Wykład 7 i 8

20.11.2010

Pamięć

Engram - materialny odpowiednik faktu zapamiętania; ślad w mózgu. Termin z artykułu: „w poszukiwaniu engramu” w materiałach od profesora.

LASZLEJ

Egzogram - przeciwieństwo engramu; ślad pamięciowy występujący poza mózgiem (pamięć zewnętrzna).

MERLIN DONALD - pamięć zewnętrzna jest nieograniczona;

JÓZEF KOZIELECKI (ur. 1936 w Wilnie) - twórca transgresyjnej koncepcji człowieka.

Rodzaje pamięci:

1. Pamięć zewnętrzna i wewnętrzna (Pamięć u Zimbardo: str. 351 - 352.

1997 r. - „Transgresja i kultura”

Pamięć zewnętrzna to zbiór informacji przechowywanych w nośnikach znajdujących się poza ciałem.

Przykłady:

- notatki

- przepisy kulinarne

- przepisy prawne

Pamięć wewnętrzna - tradycyjna pamięć; zbiór informacji przechowywanych w układzie nerwowym (pamięć biologiczna).

Np. dla dziecka pamięć zewnętrzna znajduje się w umysłach innych ludzi, których można zapytać o odpowiednie informacje.

Transgresja - przekraczanie granic;

Transcendencja - w filozofii: przekraczanie granic ludzkiej natury.

„Psychotransgresjonizm” - książka Kozieleckiego (nowy kierunek psychologii)

„Wspomnienia z białego piekła” - książka Kozieleckiego

„Wielki świat” - książka Kozieleckiego

„Koncepcje psychologiczne człowieka” - książka Kozieleckiego

„Człowiek wielowymiarowy”

„Banach, geniusz ze Lwowa”

„Zbrodnia”

„Nowe idee w psychologii”

Kozielecki był uczniem Tadeusza Tomaszewskiego - duchowego mistrza polskiej psychologii, autor teorii czynności.

JERZY BOBRYK - „Locus umysłu” (miejsce umysłu)

LEW SIEMIONOWICZ WYGOTSKI:

„Podejście kulturowo - historyczne”

„Strefa najbliższego rozwoju”

2. Pamięć deklaratywna i proceduralna

ANDERSON

Pamięć proceduralna - jak coś zrobić, wykonać; jak czegoś się nauczymy, to tę czynność wykonamy w dowolnym momencie życia, np. jazda na rowerze;

Pamięć deklaratywna - pamięć szeroko rozumianych faktów (Sokrates - wiem, że nic nie wiem), np.:

- tabliczka mnożenia

- bitwa pod Grunwaldem

- przysłowia

3. Pamięć epizodyczna - zastąpiona określeniem „autobiograficzna”

ENDEL TULWING - wprowadził pojęcie pamięci epizodycznej;

T. MARUSZEWSKI

4. Pamięć fleszowa („efekt lampy błyskowej”) - wyraziste zapamiętanie tych scen z własnego życia, kiedy wydarzyło się coś dla nas bardzo ważnego.

BROWN i KULIK

5. Pamięć semantyczna (wiedza semantyczna) - pamięć informacji powiązanych z konkretnymi pojęciami, np.:

- prawa fizyczne

- wiedza o samochodach

- wiedza o zwierzętach

M.R. QUILIAN

6. Pamięć utajona i jawna

Pamięć utajona - coś wiemy i potrafimy zrobić, ale nie mamy świadomości, skąd to umiemy.

ZAJĄC zjawisko samej ekspozycji

* bodźce pojawiające się często, nie rejestruje się tego, że one powstają, ale bardziej pozytywnie się je ocenia.

Procedura poprzedzania (priming).

WILDER PENFIELD cokolwiek nas w życiu spotkało, zostaje na trwałe zapisane w naszym mózgu, natomiast do niektórych spraw jest trudniejszy dostęp, ale to nie znika z naszego mózgu. W pamieciu utrwalają się wszystkie przeżycia.

ELISABETH LOFTUS z mężem GOFFREY'em skrytykowali hipotezę Penfielda (bo mogły być fantazje, a nie wspomnienia).

Objaśnianie marzeń sennych (pępek snu, żółty pępek snu) - żeby dostać adresy tych tekstów, napisać maila do Profesora!!

Pamięć mimowolna - nie staramy się nic zapamiętać, a jednak zapamiętujemy (w szeregu zapamiętujemy dokładniej początek - efekt pierwszeństwa i koniec - efekt świeżości.

Mnemotechnika - zamierzone zapamiętywanie.

Wybrane teorie pamięci

1. Model wielomagazynowy ATKINSONA i SHIFFRIMA; pamięć długotrwała (LTM)

rejestr (bufor) sensoryczny		Pamięć krótkotrwała		Pamięć długotrwała
0,5 do 2 sek		do 20 sekund, potem trzeba powtarzać		LTM
George Sperling (efekt Sperlinga)

7 +/- 2: zasada 5 - 9

GEORGE MILLER „magiczna liczba 7 +/- 2”

Zjawisko zapomnienia; syndrom fałszywych wspomnień

JENNIFER J. FREYD: „Logika zapominania o krzywdzie z dzieciństwa”

2. Teoria poziomów przetwarzania informacji

• Fizyczny poziom przetwarzania informacji

• Semantyczny poziom przetwarzania informacji

• Akustyczny poziom przetwarzania informacji.

FERGUS CRAIK

3. Koncepcja pamięci konstrukcyjnej - BARTLETT FREDERICK

Zniekształcenie informacji (mechanizm powstawania plotki) przekształcanie pamięci wzrokowej; upodabnianie.

Procesy pamięciowe

• Kodowanie, wydobywanie - odzyskiwanie informacji, opamiętywanie

• Przechowywanie - proces ukryty

• Zadanie rozpoznania informacji - stwierdzenie, czy działający bodziec, odpowiada bodźcowi dawnemu, czy nie

• Zadanie przypomnienia informacji - odtwarzanie, reprodukcja; aktywne odzwierciedlenie informacji (mowa, pismo, rysunek, itd.)

Zjawiska związane z pamięcią

• Efekt pierwszeństwa i świeżości

• Selektywność pamięci

Nastrój w czasie zapamiętywania - efekt zgodności kontekstu - GORDON BOWER

Mnemoniści - hipermnezja hipnotyczna:

- mam to na końcu języka

- dejavu

LURIA

SOLOMON SZERESZEWSKI

ALEKSANDER ŁURIA (neuropsycholog)

Zaburzenia pamięci - amnezja

„40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii”

E. LOFTUS - sposób zapytania o coś, jest ważny; ma wpływ na to, co sobie przypomnimy.

Dane dotyczące tekstu o dziewczynce, która nie chciała rozmawiać z ojcem, który był podejrzany o molestowanie poprosić profesora o przesłanie @.

Wprowadzenie do psychologii

Prof. Nadzw. dr hab. Andrzej Gołąb

Semestr 1

- 3 -

---