Choroba zwyrodnieniowa
Definicja:
Według definicji podanej w 1995r przez Kettnera i Goldberga: Chora zwyrodnieniowa to wynik zarówno biologicznych, jak i mechanicznych zdarzeń, które destabilizują powiązane ze sobą procesy degradacji syntezy chrząstki stawowej - chondrocytów i macierzy pozakomórkowej oraz warstwy podchrzęstnej kości. Proces ten może być zapoczątkowany przez liczne czynniki. Choroba obejmuje wszystkie tkanki stawu
Wraz z rozwojem cywilizacji i wydłużeniem się życia ludzkiego choroby stawów zaczęły stanowić główny problem ortopedii ii
Stanowi szczególnie narażonym na występowanie zmian, wynikających narażonym na występowanie zmian, wynikających z mechanicznego zużycia się jego powierzchni , są stawy kręgosłupa, staw biodrowy i kolanowy
Staw biodrowy:
-najbardziej eksploatowany i obciążany staw człowieka
- doskonałe przygotowany do przenoszenia dużych i długotrwałych obciążeń
Obciążenia przekraczają ciężar ciała
- chodzie czworo krotnie
- podczas skoków, biegu ośmiokrotnie
-w czasie zeskoku szesnastokrotnie
Zmiany zwyrodenioniowe
-20% populacji powyżej 18 rż
- 5% europejczyków cierpi z powodu artrozy stawu biodrowego
-20-60% etiologia nieznana
Czynniki ryzyka:
- nieprawidłowa budowa stawu (płytka panewka, nieprawidłowy kąt nachylenia szyjki kości udowej)
- złamania kości zaburzenia w odżywianiu chrząstki stawowej wynikłe z niedokrwienia
- nadwaga, przeciążenia
Budowa i model stawu biodrowego (biologiczny amortyzator)
-głowa kości udowej i panewka kości biodrowej ( przegub kulisto-panewkowy)
-torebka stawowa wypełniona płynem synovialnym
-aparat więzadłowy
-silne mięsnie
Umożliwiają wypełnienie mazi stawowej w stawie
- chrząstkę stawową cechuje sprężystość i odporność
Mechanizm smarowania i proces tarcia w stawie biodrowym
- prędkość wzajemnego poślizgu współpracujących powierzchni stawu wynosi 5-10 cm/sek
-nacisk jednostawowy w strefie dochodzi do 7 N/mm2
-czynniki wpływające na lepkość mazi
- stopień polimeryzacji
- wartość ph
- rodzaj i wartość stężenia roztworów soli
-wzrost lepkości przy niekorzystnych warunkach pracy (bieg , skoki, nadwaga)
- procesy zapalne
-zaburzenia metaboli styczne
-temperatura
-wiek
Tarcie płynne
Smarowanie hydrodynamiczne - grubość warstwy 0,42 up
Tarciepópłynne
Tarcie półsuche
Przerwanie warstwy nośnej smaru do grubości Kiku cząstek
Tarcie graniczne
W wyniku nieprawidłowego smarowania stawu następuje
- zużycie adhezyjne (małe prędkości poślizgu, duże obciążenie statyczne, okresowy styk współpracujących powierzchni)
- zużycie ścienne (na skutek oddziaływania)
Przyczyną takie stanu rzeczy jest po pierwsze wydłużający się dzięki medycynie wiek ludzi, po drugie zmieniający się styl życia człowieka, oraz towarzyszący mu nieodzownie stres (pogoń za pieniądzem, coraz więcej pracy, brak czasu na wypoczynek) po trzecie coraz mniejszy wymiar tzw. Aktywnego spędzenia wolnego czasu
Również wśród dzieci zwiększa się odsetek małych pacjentów z wadami wrodzonym, które w przyszłości rozwiną się szybko do pełnoobjawowych, typowych zmian zwyrodnieniowych.
Przyczyny takiego stanu rzeczy należy dopatrywać sie w tym, że bardzo słabo programowana i wdrażana jest profilaktyka w postaci aktywności ruchowej (szczególnie w Polsce) jak również fakt iż zdiagnozowanej choroby zwyrodnieniowej nie udało się dotąd skutecznie wyleczyć
Finalnym efektem jest niepełnosprawność lub sztuczny implant
Choroby zwyrodnieniowe uznają się obecnie za choroby cywilizacyjne. Jest to cena jaka człowiek płaci za pewne wygodne zdobycze cywilizacji (krzesło , fotel, samochód itp..) , lub za zbyt długie pozostawanie w pewnych pozycjach wymuszonych (praca informatyka, księgowej) , co prowadzi do obciążenia tylko jednej strefy stawu
W konsekwencji do jej przeciążenia w końcu do powstania zmian strukturalnych widocznych na RTG
W Takim przypadku ruchomość stawów kręgosłupa, biodrowych czy kolanowych wykorzystana jest w 10-20% To samo dotyczy elastyczności tkanki łącznej i mięśniowej
Zaniedbania rodziców, szkoły, zbyt późno rozpoznane wady czy zbyt późno lub nieodpowiednio prowadzone leczenie rozpoznanych wad wrodzonych czy nabytych kończyn i kręgosłupa skutkują już w życiu młodzieńczym koniecznością interwencji terapeutycznej
Wszystkie powyższe czynniki prowadza do stanu klinicznego pacjenta, określonego (zależnie od okolicy) zmianami zwyrodnieniowymi
Różnicowanie tego rodzaju dysfunkcji stanowi problem diagnostyczny zależny od czynników ryzyka, przyczyny oraz aktualnego stanu klinicznego pacjenta
Przyczyny choroby zwyrodnieniowej:
-wiek
-predyspozycje genetyczne
- otyłość lub nadwaga
- niestabilność stawu (więzadłowa lub mięśniowa)
-wady wrodzone
-urazy i mikrourazy
-rodzaj wykonywanej pracy
- brak aktywności fizycznej
Pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawów charakteryzuje się progresją miejscowych objawów do których należy ból , ograniczenie ruchomości stawu, deformacja
Ból zaostrza się podczas ruchu lub przy obciążeniu stawu, a ustępuje lub zmniejsza się po odpoczynku. Zmiany zwyrodnieniowe nie powodują odchyleń w badaniach laboratoryjnych
Rozpoznanie opiera się na objawach klinizccnych i obrazie radiologicznym charakterystycznym dla poszczególnych stawów
Badanie RTG nie wykrywa wczesnych zmian zwyrodnieniowych, kiedy dotyczą one jedynie chrząstki stawowej
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa
- pojecie spondyloartrozy , użycie często i w różnych konstrukcjach nazewniczych (spondyloza)
Postacie kliniczne
- podział choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa - ze względu na podobieństwo objawów uszkodzenia różnych struktur oraz współistnienie różnych mechanizmów i źródeł bólu nie może być oparty na zespołach objawów klinicznych
- Jedna podstawą podziału jest anatomiczna lokalizacja zmian zwyrodnieniowych.
1) Choroba zwyrodnieniowa stawów właściwych kręgosłupa
2) choroba zwyrodnieniowa stawów inkowertebralnych (stawów Luschiki)
3) Artroza segmentu kręgowego wtórna do przewlekłej przepukliny jądra miażdżystego
4) artroza kręgosłupowo -żebrowa
5)Hiperostoza usztywniająca kręgosłupa (choroba foresiere - rotes - de Querol)
6) osteofitoza trzonów kręgowych