* Prawa człowieka , prawa międzynarodowe

Prawa powstają w wyniku kompromisu. Zachód stał się wzorem tworzenia międzynarodowych praw człowieka. Wzór międzynarodowy został zaakceptowany w różnych krajach dziedzinach na całym świecie. Jego stosowanie nie doprowadziło do zmiany kultur w innych krajach.

Powszechność prawa międzynarodow.

Jest deklaratywna, prawo jest stosowane.

Prawo to w odniesieniu do człowieka jest bogate, trzeba wiedzieć, które pakty będą brane pod uwagę przy określaniu doktryny, która będzie chciała ukazać właściwości. Trzeba wybrać takie akty, które mają podstawowe znaczenie dla rozumienia podstaw prawno-międzynarodowej ochrony praw człowieka.

Odniesieniem jest Karta Narodów Zjednoczonych (26.06.1945) uznana na Konf. Międzynar. W San Francisco

Służy przede wszystkim funkcjonowaniu ONZ. Pewne jej akty zapowiadają możliwość tworzenia międzynarodowych praw człowieka. Karta zamieszcza prawa człowieka u podstaw porządku międzynarodowego.

- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (10.12.1948) przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ chodzi o pakty praw człowieka:

= Międzynarodowy Pakt Praw Gosp., Społ. Kultur.

= Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych.

Oba przyjęte 16.12.1966r.

- Międzynarodowa Karta Praw Człowieka, na którą składają się :

= Powszechna Deklaracja oraz Międzynarodowe Pakty wraz z Protokółem Fakultatywnym do Międzynarod. Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.

Jest też ustanowiona procedura skarg indywidualnych.

Status aktu z 1948 r. stanowi przedmiot sporu ale w 1968r. na Świat. Konf. poświęconej prawom człowieka - Proklamacji Teherańskiej ustalono:

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka wyraża wspólną deklarację praw czł.

W 1968 ustalono że praktyka stosowania tej deklaracji potwierdza jej użyteczność i nadal trzeba się do niej stosować i może być punktem wyjścia.

Jest zaliczana do źródeł prawa międzynarodowego Upoważnia ona państwo i obywateli do obrony tych praw.

Deklaracja ta obok karty człowieka umożliwia budowanie międzynarodowych instrumentów służących do obrony praw człowieka. Chodzi o ujęcie praw człowieka jako rzeczywistości, która istnieje niezależnie od innych koncepcji praw człowieka.

Koncepcja praw człowieka jest odpowiedzią na konkretne wydarzenia. Nie jest to sprawa czysto empiryczna. Ta koncepcja nie wynika z samej kultury, jest oparta na ontologii i praw człowieka. Dla sformułowania tej ontologii nie wystarczy tylko badanie historii tej praktyki , ale nie sprowadza się do któregoś z tych problemów. Ma swoją własną charakterystykę. W przeszłości nie było wiele wydarzeń pozwalających formułowanie praw człowieka.

- Ustawa o Prawach Wirginii,

- Francuska Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela - nienadawała się do przystosowania.

Zwracano uwagę na zagadnienie woli, obywatel mógł oprzeć się na własnej woli

Współcześnie prawa człowieka odnoszą się do woli większości.

W Oświeceniu nastąpiło oddzielenie praw moralnych od przyrodzonych, co było zjawiskiem trwałym. Otworzyło to drogę do odrzucenia tych koncepcji prawa, które były budowane na prawie natury. Refleksje nad człowiekiem i prawem zaczęto redukować do tych zagadnień , które spełniają wymogi metodologiczne. Kierowane pod adresem nauk przyrodniczych i matematycznych. Chodziło o ścisłość, zwięzłość, precyzję definicji.

Te postulaty metodologiczne wymagały rezygnacji z natury. Odpowiedzi na temat człowieka należało szukać w biologii, socjologii.

Przestano łączyć zagadnienia kultury, bytu z zagadnieniami normatywnymi. Na płaszczyźnie intelektualnej powstała przepaść. Natura pojmowana na tyle na ile wskazywała na to fizyka i biologia.

Zmieniła się też perspektywa widzenia jakiegoś typu jest prawo. Miało przestać być zgodne z bytem - a zgodne z wymaganiami przyrodoznawstwa. Prawo miało stać się systemem norm ustalonych dzięki metodzie dedukcyjnej.

Wzorem stał się Wilhelm Leibniz który proponował zbudowanie doskonałego systemu prawnego, który by wyrażał prawo naturalne. W porządku ontologicznym zmieniło się to, że wcześniej prawo rozumiano jako zespół relacji. W Oświeceniu zaczęto je rozumieć jako uporządkowany logicznie zbiór norm pojętych jako wypowiedzi językowe.

Zmieniła się forma studiów prawniczych.

Wykład wcześniej był przedstawiony jako analiza kazusów, które brano z Kodeksu.

Wykład później przedstawiał cały system. Zaczęto badać normy.

Naturalny porządek przestał być głównym odniesieniem tworzenia praw człowieka. Uznano relację do normy sformułowanej w zapisie.

Łatwość z jaką zaczęto odchodzić od prawa naturalnego była duża. Przestano poszukiwać norm niezależnych od człowieka.

W Oświeceniu nie zależnie od przekształceń dotyczących prawa zwrócono uwagę na ochronę praw człowieka, zwrócono uwagę na to, że rozstrzygnięcia porządku teoretycznego może wpływać na zakwestionowanie różnych elementów w koncepcji praw człowieka.

Nie tylko można wprowadzać prawa ale można wyeliminować pewne rzeczy z koncepcji.

W dziedzinie dotyczącej filozofii praw człowieka w ostatnich latach powstał podobny proces. Też wskazuje się na określone związki wynikające z praw człowieka.

Powrót do klas. filoz. Jest odwołaniem się do bytowej struktury człowieka.

Współczesne badania dotyczące koncepcji praw człowieka przywracają też takie teorie w których chce się potraktować prawo jako coś co przysługuje człowiekowi.

Niezależnie od zjawisk kult. Relacja pomiędzy kulturą a naturą może wpływać na powstawanie teorii w której jest porządek normatywny.

Wymaga to rozumienia prawa człowieka.

Taki związek był wykazywany wcześniej przez Tomasza z Akwinu.

Przyjęcie danej normy determinuje rozstrzygnięcia nawet podstawowych zagadnień filozoficznych.

Przez normę będzie się rozumiało wyrażenie w którym zakazuje się określonych zachowań w określonych sytuacjach.

Znane jest rozróżnienie , sama rzecz sprawiedliwa to co się należy człowiekowi.

Prawo bałoby konkretnym należnym człowiekowi dobrem.

Człowiek ma prawo do czegoś , coś jest jego prawem i dlaczego naruszenie czyjegoś prawa jest naruszeniem czyjegoś dobra.

Działanie państwa, które zobowiązuje się do ochrony praw człowieka powinno doprowadzić do faktycznego prawa , a nie ograniczać się tylko do stanowienia prawa.

Celem ochrony jest istnienie i rozwój konkretnego człowieka.

Człowiek

W odniesieniu do człowieka można zauważyć stwierdzenia - bycie człowiekiem - jest już wystarczającym warunkiem posiadania praw. Posiadanie praw nie wymaga żadnego rozstrzygnięcia jaka jest natura człowieka.

Sposób istnienia człowieka - 1-wszy fundament w w istnieniu człowieka. Ten sposób wyraża egzystencję która jest osobą dalej uszczegółowieniem jest godność człowieka.

Ze względu na godność człowiekowi przysługują te prawa. Ten sposób istnienia jest nieredukowalny do innych cech - dlatego sposób istnienia pokazuje że cały byt ludzi może być podstawą praw ludzkich.

Wartość systemowa - związanie filozofii prawa z filozofią bytu.

Jeśli obszarem badań jest odniesienie człowieka do bytu to nie eliminuje się z obszaru badań tego co co konstytuuje prawa człowieka.

Taka filozofia prawa respektująca filozofię człowieka jako osoby nie powinna tego na co jesteśmy szczególnie uczuleni wolności człowieka ale również nie narzuca człowiekowi jedynych jako słusznych sposobów zachowania .

Ta koncepcja umożliwia ograniczanie tej wolności aby prawo mogło dotyczyć wszystkich ludzi.

Koncepcja ta nie konsoliduje z innymi zasadami, które proponuje wiara i religia. Nie ma zagrożeń, determinacji.

PODZIAŁ PRAW

Podział prawa na trzy grupy:

(1) Prawa polityczne i osobiste

(2) Prawa gospodarcze i społeczne, kulturalne

(3) Prawa solidarnościowe

Interpretacja historyczna

Najpierw zostały wyodrębnione te prawa, które obecnie należą do pierwszej grupy i sięgają do końca XVIII w.

Akcentowano problem jednostki, wolności jednostki. Wiązanie praw nie z grupą tylko indywidualnymi osobami.

(2) grupa została wykreowana w czasie rewolucji bolszewickich, które proklamowały równość tych praw.

(3) grupa - II połowa XX wieku. Stanowią uzupełnienie i zareagowanie na niezamierzony rezultat przy wyodrębnieniu (1) i (2) grupy - na ich egoizm i samotność. mogą być zrealizowane gdy dzieje się to dzięki wspólnocie międzyludzkiej, społecznej. Pokazały doniosłość współpracy międzynarodowej.

W formułowaniu tych praw pokazuje się rewolucję od akcentowania wolności indywidualnej, wyrażającej autonomię jednostki aż do takiej wolności, która jest możliwa do realizacji dopiero w społeczności.

Vasak zwracał uwagę na to, że prawa które są uchwalane do pewnego stopnia wyrażania wrażliwości jednostek danych ludzi Noszą charakter i piętno swoich czasów.

Należy dostrzec ich komplementarność, wzajemnie się uzupełniają. Nie można stosować tylko niektórych grup.

Porównując prawa (1) i (2) grupy można widzieć specyfikę (1) grupy, że prawa polityczne i osobiste są sformułowane w kategoriach negatywnych, jako wolność od czegoś.

Wolność wyraża się w ten sposób, że nie podejmuje się czegoś.

Państwo - raczej powinno się powstrzymać od ingerowania w te sprawy. Prawa te nazywa się wolnościowymi.

Prawa gospodarcze i społeczne, kulturalne - forma pozytywna Człowiek ma prawo do uprawnień. Wymaga to aktywnej działalności państwa aby powstrzymywać od nieprzestrzegania tych praw.

Prawa solidarnościowe - mają charakter zbiorowy ponad indywidualny.

Zasadniczymi podmiotami obowiązków jest nie tylko państwo ale również organizacje tej wspólnoty. Prawa te najtrudniej podlegają jurydyzacji

Występuje pewna trudność związana ze wskazaniem wyraźnych kryteriów wobec których możnaby odróżnić od siebie.

Te prawa wyróżniono na podstawie już uchwalonych praw międzynarodowych. Nie wiadomo do której grupy je zaliczyć.

PRAWA OSOBISTE I POLITYCZNE

Po polsku - prawa osobiste albo obywatelskie Przysługują nie zależnie od tego czy jest się przynależnym do jakiegoś kraju.

Zostały uporządkowane na dwa:

I osobiste

II polityczne

PRAWA OSOBISTE

- p. do życia

- integralności fizycznej, psychicznej, moralnej

- zakaz tortur

- p. do wolności i bezp. osobistego

- zakaz pozbawiania wolności za długi

- wolność poruszania się , w tym:

* zakaz arbitralnego wydalania obcokrajowców i bezpaństwowców

- prawa określające wymagania stawiane prawu pozytywnemu i wymiarowi sprawiedliwości,

- p. osób pozbawionych wolności do godnego traktowania

- p. do sądu, w tym:

* p. do równości przed sądem i trybunałami

* p. do uczciwego i publicznego rozpatrzenia sprawy przez niezawisły i przestronny sąd ustanowiony przez ustawę

* prawo do bycia uznanym za niewinnego aż do udowodnienia winy zgodnie z prawem

- p. do uznania podmiotowości prawnej

* równość wobec prawa i w prawie

- p. do prywatności

- p. do wypowiadania poglądów

- zakaz propagandy wojennej i popierania nienawiści narodowej, rasowej i religijnej

Prawa dotyczące rodziny

* p. do zawierania związku małżeńskiego na podstawie dobrowolnej zgody

* prawo do ochrony prawnej

Prawa dziecka

* p. do szczególnej ochrony dziecka

* p. do zarejestrowania po urodzeniu nazwiska

* p. do obywatelstwa

Prawa osób należących do mniejszości etnicznych językowych do własnego wyznawania praktykowania religii oraz posługiwania się własnym językiem razem z innymi osobami z grupy.

PRAWA POLITYCZNE

* wolność zgromadzeń

* wolność zrzeszania się

* p. do uczestniczenia w życiu politycznym, w tym

- p. do uczestniczenia w kierowaniu sprawami publicznymi

- p. do wybierania i bycia wybieranym do organów przedstawicielskich

- p. do równego dostępu do służb publicznych

Prawa te mają charakter indywidualny czasami zbiorowy (rodzina)

(2) grupa Prawa socjalne, gospodarcze, kulturalne

PRAWA GOSPODARCZE

* Prawo do pracy i utrzymania się z niej

- p. do słusznych i korzystnych warunków pracy

- p. do odpowiedniego wynagrodzenia

- p. do słusznego wynagrodzenia

- p. do równego wynagrodzenia za pracę o równej wartości

- p. do wynagrodzenia zapewniającego i jego rodzinie godne warunki życia

* Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

* Prawo do równych możliwości awansu

* Prawo do wypoczynku

* Prawo do tworzenia i przystępowania do związków zawodowych

Prawa związków zawodowych:

- do tworzenia i przystępowania do konfederacji i federacji krajowych oraz międzynarodowych związków zawodowych

- do wolnej działalności

* Prawa do strajków

PRAWA SOCJALNE

* Prawo do zabezpieczenia socjalnego

* Ochrona rodziny i jej członków

- p. do zawierania związku małż. Na podst. zgody

- p. rodziny do ochrony i pomocy

- p. do szczególnej ochrony przed i po urodzeniu dziecka

- p. dzieci i młodzieży do szczególnej ochrony i pomocy

* Prawo do dostatecznego poziomu życia

- p. do odpowiedniego wyżywienia, odzieży i mieszkania

- p. do stałego polepszania warunków życia

* Prawo do wolności od głodu

* Prawo do korzystania z najwyżej osiągalnego poziomu, stanu zdrowia fizycznego i psychicznego

PRAWA KULTURALNE

W zakresie kształcenia

* Prawo do nauki

- p. do obowiązkowego i nieodpłatnego kształcenia podstawowego

- wolność rodziców i opiekunów do wyboru szkół dla swoich dzieci

- prawo rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania religijnego

- wolność osób i instytucji w zakresie tworzenia jednostek oświatowych

* Prawo do uczestniczenia w życiu kulturalnym

* Prawo do korzystania z postępu technicznego i jego osiągnięć

* Prawo do korzystania z interesów majątkowych wynikających z własnej twórczości naukowej, literackiej lub artystycznej

- wolność badań naukowych i działalności twórczej.

(3) grupa - Prawa solidarnościowe

Grupa wykształciła się później niż (1) i (2)

Prawa te wyrażają nowe ujęcie rzeczywistości, która przedtem nie była widziana potrzebna do ochrony przez prawo.

Prawa te nie mają umocowania prawnego takiego jak te z poprzednich grup. Pewne elementy sformułowań międzynarodowych jednak już istnieją. Chodzi o art. 28 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Wyróżniamy dwie grupy praw solidarnościowych:

I Prawa związane z globalną redystrybucją

- do samostanowienia politycznego, ekonomicznego, społecznego i kulturowego

- p. do rozwoju politycznego ekonomicznego i społecznego

- p. do udziału we wspólnym dziedzictwie ludzkości

II. Prawa związane z ograniczeniami państw

- p. do pokoju

- p. do zdrowego i zrównoważonego środowiska

- p. do pomocy humanitarnej, usuwania skutków klęsk

- p. do komunikowania się, bycia odrębnym

- p. do rozwoju

PODMIOTOWOŚĆ PRAWNA

Teorię prawa budujemy na tym co jest uchwalone.

Podmiotem stało się prawo. Odwołując się do Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Wszystkie istoty ludzkie rodzą się w wolności. Człowiek ze względu na rozumność, braterskie odniesienia ma prawo do wielu rzeczy.

Nie ma rozstrzygnięcia jaki jest człowiek, ważne jest to co jest najważniejsze w charakterze człowieka.

Łatwiej się porozumieć na poziomie języka aksjologicznego niż w czasie wnikania kim kto jest.

Przejawy człowieka - zbudowano szereg wyjaśnień na tej podstawie

- przyrodzoność

- powszechność

- nienabywalność

- niezbywalność

Własności te przynależą prawom człowieka. Dotyczą wszystkich ludzi. Są niezbywalne na mocy żadnych ustaleń. Nie można ich sprzedać.

Godność osoby ludzkiej jest również celem tych praw. Mają zapewnić jej rozwój. Godność jest uważana za standard tego co się człowiekowi należy.

W ramach godności należy uznać równość wszystkich jednostek ludzkich. Uznanie godności jest podstawą uznania wolności, sprawiedliwości, pokoju.

Ostatecznie podmiotem prawa i wskazaniem na to od czego to prawo zależy jest człowiek.

Prawo jest zależne od człowieka.

1

---