Koncepcja prawa naturalnego

-przyjmuje się dualizm tzn.  że prawo pozytywne pochodzi do państwa oraz że  prawo, którego źródłem nie jest państwo, istnieje niezależnie od nakazów i nakazów władzy państwowej. W doktrynach prawno-naturalnych przyjmuje się, że normy prawa naturalnego mają wyższą moc o prawa pozytywnego. Oznacza to, że normy prawa naturalnego stanowią kryterium oceny prawa pozytywnego. Istnieją mocniejsze wersje, w których twierdzi się, że normy prawa naturalnego stanowią kryterium obowiązywania prawa pozytywnego. Uważają one, że w sytuacji, kiedy prawo pozytywne - ustawy, dekrety w rażący sposób narusza nakazy prawa naturalnego, to przestaje obowiązywać.

- O ile źródłem prawa pozytywnego są zawsze jakieś akty władzy państwowej zawarte w tekstach prawnych, o tyle źródła prawa są niezależne od aktów państwa - w doktrynie chrześcijańskie może to być Bóg, poza tym natura człowieka, charakter.

- Kolejna koncepcja prawa naturalnego, wedle której bezpośrednim źródłem prawa naturalnego nie jest ani Bóg, ani natura człowieka, ale właściwości życia w społeczeństwie.

- W innych koncepcjach źródłem prawa naturalnego może być bezpośrednio rozum praktyczny czyli naturalnie wrodzona u każdego człowieka umiejętność odróżnienia tego co jest od tego co jest złe.

Prawo naturalne według większości koncepcji jest jedne i wspólne dla wszystkich ludzi.

Trypartycyjna definicja Grocjusza: (laicka koncepcja)

Grocjusz 1583- 1645 ( XVII w)

• Holenderski prawnik, filozof, dyplomata,

• Uznany za twórcę szkoły prawa natury ( nowożytnej),

• W pracach tych upatruje się podwaliny dla prawa międzynarodowego publicznego

• Definicja prawa natury:

• to nakaz prawego rozumu wskazujący, iż pewien czyn wskutek samej zgodności z naturą rozumną ma cechy konieczności,

• natura człowieka jest zatem nieodłącznym czynnikiem jego istnienia nawet gdyby nie było Boga, prawo to nadal by istniało,

• Primo: prawo natury jest tym co sprawiedliwe, wskazuje to co można czynić, nie wyrządzając niesprawiedliwości społecznej ( nie tylko niesprawiedliwość społeczeństwu ale przede wszystkim jednostce)

• Secundo: to forma kwalifikacji moralnej definiująca sprawiedliwe posiadanie i czynienie czegoś ( my musimy sobie odpowiedzieć czy czynienie czegoś jest moralne czy nie)

• Tertio: w szerszym znaczeniu natury to nakaz moralnego działania opartego na dobru i prawości.

Cechy Prawa natury:

• Prawo natury ma jednak swoje praźródło w woli Boga, lecz jest to przede wszystkim prawo rozumu,

• Prawo natury stanowi zatem wartość:

• absolutną - najwyższą,

• uniwersalną

• ponadczasową

Zasady prawa natury:

• Obowiązek bezwzględnego nienaruszania prawa własności ( prawa do posiadania)

• Obowiązek wynagradzania szkód ( konieczność zwrotu nienależnej rzeczy wraz z uzyskanymi pożytkami)

• Obowiązek dotrzymania umów ( pacta sunt servanta)

• Obowiązek ponoszenia kary za popełnione przestępstwa,

Klasyfikacja norm :

• Normy pozytywne to normy ludzkie ( humanum) i boskie ( divinum) . ludzkie prawodawstwo - to prawo cywilne

• Źródło i kryterium klasyfikacji praw to rozum lub wola prawodawcy

• Obydwa typy norm stały u podstaw porządku prawamiedzynarodowego.

Umowa społeczna:

• Umowa społeczna u Gracjusza miała charakter wielowymiarowy

• Contractus societatis - dotyczy utworzenia społeczeństwa

• Contractus subiectionis- powołujący władzę,

• Contractus pacta sunt servanda - odnoszący się do wszelkich form stosunków społeczno-politycznych ( konieczność dotrzymywania wszelkich umów)

• Forma rządów zawsze zależała od woli narodu.

---