Projekt grupowych zajęć rewalidacyjno-wychowawczych
Temat zajęć: „Wiosenny ogród” - rozwijanie zainteresowań otoczeniem i wyzwalanie aktywności zmysłowo-ruchowej.
Uczestnicy: grupa uczniów z głęboką niepełnosprawnością intelektualną i niepełnosprawnościami sprzężonymi, w wieku 10-13 lat.
Czas trwania zajęć: 120 min
.
Cele ogólne:
Usprawnianie percepcji wzrokowej, słuchowej, dotykowej.
Rozwijanie świadomości ciała i jego granic.
Wyzwalanie aktywności poznawczej na miarę możliwości percepcyjno-motorycznych dziecka.
Rozwijanie umiejętności komunikacji i porozumiewania się.
Budowanie zaufania w stosunku do innych osób.
Wyzwalanie pozytywnych emocji.
Cele operacyjne:
Uczeń:
Wodzi wzrokiem za źródłem światła i przedmiotami fluorescencyjnymi.
Zna strukturę materiałów sypkich oraz materiałów o zróżnicowanej fakturze.
Zna granice swojego ciała.
Odwraca głowę w kierunku źródła dźwięku.
Reaguje emocjonalnie na muzykę oraz zabawy z przedmiotami wydającymi charakterystyczne dźwięki.
Potrafi współdziałać w zabawie.
W bliskim kontakcie z drugą osobą potrafi opanować reakcje lękowe związane ze zmianą pozycji ciała w przestrzeni.
Okazuje zadowolenie z różnych form aktywności.
Metody pracy rewalidacyjno-wychowawczej:
Met. stymulacji polisensorycznej,
elementy Metody Ruchu Rozwijającego,
metoda M. Ch. Knillów,
zabawa,
elementy zewnętrznego masażu twarzy,
pozytywnych wzmocnień.
Met. F. Affolter
Formy pracy:
zbiorowa,
indywidualna
Środki dydaktyczne:
Lampka zapachowa, olejek cytrynowy, sok cytrynowy, oliwka do masażu, chusta z wycinanką fluorescencyjną - wiosenne kwiaty, pojemniki plastikowe, nasiona zbóż, piasek, kasza, orzechy, drobne kamyki, klej, szablony kwiatów, pomoce do stymulacji dotykowej dłoni (piłki - jeżyki, gąbki o zróżnicowanej fakturze), zabawki, pojemniki wypełnione różnymi materiałami sypkimi, masażer twarzy, instrumenty muzyczne, lampa UV, koc ratunkowy, koce wełniane, papierowe talerze, magnetofon, płyty CD z nagraniem muzyki Mozarta, odgłosami ptaków i „Programem Aktywności” M. Ch. Knillów.
Przebieg zajęć:
I. Zajęcia wstępne:
Organizacja przestrzeni, pozycjonowanie uczniów.
Zapalenie lampki zapachowej z olejkiem cytrynowym.
Nawiązanie kontaktu.
Wyzwalanie reakcji na bodźce wzrokowe i termiczne.
Wodzenie wzrokiem za źródłem światła, odbieranie bodźców termicznych (odczuwanie ciepła).
Powitanie każdego ucznia piosenką:
Witaj ... (imię), witaj ...,
jak się masz, jak się masz.
Wszyscy cię lubimy,
wszyscy się cieszymy
bądź wśród nas.
(piosenka śpiewana na melodię „Panie Janie”)
Piosenka: „Witamy się paluszkami”
Masowanie dłoni oliwką zapachową - cytrynową.
II. Część główna zajęć:
Krótkie opowiadanie o wiośnie:
Coraz dłuższe dni nastają,
sroga zima odjechała.
A do życia powolutku
budzi się przyroda cała.
Na gałązkach mnóstwo pąków,
zielenieją krzewy, drzewa.
Pachną kwiaty dookoła,
gdzieś w oddali ptaszek śpiewa.
Prezentacja rekwizytów przyrodniczych: gałązki drzew i krzewów, trawa, kwiaty. Stymulacja zmysłów: wzroku, dotyku, węchu. Słuchanie odgłosów ptaków.
Stymulacja zmysłu smaku sokiem cytrynowym.
Podtrzymywanie kontaktu - zabawa z chustą. Zdejmowanie chusty z głowy, próby wokalizowania do osoby.
Ćwiczenia percepcji słuchowej - lokalizowanie źródła dźwięków dochodzących z różnych stron sali. Odwracanie głowy w kierunku dźwięku, próby chwytania przedmiotów pod kontrolą słuchu.
Zabawa „ W naszym ogródeczku”. Inscenizowanie piosenki ruchem.
W naszym ogródeczku zrobimy porządki,
zrobimy porządki, zrobimy porządki
Wygrabimy ścieżki, przekopiemy grządki,
przekopiemy grządki
Raz dwa trzy.
Potem w miękką ziemię wsiejemy nasionka,
wsiejemy nasionka, wsiejemy nasionka
Będą się wygrzewać na wiosennym słonku
na wiosennym słonku
Raz dwa trzy.
Spadnie ciepły deszczyk i wszystko odmieni,
i wszystko odmieni, i wszystko odmieni.
W naszym ogródeczku grządki zazieleni,
grządki zazieleni
Raz dwa trzy.
Poznawanie struktury materiałów sypkich: nasiona, kasza, groch, drobne kamyki. Przesypywanie, zaciskanie w dłoniach, szukanie zakopanych przedmiotów. Różnicowanie dotykiem różnych struktur.
Stymulacja zmysłu słuchu - różnicowanie materiałów sypkich. Nasłuchiwanie dźwięków wydawanych przez przedmioty wypełnione nasionami, grochem, kaszą, drobnymi kamykami.
Aktywność plastyczna. Wyklejanie wewnętrznych konturów kwiatów nasionami i kaszą. Praca ze wspomaganiem ruchowym, z każdym dzieckiem indywidualnie.
Ćwiczenia w rozwijaniu świadomości ciała, potrzeby kontaktu - Program Aktywności M. Ch. Knillów.
Masaż twarzy - poprawa czucia powierzchniowego, przygotowanie do połykania posiłku.
masowanie szyi i zewnętrznej powierzchni przełyku - ruchami głaskania
masowanie policzków od bocznych powierzchni nosa i warg do skroni; masowanie całą dłonią i palcami; głaskanie, rozcieranie,
masaż żuchwy - od podbródka w kierunku skroni,
masowanie czoła i - głaskanie i rozcieranie i ponowne głaskanie od środka czoła przez skronie do ucha wzdłuż policzków,
masaż warg - od środka na boki - ugniatanie, rozciąganie,
Przerwa śniadaniowa, czynności pielęgnacyjne.
Aktywność ruchowa (Ćwiczenia w Sali Doświadczania Świata)
Zabawa z piosenką „Stonoga” (rozwijanie świadomości granic ciała). Uczniowie leżą tyłem na podłodze. Opiekun przytupuje w niedalekiej odległości od dziecka, przechodzi nad dzieckiem zaczepiając nogą o różne części ciała dzieci. Podczas zabawy, prowadzący zajęcia śpiewa piosenkę:
Idzie sobie stonoga,
stonoga, stonoga,
że aż dudni podłoga,
podłoga, hej
pierwsza noga ... (imię dziecka)
Zabawa „Wiosenny wietrzyk” z kocem ratunkowym.
Dzieci lezą tyłem po linii okręgu. Unoszenie nad dziećmi koca ratunkowego - dostarczanie wrażeń słuchowych i dotykowych. Wachlowanie kocem, upuszczanie koca na dzieci.
Zabawa „Naleśnik”.
Dzieci leżą na kocach. Opiekun zawija i rozwija każde dziecko.
Zabawa „Wycieczka”. Dzieci leżą tyłem na kocu. Opiekun ciągnie koc w różnych kierunkach.
Zabawa z papierowymi talerzami przy muzyce Mozarta. (stymulacja zmysłów słuchu, dotyku)
Kołysanie w różnych kierunkach - do przodu, do tyłu, na boki. Dziecko siedzi przed opiekunem.
Przemieszczanie się po sali w pozycji siedzącej - do przodu, do tyłu.
Zabawy z kocem:
kołysanie w kocu (dziecko leży tyłem; kołysanie w różnych kierunkach, potrząsanie, turlanie)
kołyska w kocu (dziecko leży przodem, dłonie dotykają podłoża - kołysanie w kierunku przód-tył (próby chwytania przedmiotów), poruszanie w kierunku góra - dół.
Ćwiczenia usprawniające percepcję wzrokową (wykorzystanie urządzeń w SDS - prysznic świetlny, projektor obrazów, kolumna wodna)
Relaksacja przy muzyce.
III. Zajęcia końcowe:
„Iskierka” - dzieci, opiekunowie i prowadzący leżą na kocach tworząc krąg lub siedzą i trzymają się za ręce. Prowadzący zajęcia śpiewa piosenkę. Wszyscy żegnają się uściskiem dłoni.
Porządkowanie sali.
Zakończenie zajęć.
Źródło:
Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. J. Korczaka w Mławie, Małgorzata Miklas.
PODSUMOWANIE:
Zdecydowałam się na wybór gotowego scenariusza, ponieważ miałam na to mało czasu. Uważam jednak, że jest on wartościowy, zgodny z zasadami terapii pedagogicznej, uwzględniający potrzeby uczestników. Miałam możliwość obserwowania podobnych zajęć (jedyna różnica to taka, iż były to zajęcia indywidualne). Dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim bardzo ważne jest wielozmysłowe doznawanie świata. Osoby te bardzo często mają niepełnosprawności współwystępujące i praca z nimi bywa trudna. Wiele zależy od ich nastroju i funkcjonowania w danym dniu. Jedyny „zarzut” co do tego konspektu jest taki, iż zawiera bardzo dużo zadań do wykonania, a nie każda grupa poradziłaby sobie z nimi. Jednak każdy scenariusz należy dostosowywać do możliwości swoich podopiecznych.
W podobnych zajęciach, które obserwowałam, uczestniczyła 14-letnia dziewczynka z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim, niewidoma, z porażeniem mózgowym. W czasie obserwacji zajęć była pozytywnie nastawiona, chętnie współpracowała. Z rozmowy z prowadzącą dowiedziałam się jednak, iż takie dni są dość rzadkie, gdyż dziewczynka często próbuje zasypiać w trakcie, nie chce się pionizować, wykonywać zadań. Często próbuje się masturbować oraz popada w agresję kierowaną zarówno na siebie jak i innych.
Myślę, że taki scenariusz dla początkującego pedagoga specjalnego jest bardzo dobrą bazą do przygotowywania własnych projektów.
4