (Szczecin), Pomorskie (Gdańsk), Kujawsko-Pomorskie (Bydgoszcz i Toruń), Warmińsko-Mazurskie (Olsztyn), Podlaskie (Białystok), Lubelskie (Lublin), Mazowieckie (Warszawa), Lubuskie (Zielona Góra, Gorzów Wlkp.), Wielkopolskie (Poznań), Dolnośląskie (Wrocław), Opolskie (Opole), Śląskie (Katowice), Małopolskie (Kraków), Podkarpackie (Rzeszów), Świętokrzyskie (Kielce), Łódzkie (Łódź)
Największe miasta Polski:
- Warszawa (1,6 min), Łódź (807 tys.), Kraków (750 tys.), Wrocław (640 tys.), Poznań (580 tys.), Gdańsk (460 tys.)
Regiony turystyczne Polski wg Kruczka i Sachy
Koncepcja oparta na podziale fizyczno-geograficznym, nawiązanie do
głównych cech krajobrazu związków historycznych i kulturowych
Podział na 12 regionów i 48 podregionów Region Bałtycki
pod region szczeciński
pod region koszaliński
pod region gdański Region Pomorski
podregion myśliborski
podregion krajeński
podregion drawski
podregion kaszubski
podregion tucholski
podregion Dolnego Powiśla
Regiony turystyczne Polski
Region Bałtycki
Zasięg regionu pokrywa się z obszarem Nizin Nadmorskich
Cecha regionu:
- bardzo intensywne wykorzystanie terenu dla wypoczynku
- największa koncentracja wczasowiczów na jednostkę powierzchni
Walory ograniczone przez:
klimat (krótkie i często chłodne lato)
zanieczyszczenie wód (rejon wielkich miast, portów, ujścia rzek)
Zagospodarowanie turystyczne jest nierównomierne.
Obok kombinatów wypoczynkowych występują sezonowe urządzenia noclegowe o niskim standardzie
Obok wypoczynkowej rozwija się turystyka kwalifikowana morska oraz turystyka krajoznawcza: Szczecin, Koszalin, Gdańsk, WPN, SPN, Łeba
Region Pomorski
Pokrywa się w ogólnych zarysach z obszarem Pojezierza Pomorskiego 0 Morfologię terenu tworzą wyłącznie formy wytworzone w czasie
ostatniego, najmłodszego zlodowacenia: moreny czołowe, denne, sandry i
liczne jeziora
Osią terytorium są wały moren czołowych ciągnące się w kierunku
północnego wschodu. Ich kulminację stanowi wyniesienie Wieżycy (329 m npm)
Duża lesistość i gęsta sieć hydrograficzna 0 Niedogodności regionu:
peryferyjne położenie
słaba dostępność komunikacyjna
niski poziom zagospodarowania turystycznego
brak tradycji i odpowiedniej reklamy
Dominuje turystyka wypoczynkowa i specjalistyczna. Mniejsze znaczenie posiada turystyka krajoznawcza
Region Mazurski
Obejmuje Pojezierze Mazurskie
Jeden z najbardziej atrakcyjnych regionów turystycznych w Polsce
Obszar posiada typową rzeźbę polodowcową; w krajobrazie dominują wzgórza morenowe, jeziora i lasy
Jeziora i rzeki połączone kanałami tworzą malownicze i atrakcyjne szlaki turystyki wodnej
Baza noclegowa regionu jest rozmieszczona bardziej równomiernie w stosunku do regionu pomorskiego. Region przoduje w liczbie pól kempingowych.
Obszar regionu jest słabo zaludniony i uprzemysłowiony, wykazuje niski stopień zdegradowania środowiska
Wśród form turystyki przeważa wypoczynkowa a następnie specjalistyczna i krajoznawcza
Region Wielkopolski
Obszar ograniczony od zachodu doliną Odry, od północy pradoliną Noteci, od południa wzgórzami Trzebnickimi a od wschodu osią kraju
Krajobraz regionu: szerokie pradoliny z licznymi zalesionymi wydmami, płaskie uprawne równiny moreny dennej, zalesione pagóry moreny czołowej i jeziora. Lasów stosunkowo mało, przeważają iglaste
Fragmenty pierwotnej przyrody chronione są w Wielkopolskim PN
Niskie sumy opadów
W regionie głównie rozwija się turystyka krajoznawcza, związana z długą historią osadnictwa i kultury materialnej na tych ziemiach, uzdrowiskowa -na obszarze Kujaw.
Turystyka wypoczynkowa i specjalistyczna ma znaczenie komplementarne
Region Mazowiecki
Pokrywa się z Niziną Mazowiecką
Ukształtowanie terenu jest efektem zlodowacenia środkowo -polskiego i późniejszych procesów erozyjno - denudacyjnych
Krajobraz: dominują równiny i wysoczyzny, urozmaicone głęboko wciętymi
dolinami rzecznymi z rozbudowanym systemem teras 0 Występują wody artezyjskie
W regionie występuje kilka większych obszarów leśnych oraz zbiorników wodnych na bazie których rozwija się turystyka wypoczynkowa, krótkookresowa
Bogato reprezentowane walory krajoznawcze determinują rozwój turystyki poznawczej; formy turystyki specjalistycznej są uprawiane w ramach rekreacji
Region Podlaski
Obejmuje tereny leżące w widłach Narwi i Biebrzy oraz w środkowej części dorzecza Bugu
Jest krainą historyczną, ukształtowaną przez wpływy polskie, ruskie i litewskie
Cechy rzeźby regionu wiążą się ze zlodowaceniem środkowo polskim
Krajobraz: rozległość równin, rozległość szaty leśnej
Zachowane naturalne kompleksy leśne Puszczy Białowieskiej i Knyszyńskiej
W regionie dominującą forma turystyki jest t. krajoznawcza
W zakresie turystyki wypoczynkowej region posiada lokalne znaczenie Turystyka specjalistyczna, np. narciarska jest uprawiana w północno-zachodniej części regionu (konfiguracja terenu i warunki śniegowe)
Region Podlaski jest obszarem o niewielkiej frekwencji turystów z wyjątkiem Puszczy Białowieskiej i Białostockiego Szlaku Tatarskiego
Region Niziny Śląskiej
Obejmuje Nizinę Śląską - równinę ciągnącą się po obydwu stronach górnego i środkowego odcinka Odry
Od południa ogranicza ją Przedgórze Sudeckie a od północy polodowcowe wzgórza Żarskie i Trzebnickie. Na wschodzie region graniczy z Wyżyną Śląską.
Obszar wypełniają utwory polodowcowe i akumulacji rzecznej
Żyzne gleby sprzyjają intensywnemu rolnictwu
Obszar rozwinięty pod względem przemysłowym
Turystyka krajoznawcza zdecydowanie dominuje w regionie nad turystyką wypoczynkową i specjalistyczną dla których region posiada znaczenie lokalne (ruch weekendowy)
Region Małopolski
Jego obszar obejmuje część historycznej Małopolski, którą tworzą Wyżyna Kielecko-Sandomierska I Niecka Nidziańska. Umownie zaliczono również do tego regionu teren Kotliny Sandomierskiej
W regionie dominuje turystyka krajoznawcza, związana z niezwykle ciekawą historią gospodarczą regionu, licznymi zabytkami architektury, pamiątkami po wielkich ludziach tej ziemi, ciekawy i żywy folklor
Również środowisko przyrodnicze oferuje bogaty wybór walorów krajoznawczych, zwłaszcza rejon Gór Świętokrzyskich.
Brak zainteresowania potencjałem walorów wypoczynkowych jest spowodowany niedostatecznym poziomem rozwoju zagospodarowania turystycznego
Rzeki w regionie są poważnie zanieczyszczone a zalesienie jest niedostateczne
Znaczny poziom osiągnęły funkcje uzdrowiskowe
Region Lubelski
Obszar na wschód od Wisły ograniczony od północy doliną Wieprza i Tyśmienłcy, od południa krawędzią Roztocza a od wschodu granicą państwową
Bogactwo wody w regionie znajduje swoje odbicie w licznych trzęsawiskach, bagnach i gęstej sieci cieków. Na Polesiu znajduje się jedyne większe skupisko jezior poza strefą pojezierzy, ale turystyka nie ma tu większych tradycji
Ruch turystyczny krajoznawczy rozwija się na Wyżynie Lubelskiej i Zachodniowołyńskiej (tu krajobraz tworzą grzędy i padoły i wąwozy lessowe). Są tu liczne zabytki i reprezentowana jest funkcja uzdrowiskowa
Roztocze - najważniejszy obszar turystyczny regionu. Charakterystycznym rysem rzeźby są płaskie i monotonne wierzchowiny (do 360 m npm), wzgórza ostańcowe a w części progowej malownicze głębokie dolinki z progami skalnymi i niewysokimi wodospadami. Jest to kraina dość dobrze zalesiona. Utworzono tu Roztoczański PN. Rejon interesujący także pod względem krajoznawczym
Region Krakowsko-Śląski
W skład regionu wchodzą zróżnicowane krajobrazowo i kulturowo obszar doliny Wisły w rejonie Krakowa, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska oraz Wyżyna Śląska
Wysoki stopień zurbanizowania obszaru, duża koncentracja przemysłu spowodowały w wielu miejscach regionu dewastację krajobrazu i bioklimatyczne zagrożenia dla zdrowia człowieka
Brak w regionie miejsc o sprzyjających warunkach do rozwoju funkcji wypoczynkowych
Walory turystyczne regionu wiążą się z walorami krajoznawczymi miast oraz fragmentami przyrody ożywionej i nieożywionej prawnie chronionej
Obrzeża miast i tereny słabiej zurbanizowane rozwijają funkcję wypoczynku po pracy i wypoczynku świątecznego
Region Sudecki
Silnie zróżnicowany obszar Sudetów i Przedgórza Sudeckiego
Teren urozmaicony pod względem budowy geologicznej
Silny rozwój turystyki:
wybitne walory przyrodnicze
walory kulturowe
dobre zagospodarowanie turystyczne
korzystne warunki dostępności komunikacyjnej
wielowiekowe tradycje turystyczne
Obok bałtyckiego i karpackiego jeden z najatrakcyjniejszych i licznie odwiedzanych przez turystów regionów kraju
Turystyczne funkcje:
- recepcja turystyki pobytowej (ośrodki wczasowe, uzdrowiska)
wypoczynek świąteczny mieszkańców sudeckich ośrodków przemysłowych i Wrocławia
Rejon uprawiania turystyki krajoznawczej i specjalistycznej Region zajmuje czołowe miejsce w Polsce pod względem bazy turystycznej
Region Karpacki
Obejmuje polską część Karpat (młode góry fałdowe)
Duża zmienność krajobrazu Polskich Karpat spowodowana jest
występowaniem w ich obrębie gór średnich, wysokich oraz pogórzy
Wysoka atrakcyjność środowiska górskiego. Polega ona na:
deficycie obszarów górskich w Polsce
historycznie rozwiniętych funkcjach uzdrowiskowych
wyjątkowej roli Tatr jako jedynych gór w Polsce o krajobrazie alpejskim
- zachowanym folklorze ludności zamieszkującej góry
Czynniki sprzyjające rozwojowi turystyki:
sezon przez okrągły rok
różnorodne walory turystyczne skupione w tym regionie
warunki do uprawiania turystyki górskiej i wysokogórskiej, narciarskiej
bioklimat i wody mineralne - f. wczasowe i uzdrowiskowe
szata roślinna ( kompleksy puszczy karpackiej chronione w PN)
Wyszukiwarka