I SD Opracowanie formalne zbiorów. Wykład: 30 h

Prowadzący: dr Zdzisław Gębołyś

1. Typy katalogów; cele i zadania katalogów

1. Dzieje katalogu

2. Przepisy katalogowania alfabetycznego

3. Opracowanie formalne zbiorów

4. Typy

5. Cele

6. Zadania

7. Instrumentarium - normy stosowane w opisie bibliograficznym

1. normy dotyczące hasła opisu bibliograficznego

2. normy skracania wyrazów typowych

3. normy transliteracyjne i pisowni

4. normy opisu bibliograficznego

8. Jednostka katalogowa

9. Nośnik opisu bibliograficznego dokumentu - karta katalogowa; rekord

2. Opis bibliograficzny - dobór i forma elementów

1. Schemat opisu

2. Terminologia

3. Kolejność źródeł danych

4. Podstawowe źródła danych

5. Dobór danych opisu bibliograficznego

6. Forma danych opisu bibliograficznego

7. Alfabet - zasady stosowania

8. Język - zasady stosowania

9. Prostowanie i wyjaśnianie danych

10. Stosowanie skrótów w opisie bibliograficznym

3. Hasło osobowe opisu bibliograficznego

1. Forma hasa osobowego

1.1 nazwiska złożone z rodzajnikiem

1.2 nazwiska z prefiksami i atrybutami

- nazwiska złożone z przyimkiem oznaczającym szlachectwo

- nazwiska dostojników kościelnych

- papieże, święci, błogosławieni

- przydomki w nazwiskach polskich'

- nazwiska z prefiksami i atrybutami

- zrosty przyimków z rodzajnikami

- tytuły, rodowe, naukowe,0020awodowe

- osoby panujące

- nazwiska starożytne

- nazwiska średniowieczne

- nazwiska podwójne polskie

- wybrane nazwiska obce / węgierskie; skandynawskie; niemieckie; rosyjskie; chińskie; japońskie/

IV. Hasło tytułowe

1. Hasło tytułowe

• Wybór hasła tytułowego

1. dzieło anonimowe

2. więcej niż 3 autorów

• Forma hasła tytułowego

• jedno- lub wielowyrazowe

• naczelny wyraz w haśle tytułowym

• hasło „Biblia”

• imię i nazwisko jako tytuł

• nazwy instytucji i cial zbiorowych

• Tytuł ujednolicony

• Tytuł formalny

V. Hasło korporatywne i geograficzne

1. Hasło korporatywne

• Wybór hasła - warunki

• Forma hasła

1. język

2. b. skrót/pełna forma

3. zmiana nazwy

4. tożsama nazwa

5. podrzędność/nadrzędność

2. Hasło geograficzne

• Język, pisownia i forma gramatyczna nazwy geograficznej

• Zmiana nazwy

• Dopowiedzenia

• Nazwy poszczególnych rodzajów jednostek geograficznych

1. Karty katalogowe pomocnicze w katalogu tradycyjnym

1. Według skróconych przepisów katalogowania alfabetycznego

odsyłacze ogólne i szczegółowe /autorskie i tytułowe/; karta cząstkowa; karta zbiorowa; karta przewodnia; karta informacyjna)

2. Według propozycji Marii Lenartowicz

pozycja katalogowa główna; pozycja katalogowa dodatkowa; odsyłacz ogólny; odsyłacz porównawczy; odsyłacz uzupełniający

VII. Redagowanie wybranych jednostek katalogowych wydawnictwa zwartego

1. Antologia

2. Bibliografia

3. drukowana rozprawa doktorska

4. dzieło napisane pod pseudonimem

5. dzieło napisane pod kryptonimem

6. katalog zbiorów i ustaw

7. przekłady

8. przeróbki i opracowania jakiegoś dzieła

9. recenzje

10. scenariusze

VIII. Redagowanie wybranych jednostek katalogowych wydawnictwa zwartego

1. skrót

2. wyciąg

3. wydawnictwo albumowe

4. wykład

5. wywiad

6. zbiory akt, przepisów prawnych i administracyjnych

7. wydawnictwo seryjne

8. nadbitka

9. reprodukcja/reprint/

10. materiały konferencyjne

9. Katalogowanie wydawnictw wielotomowych i prac współwydanych

1. Wydawnictwa wielotomowe

1. metodą na jednym poziomie

2. metodą na wielu poziomach

2. Prace wspólwydane

1. prace różnych autorów współwydane pod wspólnym tytułem

2. prace różnych autorów współwydane bez wspólnego tytułu

3. prace jednego autora współwydane pod wspólnym tytułem

4. prace jednego autora współwydane bez wspólnego tytułu

10. Katalogowanie książek obcojęzycznych

1. Katalogowanie książek napisanych alfabetem cyrylickim

2. Katalogowanie książek języków indoeuropejskich zapisanych alfabetem łacińskim

3. Katalogowanie książek języków nieindoeuropejskich zapisanych alfabetem łacińskim

XI. Format MARC

1. Definicja

2. Budowa formatu

3. Struktura rekordu i typologia relacji

4. Konwersja danych - reguły

5. Przygotowanie danych do konwersji

6. Wykonanie konwersji

7. Adaptacje formatu do różnych dokumentów

8. Rekord w katalogach komputerowych

1. NUKAT

4. Kartoteka haseł wzorcowych

5. Cechy i funkcje kartoteki haseł wzorcowych

6. Rodzaje kartotek haseł wzorcowych

7. typy kartotek wzorcowych

8. Katalog rozproszony

9. NUKAT - struktura organizacyjna, zadania

XIII. Katalogowanie wydawnictw ciągłych

1. Typy wydawnictw ciągłych

2. Strefy opisu wydawnictwa ciągłego

3. Podstawowe źródła informacji dla poszczególnych stref

4. Dobór i forma elementów opisu

5. Jednostka katalogowa

6. Hasło

7. Katalogowanie dodatków wydawnictw ciągłych

8. Szeregowanie

XIV. Katalogowanie dokumentów nieksiążkowych. Część I.

1. Katalogowanie druków muzycznych

1. Rodzaje

2. Jednostka katalogowa

3. Język i alfabet

4. Podstawowe źródła danych

5. Kolejność źródeł danych

6. dobór i forma danych opisu bibliograficznego

2. Katalogowanie dokumentów dźwiękowych

1. Rodzaje

2. Jednostka katalogowa

3. Język i alfabet

4. Podstawowe źródła danych

5. Kolejność źródeł danych

6. dobór i forma danych opisu bibliograficznego

XV. Katalogowanie dokumentów nieksiążkowych. Część I.

1. Katalogowanie filmów

1. Zasady ogólne.

2. Jednostka opisu.

3. Zawartość i budowa opisu.

4. Forma graficzna opisu.

5. Źródła danych.

6. Język i alfabet.

7. Forma gramatyczna i ortograficzna.

8. Stosowanie skrótów.

9. Prostowanie i wyjaśnianie danych.

10. Opis filmu jednoczęściowego. Przykłady.

15. Katalogowanie dokumentów nieksiążkowych. Część I.

1. Katalogowanie dokumentów normalizacyjnych

1. Rodzaje

2. Jednostka katalogowa

3. Język i alfabet

4. Podstawowe źródła danych

5. Kolejność źródeł danych

6. dobór i forma danych opisu bibliograficznego

1. Katalogowanie wydawnictw kartograficznych

2. Rodzaje

3. Jednostka katalogowa

4. Język i alfabet

5. Podstawowe źródła danych

6. Kolejność źródeł danych

7. dobór i forma danych opisu bibliograficznego

XVII Katalogowanie dokumentów elektronicznych

1. Zasady ogólne.

1. Jednostka opisu.

2. Zawartość i budowa opisu.

3. Forma graficzna opisu.

4. Źródła danych.

5. Język i alfabet.

6. Forma gramatyczna i ortograficzna.

7. Stosowanie skrótów.

8. Prostowanie i wyjaśnianie danych.

XVIII. Katalogowanie dokumentów elektronicznych

2. Opis dokumentu elektronicznego jednoczęściowego. Przykłady.

1. Opis dokumentu elektronicznego o dostępie lokalnym.

2. Opis dokumentu elektronicznego o dostępie zdalnym.

3. Opis dokumentu elektronicznego będącego wydawnictwem ciągłym. Przykłady.

1. Opis dokumentu elektronicznego o dostępie lokalnym.

XIX. Opis zasobów cyfrowych.

1. Funkcje i typologia metadanych.

2. Specyfikacje : Dublin Core Metadata Element Set (DC), e-PL, MARC21 [dla dokumentów elektronicznych], MARCXML, model Functional Requirements for Bibliographic Record (FRBR).

3. Normalizacja w zakresie metadanych.

4. Projekt CORE (Cooperative Online Resource Catalog).

5. Opis zasobów bibliotek cyfrowych.

6. Metadane obiektów w systemie dLibra.

Podstawowa literatura przedmiotu

20. Technika katalogu alfabetycznego

1. Ogólne zasady

2. Kryteria układu kart katalogowych (wyraz; w obrębie wyrazu litery/

3. Szeregowanie haseł autorskich

4. nazwiska o różnej pisowni

5. nazwiska złożone z 2 lub więcej wyrazów

6. nazwiska złożone z rodzajnikami, przedrostami i przydawkami

7. nazwisko lub imię jako naczelne hasło

8. imiona jako czynni szeregowania

9. Szeregowanie tych samych imion

10. Szeregowanie kart o tym samym haśle autorskim

11. Szeregowanie kart tytułowych

12. Melioracja katalogu

Podstawowa literatura przedmiotu

1. Padziński: Stosowanie polskich norm w zautomatyzowanych katalogach bibliotecznych. Warszawa 2000

2. Ajdukiewicz-Tarkowska A.: Metadane w Polsce na tle inicjatyw zagranicznych. In Zagadnienia Informacji Naukowej. 2008 nr 1, s. 59-84

3. ANDRZEJEWSKA J.: Bibliotekarstwo szkolne. Teoria i praktyka. Cz. 1 - 2. Warszawa 1996.

4. Bibliotekarstwo. Pod red. Z. Żmigrodzkiego. Wyd. 2 uzup. i rozszerz. Warszawa 1998.

5. Bogacz M.: Vademecum skomputeryzowanego nauczyciela bibliotekarza. Warszawa 2005.

6. Burchard M.: Format USMARC rekordu bibliograficznego dla druku muzycznego. Warszawa 1997.

7. Chrzan E.: Format USMARC rekordu zasobu. Sopot 1994.

8. Filipek A.: Dublin Core, czyli metadane w nowej formie. „Zagadnienia Informacji Naukowej” 2006 nr 2, s. 50-58

9. Frankowska V.: Dokument elektroniczny. „Bibliotekarz” 2004 nr 5, s. 14-16

10. Grycz J., Borowska W.: Skrócone przepisy katalogowania alfabetycznego. Warszawa 1976.

11. Grzegorzewski P.: Opisy bibliograficzne dokumentów elektronicznych online niezbędne do stosowania w przypisach, na podstawie normy opisu bibliograficznego PN-ISO 690-2:1999. „Studia Pedagogiczno-Artystyczne” 2003, s. 7-16

12. Hasła osobowe, korporatywne i tytułowe. Zasady sporządzania rekordów kartoteki haseł wzorcowych. Red. A. Paluszkiewicz, M. Lenartowicz. Warszawa 1999

13. Janowska M.: Opis bibliograficzny wydawnictw ciągłych. (Interpretacjapostanowień PN-N-01152-02). Warszawa 1996.

14. Juhanowicz U.: Poradnik nauczyciela bibliotekarza. Warszawa 2005.

15. Katalogowanie książek i wydawnictw ciągłych w formacie USMARC. Poradnik. Warszawa 1997.

16. Kołodziejczyk H.: Katalogowanie książek z zastosowaniem nowych przepisów. Poradnik dla bibliotekarzy szkolnych. Lublin 1987.

17. Kowalska K.: Digitalizacja zbiorów bibliotek polskich. Warszawa : Wydawnictwo SBP, 2007. (Nauka, Dydaktyka, Praktyka ; 86)

18. Krysiak E.: Stosowanie metadanych do charakterystyki dokumentów elektronicznych. „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej” 2002 nr 3, s. 10-14

19. Kubis A., Szlegel J.: Opis bibliograficzny książek. Przykłady wraz z komentarzem. Szczecin 1986.

20. Lenartowicz M., Paluszkiewicz A.: Format USMARC rekordu bibliograficznego dla książki. Warszawa 1997. Lenartowicz M.: Format USMARC opisu katalogowego książek. Warszawa 1983.

21. Lewandowska A., Mazurek C., Werla M.: Federacja Bibliotek Cyfrowych w sieci PIONIER - Dostęp do otwartych bibliotek cyfrowych i repozytoriów. In IV Ogólnopolska Konferencja EBIB Internet w bibliotekach Open Access. Toruń, 7-8 grudnia 2007 roku. (EBIB Materiały konferencyjne nr 18). [dostęp: 10 grudnia 2008] Dostępny w World Wide Web:http://www.ebib.info/publikacje/matkonf/mat18/lewandowska_mazurek_werla.php

22. M. Lenartowicz, A. Paluszkiewicz: Format USMARC rekordu bibliograficznego dla książki. Warszawa 2000

23. Nahotko M.: Metadane. Dokument elektroniczny. In EBIB [online] 2000 nr 6(14) [dostęp: 10 grudnia 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib14/nahotko.html

24. Nahotko M.: Metadane. Sposób na uporządkowanie Internetu. Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004 (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego ; nr 1270)

25. Nahotko M.: Stare i nowe standardy opisu dokumentów elektronicznych. Dokument elektroniczny. In EBIB [online] 2002 nr 4(33) [dostęp: 10 grudnia 2008] Dostępny w World Wide Web: http://ebib.oss.wroc.pl/2002/33/nahotko.php

26. Olczakowa J.: Formalne opracowanie zbiorów bibliotecznych. Lublin 1980.

27. Paluszkiewicz A.: Format USMARC rekordu kartoteki haseł wzorcowych. Warszawa 1994.

28. Partyka L.: Katalogowanie alfabetyczne dokumentów elektronicznych w świetle normy PN-N-01152-13:2000. „Bibliotekarz Kujawsko-Pomorski” 2003 nr 1, s. 68-80

29. PN-ISO 15836:2006 Informacja i dokumentacja - Zestaw elementów metadanych Dublin Core

30. PN-ISO 690-2:1999 Informacja i dokumentacja - Przypisy bibliograficzne - Dokumenty elektroniczne i ich części

31. PN-N- 01152-1/A1 : 1997 - Opis bibliograficzny. Książki. Zmiana A/1

32. PN-N-01152-07 : 1985 - Opis bibliograficzny . Dokumenty dźwiękowe

33. PN-N-01152-1 : 1982 - Opis bibliograficzny. Książki

34. PN-N-01152-1 : 1982 - Opis bibliograficzny. Książki

35. PN-N-01152-13:2000 Opis bibliograficzny - Dokumenty elektroniczne

36. PN-N-01152-2 : 1997 - Opis bibliograficzny . Wydawnictwa ciągłe

37. PN-N-01158 : 1985 - Skróty wyrazów i wyrażeń w opisie bibliograficznym

38. PN-N-01178 : 1994 - Zasady skracania tytułów wydawnictw ciągłych

39. PN-N-01201 : 1983 - Transliteracja wyrazów i wyrażeń w opisie bibliograficznym

40. PN-N-01223 : 1980 - Szeregowanie alfabetyczne

41. PN-N-01228 : 1994 - Hasło opisu bibliograficznego. Forma nazw geograficznych

42. PN-N-01229 : 1998 - Hasło opisu bibliograficznego. Hasło osobowe

43. PN-N-01229 : 1998 - Hasło opisu bibliograficznego. Hasło osobowe

44. PN-N-01230 : 2001 - Hasło opisu bibliograficznego. Hasło korporatywne

45. PN-N-01231 : 2001 - Hasło opisu bibliograficznego . Hasło tytułowe

46. Praczyk-Jędrzejczak M.: Dublin Core - nowoczesny format opisu metadanych. „Biblioteka” 2001 nr 5, s. 163-172

47. Praczyk-Jędrzejczak M.: Katalogowanie dokumentów elektronicznych, polska norma. „Biblioteka” 2001 nr 5, s. 140-162

48. Praczyk-Jędrzejczak M.: Katalogowanie dokumentów elektronicznych, polska norma. „Biblioteka” 2001 nr 5, s. 140-162

49. PrPN-N-01152-13 : 2001 - Opis bibliograficzny. Dokumenty elektroniczne

50. Przepisy katalogowania książek. Cz. 1, Opis bibliograficzny. Oprac. M. Lenartowicz. Warszawa 1986.

51. Radulska B.: Opis bibliograficzny dokumentów elektronicznych zgodnie z normą PN-N-01152-13. „Między Nami Bibliotekarzami” 2006 nr 1/2 , s. 20-31

52. Saniewska D.: Vademecum nauczyciela bibliotekarza. Wyd. 6. Warszawa 2003

53. Saniewska D.: Vademecum nauczyciela bibliotekarza. Wyd. 6. Warszawa 2003.

54. Sobiborowicz E.: Praktyczny poradnik katalogowania wraz z przykładami. Warszawa 1996.

55. Śliwińska Elwira: Opis bibliograficzny dokumentów elektronicznych : standardy dla potrzeb cytowania w przypisach. Dokument elektroniczny. In EBIB [online] 2000 nr 6(14) [dostęp: 10 grudnia 2008] Dostępny w World Wide Web: http://ebib.oss.wroc.pl/arc/e014-04.html)

56. Vademecum bibliotekarza. Pod red. L. Bilińskiego. Warszawa 2008

---