Globalizacja
istota, argumenty za i przeciw.
Adrian Ciepielowski
Z6X2S1
SPIS TREŚCI
WSTĘP
Krótka historia pojęcia „globalizacja”…………………………………………………......3
Definicje globalizacji……………………………………………………………………....3
Wymiary globalizacji…………………………………………………………………........4
Definicje globalizacji ekonomicznej………………………………………………….........4
Globalizacja a makroekonomia………………………………………………………...5
Międzynarodowe instytucje sprawujące pieczę nad globalizacją……………………...5
Podział gospodarki w procesie globalizacji……………………………………………6
4.4 Transnarodowe korporacje……………………………………………………………..6
4.5 Argumenty za globalizacją…………………………………………………………….6
4.5.1 Uczestnictwo w handlu międzynarodowym………………………………….6
4.5.2 Dostęp do nieosiągalnej wiedzy………………………………………………7
4.5.3 Dostęp do nowych rynków…………………………………………………...7
4.5.4 Pomoc zagraniczna…………………………………………………………...7
4.5.6 Walka przedsiębiorstw w otoczeniu konkurencyjnym……………………….7
4.6 Argumenty przeciw globalizacji……………………………………………………….7
4.6.1 Wybiórczy zasięg globalizacji………………………………………………..7
4.6.2 Ryzyko globalnego kryzysu…………………………………………………..8
4.6.3 Przejście od komunizmu do gospodarki rynkowej…………………………...8
4.6.4 Znoszenie barier handlowych………………………………………………...8
4.6.5 Degradacja środowiska naturalnego………………………………………….8
4.6.6 Liberalizacja handlu…………………………………………………………..8
4.6.7 Wzrost gospodarczy a poprawa bytu…………………………………………8
4.6.8 Wzrost znaczenia banków zagranicznych kosztem banków lokalnych………9
4.6.9 Interesy producentów ważniejsze od interesów użytkowników……………..9
4.6.10 Ograniczenie suwerenności gospodarczej…………………………………….9
ZAKOŃCZENIE……………………………………………………………………………...9
Wstęp
Cechą współczesnego świata jest to, że coraz gorzej rozumiemy świat. Mamy tu, więc do czynienia z wielkim paradoksem. Z jednej strony stoimy u progu cywilizacji wiedzy, a z drugiej coraz trudniej nam zrozumieć i przewidzieć towarzyszące nam procesy ekonomiczne, społeczne i polityczne. Na naszych oczach zmienił się charakter zmian otaczającego nas świata ze stopniowych, regularnych i ewolucyjnych do gwałtownych, nieregularnych i nieprzewidywalnych. W związku, z czym człowiek, przedsiębiorstwo, oraz państwo muszą się dostosować do takich zmian, każdy z nich musi potrafić dokonywać ciągłych zwrotów w myśleniu i działaniu.
Skutkiem takich przeobrażeń jak i ich przyczyną jest globalizacja. Obecnie globalizacja jest pojęciem wieloznacznym w wyniku, czego trudno jest zidentyfikować i rozróżnić zjawiska, które niosą szanse, a które stanowią zagrożenia.
Rewolucja naukowo-techniczna, globalizacja i upadek komunizmu spowodowały, że obecna działalność gospodarcza odbywa się w warunkach niepewności oraz wysokiego ryzyka.
Od czasu rozwoju globalizacji dokonując się ogromne przekształcenia w polityce, w systemach gospodarki i sposobie funkcjonowania rynku, w życiu społecznym i politycznym. Minęło już wiele lat od znamiennej wypowiedzi McLuhana, który stwierdził, ze świat staje się globalną wioską, ale dopiero rozwój technologii i informatyki urzeczywistnił to stwierdzenie.
Początkowo globalizacja wiązała się z olbrzymimi nadziejami. Wielu ludzi patrzyło w przyszłość z ufnością, upatrując w otwarciu rynków na produkty z krajów rozwijających się, swobodnym przepływie kapitału, szybkim rozprzestrzenianiu się technologii i techniki oraz w optymalnym wykorzystaniu gospodarczego kapitału intelektualnego szansy dla wielu krajów na rozwój i leprze życie. Dawniej posiedzenia biurokratów z organizacji międzynarodowych debatujących nad zagadnieniami dotyczącymi gospodarki świata odbywały się bez najmniejszych zakłóceń, a obecnie spotkania takich organizacji jak Światowa Organizacja Handlu, Międzynarodowy Fundusz Walutowy czy Bank Światowy są impulsem dla ulicznych walk i zamieszek oraz gwałtownych demonstracji.
Jednak rozruchy przeciwko globalizacji i kierującym nią instytucjom nie są nowością. Już od dziesięcioleci ludność krajów słabo rozwiniętych gospodarczo buntowała się, kiedy próbowano narzucić im zbyt dotkliwe programy oszczędnościowe. Protesty te jednak nie wzbudzały żadnego zainteresowania Zachodu, do niedawna, kiedy to fala protestów dotarła także i do tych krajów.
Nawet najbardziej konserwatywni politycy tacy jak Jacques Chirac doszli do wniosku, że w procesie globalizacji coś poszło nie tak jak powinno. Globalizacja z dnia na dzień staje się coraz bardziej palącym problemem na świecie, czymś, o czym dyskutuję się praktycznie wszędzie.
Celem mojego referatu jest przybliżenie pojęcia globalizacji ekonomicznej oraz przedstawienie argumentów za oraz przeciw temu procesowi.
1. Krótka Historia Pojęcia „globalizacja”
Pierwsza era globalizacji zakończyła w latach kryzysu ekonomicznego XX wieku, udział w niej brały wówczas państwa należące do rdzenia Europy wraz z europejskimi koloniami w Ameryce i Oceanii. Nowoczesny proces globalizacji narodził się po II Wojnie Światowej, początkowo pod kontrolą GATT. Wówczas miały miejsce serie porozumień mających na celu usunięcie ograniczenia wolnego handlu. „Runda Urugwajska” trwająca w latach 1986-1993 powołała do życia Świtową Organizację Handlu mającą za zadanie pośredniczenie w sporach handlowych pomiędzy państwami. Kolejne porozumienia handlowe takie jak traktat z Maastricht oraz Północnoamerykańskie Porozumienie Wolnego Handlu zostały zawarte w celu redukcji ceł i barier handlowych.
Termin - globalizacja to stosunkowo młody określeniem. Po raz pierwszy pojęcie to pojawiło się w Niemczech w 1953 roku w gazecie „Frankfurter Allgemeine Zeitung” zyskując w ciągu jednej nocy rangę najbardziej palącego zagadnienia. Po raz kolejny pojęcie „globalizacja” ukazało się w 1959 w magazynie „The Economist”, wyrażone zostało ono w kontekście ekonomicznym a konkretniej chodziło o „wzrost zglobalizowanej ilości importowanych samochodów”. Dwa lata później pojecie globalizacji znalazło się w Słowniku Webstera (Webster's Dictionary). W roku 1960 Marshall McLuhan wprowadził do teorii kultury oraz mediów pojęcie globalnej wioski, aby zilustrować „kurczenie się” świata w wyniku wprowadzania nowych technologii komunikacyjnych.
2. Definicje globalizacji
Literatura przedmiotu podaje wiele definicji globalizacji, i tak na przykład według Międzynarodowego Funduszu Walutowego: Globalizacja jest to wzrost ekonomicznych powiązań pomiędzy krajami wynikający z wielkich rozmiarów i różnorodności międzynarodowych przepływów towarów, usług, kapitału oraz dyfuzji technologii.
Interesująca jest również definicja podana przez R. Tetzlaffa: Globalizacja jest to proces likwidacji narodowych granic i powstawania powiązań między różnymi krajami, których efektem jest nowoczesne, kapitalistyczne społeczeństwo światowe.
Natomiast zdaniem Jana Rymarczyka: Globalizacja jest to wyższy etap umiędzynarodowienia polegający na traktowaniu świata jako jednego rynku, co jest związane z niezwykłym wzrostem rozmiarów i intensywności powiązań pomiędzy krajami świata, opartych na przepływach kapitału, technologii, towarów, usług i ludzi.
Jeszcze inną definicję pojęcia „globalizacja” przedstawił Joseph E. Stiglitz, który uważa, że globalizacja to ściślejsza integracja państw oraz ludzi na świecie, spowodowana ogromną redukcją kosztów transportu i telekomunikacji oraz zniesieniem sztucznych barier w przepływach dóbr, usług, kapitału, wiedzy i (w mniejszym stopniu) ludzi z kraju do kraju.
3. Wymiary globalizacji
Specjaliści zajmujący się procesem globalizacji twierdzą, iż posiada ona trzy główne wymiary:
gospodarczy - rozszerzanie się systemu kapitalistycznego na coraz większy obszar kuli ziemskiej oraz transformację lokalnych gospodarek w jeden „globalny” rynek,
kulturowy - rozwój masowej turystyki, wzmożone migracje, komercjalizacja produktów kulturowych oraz rozprzestrzenianie się ideologii konsumeryzmu,
polityczny - powstanie takich organizacji międzynarodowych jak Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz Światowa Organizacja Handlu, które wpływają na gospodarkę światową
Jak już wspomniałem na początku mojego wystąpienia w swojej pracy postaram się skoncentrować głównie na procesie globalizacji ekonomicznej oraz związanych z nią skutkach.
4. Definicje globalizacji ekonomicznej
Podobnie jak ogólne pojęcie globalizacji, globalizacja ekonomiczna posiada różne definicje. Zdaniem zarówno Władysława Szymańskiego jak i Pawła Bożyka: Globalizacja ekonomiczna to proces likwidacji barier granicznych dla działania rynku, w którego konsekwencji następuje proces integrowania się gospodarki światowej.
Sekretarz Generalny Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Meksykanin José Ángel Gurría Treviño podczas swego wykładu, wygłoszonego w listopadzie 2006 r. w SGH, podał następującą definicję globalizacji ekonomicznej „W OECD globalizację ekonomiczną rozumiemy jako proces ścisłej integracji ekonomicznej rynków globalnych: finansowego, towarowego i pracy”.
4.1 Globalizacja a makroekonomia
Jeżeli określimy globalizację w najprostszy sposób jako proces, w wyniku, którego dochodzi do sytuacji, w której wszystko można wszędzie produkować, to wynikiem tego są różne konsekwencje dla problemów makroekonomicznych. Podstawą dotychczasowej makroekonomii jest gospodarka narodowa ze ściśle określonymi związkami z zewnętrznym otoczeniem. W zależności od przyjętej przez państwo doktryny politycznej i istniejących warunków narzuca ono różne warunki brzegowe dla działania mechanizmu rynkowego.
Naturalnym wyrazem warunków brzegowych są gospodarcze granice państw, które są bardziej lub mniej przepuszczalne i które są wyrazem wprowadzenia pozaekonomicznych elementów do gospodarczych stosunków z innymi krajami. Stopniowy zanik gospodarczych granic to nie tylko wzrost swobody przepływu towarów, kapitału, popytu, czynników produkcji, ale również stopniowa zmiana cen, kursów walut, płacy i polityki społeczno-gospodarczej, a więc wszystkiego, czym zajmuje się tradycyjna makroekonomia. Taki swobodny przepływ zaczyna coraz bardziej podważać sens skupiania się na badaniach makroekonomicznych ograniczonych do rynku danego państwa. Kilka lat temu, dyrektor Institue for International Economics, C.F Bergsten przewidywał, że gospodarka sprowadzi się do powstania jednego rynku z jedną panującą na nim walutą.
4.2 Międzynarodowe instytucje sprawujące pieczę nad globalizacją
Do głównych instytucji sprawujących rządy nad globalizacją należy zaliczyć:
Międzynarodowy Fundusz Walutowy - jego zadaniem jest zapewnianie stabilności gospodarczej w skali światowej, zapobieganie ewentualnym kryzysom ekonomicznym, dostarczanie pomocy finansowej zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian są zobowiązane do dokonywania reform ekonomicznych i innych działań stabilizujących. Obecnie do MFW należy 185 państw.
Bank Światowy - właściwa nazwa Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju. Powstał w celu odbudowy zniszczonej II Wojną Świtową Europy i Japonii oraz w celu finansowego wsparcia rozwijających się krajów Azji, Ameryki Łacińskiej i Afryki. Obecnie zrzesza 185 krajów członkowskich.
Światową Organizację Handlu - jej głównym zadaniem jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, przestrzeganie praw własności intelektualnej. Obecnie do WTO należy 150 państw.
4.3 Podział gospodarki w procesie globalizacji
W dobie procesu globalizacji zarysował się wyraźny podział gospodarki światowej na dwie części. Pierwsza z nich to tzw. gospodarka wstępna, a więc gospodarka transnarodowych korporacji i innych międzynarodowych przedsiębiorstw. Natomiast druga część to gospodarka pozostałych przedsiębiorstw, czyli tych przedsiębiorstw, które funkcjonują na mniej ważnych rynkach lub podmiotów coraz bardziej ograniczonych do roli poddostawców i podwykonawców tych korporacji. Poza tym podziałem pozostają przedsiębiorstwa krajów, które nie tworzą niezbędnego minimum warunków w zakresie infrastruktury polityki i bezpieczeństwa.
4.4 Transnarodowe korporacje
Jednym ze skutków wzrostu swobody przepływu towarów, kapitału, ludzi oraz informacji jest powstawanie transnarodowych korporacji. Firmy te w stosunku do innych przedsiębiorstw posiadają wiele potencjalnych przewag konkurencyjnych, ze względu na ich podatność na przystosowywanie się do globalizacji. Korporacje transnarodowe jak żadne inne przedsiębiorstwa przystosowują się do procesu informatyzacji. Dzięki technologii informatycznej firmy te dokonują wyboru najlepszych miejsc na produkcję i sprzedaż, znacząco redukują koszty, dobierają najlepsze i zarazem najtańsze czynniki produkcji.
Kolejnym ważnym punktem tworzącym przewagę tych firm jest ich umiejętne wykorzystanie kapitału intelektualnego. Jak wiadomo w XXI wieku rozwój będzie się w znacznym stopniu opierał nie o materię, lecz o wiedzę i umiejętności.
Niestety transnarodowe korporacje w gruncie rzeczy pociągają za sobą same straty. Dzięki swej znaczącej przewadze konkurencyjnej stają się firmami globalnymi o znaczącej monopolistycznej sile. Firmy te wypierają z rynków krajowych jak i międzynarodowych mniejsze firmy, dzięki czemu rośnie ich monopolistyczna siła. Jako, że nie mają konkurencji narzucają własne ceny, często bardzo wysokie. Jednak siła transnarodowych korporacji nie tkwi tylko i wyłącznie w ich ekonomicznej potędze. Korporacje te zyskują również na sile, dzięki swej umiejętnej grze popytem. Chcąc nabywać surowce, materiały i półprodukty po jak najniższych cenach wielkie korporacje narzucają swoim potencjalnym dostawcom często bardzo trudne warunki, jak wspomniane przeze mnie niskie ceny, niewygodne sposoby dostaw do sieci handlowych itp. Firmy dostawcze niejednokrotnie rezygnują z bieżących korzyści w imię przyszłych, niejednokrotnie iluzorycznych korzyści stając się długookresowymi dostawcami wielkich transnarodowych korporacji.
4.5 Argumenty za globalizacją
4.5.1. Uczestnictwo w handlu międzynarodowym
Globalizacja a wraz z nią handel zagraniczny, w tym szczególnie eksport stał się przyczyną rozwoju gospodarczego. Dzięki niemu wiele krajów Azjatyckich wzbogaciło się, co sprawiło, że wzrosła tam zamożność społeczeństwa, jego długość oraz poziom życia. Przeciwnicy globalizacji twierdzą jednak, że wynagrodzenia płacone osobom zatrudnionym w tych państwach są niewspółmierne do wykonywanej przez nich pracy, nie mniej należy zauważyć, że dla ludzi wykonujących tę pracę jest to i tak wynagrodzenie pozwalające im żyć w o wiele lepszych warunkach niż do tej pory.
4.5.2 Dostęp do nieosiągalnej wiedzy
Dzięki globalizacji zmniejszyło się poczucie izolacji istniejące w wielu krajach rozwijających się. Globalizacja w znacznym stopniu ułatwiła dostęp mieszkańcom biednych krajów do wiedzy, która była do tej pory nieosiągalna oraz nowej technologii.
4.5.3 Dostęp do nowych rynków
Firmy rozpoczynające działalność w krajach słabo rozwiniętych gospodarczo przyczyniają się do otwierania ich dostępu do nowych rynków i tworzenia nowych gałęzi gospodarki, stwarzając tym samym nowe możliwości zatrudnienia.
4.5.4 Pomoc zagraniczna
Pomoc zagraniczna, pomimo wielu wad, przyniosła milionom ludzi korzyści. Należy to wspomnieć o partyzantach filipińskich, którzy po złożeniu broni otrzymali miejsca pracy w ramach programu finansowanego przez Bank Światowy; dzięki programom irygacyjnym wzrosły dochody rolników; spadł analfabetyzm na obszarach wiejskich w wyniku różnego rodzaju programów edukacyjnych; dzięki programom walki z AIDS w wielu krajach trzeciego świata powstrzymano rozprzestrzenianie się tej choroby.
4.5.5 Zagraniczne inwestycje
Atutem zagranicznych spółek jest ich dostęp do źródeł finansowania, co jest szczególnie ważne w tych krajach rozwijających się, w których instytucje finansowe są słabe. Poza tym zagraniczne inwestycje odegrały bezpośrednio i nadal odgrywają znaczącą rolę w rozwoju gospodarczym w takich krajach jak Singapur czy Malezja, a nawet w Chinach.
4.5.6 Walka przedsiębiorstw w otoczeniu konkurencyjnym.
Przedsiębiorstwa krajowe są zmuszane do podjęcia walki konkurencyjnej z przedsiębiorstwami zagranicznymi. Mają szansę odnieść sukces dzięki unikalnemu produktowi, innowacyjności, zmniejszeniu kosztów produkcji, poprawie jakości wytwarzanych produktów. Globalizacja stwarza wielkie szanse tym, którzy są w stanie korzystać z jakościowo nowych warunków, ale zagraża innym, którzy nie potrafią sprostać coraz bardziej otwartej konkurencji zewnętrznej.
4.6 Argumenty przeciw globalizacji
4.6.1 Wybiórczy zasięg globalizacji
Wbrew zapowiedziom zwolenników globalizacji, nie wszystkim przyniosła ona i nadal nie przynosi oczekiwanych pozytywnych ekonomicznych efektów. Wciąż wzrasta różnica pomiędzy krajami bogatymi a biednymi. W wielu krajach obiecywana pomoc zagraniczna w ramach globalizacji zamiast zmniejszać ubóstwo, zwiększa je, podczas gdy całkowity dochód światowy stale rośnie. Po upadku kolonializmu kraje Trzeciego Świata pogrążyły się w jeszcze większym ubóstwie. Oczekiwana długość życia znów zaczęła spadać. Wiele krajów pomimo porzucenia afrykańskiego socjalizmu i wprowadzenia uczciwego rządu, ustabilizowania budżetu i inflacji nie są w stanie w żaden sposób przyciągnąć do siebie zagranicznych inwestorów, dzięki którym kraje afrykańskie mogłyby się rozwijać.
4.6.2 Ryzyko globalnego kryzysu
Mimo przekonań zwolenników globalizmu nie zapewnia on takiej stabilności, jakiej się po nim oczekuje. W zglobalizowanym świecie, gdzie państwa słabo rozwinięte gospodarczo uzależnione są od zewnętrznego kapitału, kryzys jednego rozwijającego się kraju może spowodować kryzys na całym świecie. Istnieją obawy, że załamanie się waluty jednego państwa może spowodować załamanie się walut innych. Przykładem takiego zjawiska może być kryzys azjatycki z roku 1997 oraz 1998, który stworzył realne zagrożenie dla całej gospodarki światowej.
4.6.3 Przejście od komunizmu do gospodarki rynkowej
Wbrew wszelkim zapewnieniom zarówno w Rosji jak i innych krajach przekształcających swoją gospodarkę z komunistycznej na rynkową globalizacja zamiast przynieść dobrobyt przyniosła ubóstwo. W krajach, w których gospodarkę rynkową wprowadzano według zaleceń międzynarodowych instytucji gospodarczych zanotowano wzrost ubóstwa w przeciwieństwie do krajów, które wprowadzały tą samą gospodarkę tyle, że na własnych zasadach jak np. Chiny.
4.6.4 Znoszenie barier handlowych
Przeciwnicy globalizacji jako jeden ze swoich argumentów przedstawiają fakt, iż kraje zachodnie namawiają kraje rozwijające się do znoszenia barier handlowych, mimo iż sami tego nie robią, w wyniku, czego kraje rozwijające się nie mogą eksportować swoich produktów do krajów rozwiniętych, natomiast kraje rozwinięte znajdują w krajach biednych rynek zbytu dla swoich produktów, a jak wiemy eksport to podstawa rozwoju gospodarczego.
4.6.5 Degradacja środowiska naturalnego
Wzrost wykorzystywania przez państwa uprzemysłowione paliw kopalnych powoduje wzrost emisji dwutlenku węgla do atmosfery, co pociąga za sobą wzrost efektu cieplarnianego. Ten z kolei oddziałuje nie tylko na bogate kraje, ale również na kraje rozwijające się. Podobnie jest z dziurą ozonową spowodowaną używaniem takich środków jak freon. Za jego emisję do atmosfery odpowiedzialne są głównie kraje rozwinięte jednak skutki tej emisji odczuwa każde państwo na świecie. Wycinanie Lasów Tropikalnych jak Puszcza Amazońska - płuc naszej planety, oddziałuje niekorzystnie nie tylko na jej pobliskich mieszkańców, ale także na inne kraje świata. Degradacja środowiska naturalnego nieuchronnie prowadzi do różnego rodzaju kataklizmów jak powodzie, susze, tsunami, huragany, tajfuny itp. w wyniku, których państwa niejednokrotnie popadają w ruinę, załamuje się gospodarka, handel oraz rolnictwo, co prowadzi do wzrostu ubóstwa.
4.6.6 Liberalizacja handlu
Założeniem liberalizacji handlu jest zwiększenie dochodu kraju przez zmuszenie do przesunięcia zasobów z zastosowań mniej produktywnych do bardziej produktywnych. W rzeczywistości jest jednak inaczej. Niejednokrotnie kraje stosujące się do programów MFW przesunęły zasoby z zastosowań mniej produktywnych do zastosowań o zerowej produktywności, co spowodowało zniszczenie wielu miejsc pracy. Dodatkową przeszkodą w tworzeniu nowych miejsc pracy jest brak kapitału i przedsiębiorczości, czyli wysokiego poziomu edukacji. Mało tego programy MFW o ostrej oszczędności doprowadziły w wielu krajach nawet w Stanach Zjednoczonych do wzrostu stopy procentowej do 20%, 50% a nawet 100%.
4.6.7 Wzrost gospodarczy a poprawa bytu
Wbrew temu, co twierdzi MFW i postępie, jaki ostatnio dokonał się w Ameryce Łacińskiej rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej. Wzrost gospodarczy w Ameryce Łacińskiej wcale nie pociągnął za sobą zmniejszenia nierówności i ubóstwa, a wręcz przeciwnie zwiększył się, czego dowodem mogą być podmiejskie slumsy.
4.6.8 Wzrost znaczenia banków zagranicznych kosztem banków lokalnych
Bankowość to kolejna dziedzina, w której zagraniczne firmy biorą górę nad firmami miejscowymi. Duże banki są w stanie zapewnić swoim potencjalnym klientom większe zabezpieczenie niż małe lokalne banki, przez co wypierają je z rynku. Jednak z drugiej strony większa konkurencja z zagranicy może zapewnić stabilność finansową oraz poprawić jakość oferowanych usług.
4.6.9 Interesy producentów ważniejsze od interesów użytkowników
W wyniku tzw. Rundy Urugwajskiej wzmocniona została własność intelektualna. Od tej pory zachodnie firmy farmaceutyczne mogą się skutecznie bronić przed „kradzieżą” pomysłów przez firmy indyjskie czy brazylijskie. Z drugiej jednak strony firmy indyjskie i brazylijskie sprzedawały te same leki, co firmy zachodnie po znacznie niższych cenach. Runda Urugwajska miała, zatem dwie strony. Z jednej umożliwiła wzrost dochodów firmom zachodnim, jednak w rzeczywistości zysk ten był niewielki, gdyż praktycznie nikt w krajach rozwijających się nie mógł pozwolić sobie na zakup drogich leków. Z drugiej strony tysiące osób zostały skazane na śmierć, gdyż zarówno rządy jak i poszczególne osoby nie były w stanie płacić za leki tyle ile żądały od nich zachodnie firmy farmaceutyczne. Bunt w sprawie leków na AIDS doprowadził do tego, ze firmy farmaceutyczne zostały zmuszone do obniżenia cen za leki na tę chorobę do wartości kosztów jego produkcji. Sprawa Rundy Urugwajskiej pokazała, że w zglobalizowanym świecie coraz bardziej liczą się interesy nie użytkowników produktów, czy też usług a ich producentów i dostawców.
4.6.10 Ograniczenie suwerenności gospodarczej
Państwa tracą władze ekonomiczną im bardziej uzależniają się od kapitału zewnętrznego, a im mniej dane państwo jest konkurencyjne tym większe jest jego zadłużenie. Słabsze ekonomicznie państwa otwierają się na zewnętrzną konkurencję jednak jak się później okazuje nie są w stanie jej podołać i często popadają w różnego rodzaju kłopoty jak np. nierównowaga handlowa, deficyt budżetu, zadłużenie wielu firm. Co prawda napływ zewnętrznego kapitału pomaga biednym krajom w finansowaniu różnych niedoborów to jednak prowadzi do całkowitego uzależnienia się od niego, w wyniku, czego kraje korzystające z kapitału zewnętrznego muszą się podporządkowywać jego wymogom.
Zakończenie
Wybitny ekonomista amerykański Lester C. Thurow twierdzi, że: „ Dla jednej grupy globalna ekonomia to najlepsza rzecz, jaka zdarzyła się kiedykolwiek, dla drugiej najgorsza”. Inny ekonomista amerykański, Edward Luttwak pisze następująco: „Dotąd żaden zachodni rząd nie wpadł na lepszy pomysł, jak tylko pozwalać by turbokapitalizm rozwijał się bez ograniczeń, mając nadzieję, że szybszy wzrost gospodarczy uleczy wszystkie jego bolączki. Niestety wszyscy politycy ignorują oczywisty wniosek, że turbokapitalizm przyspieszy rozbicie społeczeństwa na bohaterów z Doliny Krzemowej i padół rozpaczy”.
Nadszedł czas na zmiany niektórych reguł rządzących międzynarodowym porządkiem ekonomicznym, na ponowne zastanowienie się, w jaki sposób i w czyim interesie należy podejmować decyzje na poziomie międzynarodowym, oraz na przypisywaniu mniejszego znaczenia ideologii, a zwracaniu baczniejszej uwagi na to, co jest skuteczne. Decydujące jest to, by pomyślny rozwój, jaki obserwowaliśmy w Azji Wschodniej, można było osiągnąć wszędzie. Koszt dalszego braku stabilności w skali światowej jest ogromny. Globalizację można ukształtować na nowo. Kiedy tak się stanie, kiedy będzie należycie przebiegała, przy czym wszystkie kraje będą mogły zabierać głos w sprawach dotyczących ich polityki powstanie możliwość, że przyczyni się ona do stworzenia nowej gospodarki światowej, w której wzrost będzie trwalszy i mniej niestabilny, a jego owoce będą rozłożone bardziej równomiernie.
Trudno ocenić jednoznacznie, czy globalizacja jest zjawiskiem pozytywnym czy negatywnym. Uważam, że globalizacja przynosi wiele korzyści, do których nalezą: rozszerzenie rządów demokratycznych, rozwój gospodarczy Azji Wschodniej, poprawa poziomu zdrowia w krajach słabiej rozwiniętych, dostęp do wiedzy i technologii oraz nowych rynków, zmniejszenie bezrobocia, możliwość optymalnego wykorzystania lokalnych dóbr, pojawienie się konkurencji, dzięki której następuje obniżenie cen, co jest przyczyną zmniejszenia wydatków społeczeństwa.
Nie mniej nie można jednak zauważyć, że to właśnie globalizacja jest przyczyną postępującej degradacji środowiska, wyzysku pracowników przez wielkie korporacje, wzrastających dysproporcji ekonomicznych miedzy poszczególnymi państwami oraz wypierania z rynku przez transnarodowe korporacje małych, lokalnych firm.
Globalizacja mimo zapewnień jej zwolenników nie spowodowała wzrostu gospodarczego państw słabo rozwiniętych, nie przyczyniła się w sposób efektywny do polepszenia życia ich mieszkańców oraz nie rozwiązała problemów Trzeciego Świata, w tym: analfabetyzmu, ubóstwa oraz braku dostępu do informacji.
BIBLIOGRAFIA:
J.E. Stiglitz „Globalizacja”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006
P. Bożyk „Polityka ekonomiczna w warunkach globalizacji”, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Informatycznej, Warszawa 2004, s. 22
J. Rymarczyk „Internacjonalizacja i globalizacja przedsiębiorstwa”, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004
W. Szymański „Interesy i sprzeczności globalizacji - Wprowadzenie do ekonomii ery globalizacji”, Difin, Warszawa 2004
J. Rymarczyk „Internacjonalizacja i globalizacja przedsiębiorstwa”, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 19, cytowane za Word Economic Outlook, International Monetarny Fund, Waszyngton, Maj 1997, s. 45
Tamże, cytowane za Tetzlaff R. (Hrsg.), Welkulturen unter Globalisierungsdruck, Verlag J. H. W. Dietz Nachfolger, Bonn 2000, s. 21
J. Rymarczyk „Internacjonalizacja i globalizacja przedsiębiorstwa”, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 19
J.E. Stiglitz „Globalizacja”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 26
W. Szymański „Interesy i sprzeczności globalizacji - Wprowadzenie do ekonomii ery globalizacji”, Difin, Warszawa 2004, s. 37, Paweł Bożyk „Polityka ekonomiczna w warunkach globalizacji”, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Informatycznej, Warszawa 2004, s. 22
www.sgh.waw.pl/instytuty/imsg/student/szostak/Globalizacja%20-%20Definicje%20i%20%20%20%20skutki.doc, cytowane za J. A. Gurria Treviño “Challenges of globalization: The role of the OECD”, delivered at the Warsaw School of Economics, Warsaw,Poland, 24 November 2006, www.oecd.org
Por. W. Szymański,op. cit. s. 127
W. Szymański op. cit. s. 127, cytowane za C.F. Bergsten, The Rationale For a Rosy View, „The Economist”, 11 września 1993
P. Bożyk „Polityka ekonomiczna w warunkach globalizacji”, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Informatycznej, Warszawa 2004, s. 22
P. Bożyk, op. cit. s. 24
J.E. Stiglitz „Globalizacja”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 35
3