6. Proces integracji gospodarczej na świecie - teorie, przesłanki, cele, warunki, zasady i fazy integracji gospodarczej (na przykładzie Unii Europejskiej)

Międzynarodowa integracja gospodarcza - jest to scalanie narodowych potencjałów ekonomicznych w jeden potencjał międzynarodowy.

Integracja to coś więcej niż suma wszystkich gospodarek członkowskich. Jest to tworzenie nowych organizmów gospodarczych, które w efekcie mają możliwości znacznie przekraczające sumę gospodarek

Przesłanki międzynarodowej integracji gosp.:

• polityczne: np. jednolity ustrój, zbieżności celów polityki zagranicznej itp. Różnice polityczne mogą uniemożliwić lub utrudnić narodową int. gosp., ale ich brak nie oznacza, że ta integracja będzie się rozwijać. Jest to przesłanka konieczna, lecz niewystarczająca.

• społeczno-ekonomiczna. Integracja wpływa na:

• przyśpieszenie tempa wzrostu dochodu narodowego

• wzrost poziomu dobrobytu.

• rozwój handlu - efekt to wzrost dochodu z handlu zagranicznego

• rozwój produkcji

• rozwój techniki

• rozwój nauki

• inne przesłanki:

• kształtowanie wspólnej infrastruktury(lądowej, wodnej, powietrznej), łączności, informatyki itp.

• ochrona środowiska przyrodniczego

Warunki integracji

• bliskie położenie geograficzne - podstawowy warunek, sprzyja maksymalnemu skróceniu czasu przepływu towarów, usług, czynników produkcji, zmniejszeniu kosztów wymienionych wcześniej przepływów a także sprzyja tworzeniu dobrych dla integracji warunków w innych sferach.

• odpowiednia infrastruktura - rozwinięte połączenia kolejowe, drogowe, telekomunikacyjne, informatyczne itp. W najkorzystniejszej sytuacji są kraje sąsiedzkie, tradycyjnie rozwijające handel między sobą. Wyjątek: Portugalia i Hiszpania przed przystąpieniem do UE

• podobny poziom rozwoju gospodarczego - jest to warunek ekwiwalentnej pod względem jakości i nowoczesności wymiany handlowej, równorzędnej współpracy produkcyjnej i naukowo-technicznej. Zapewnia go zbliżona technika, podobne kwalifikacje pracowników, podobna organizacja i kultura pracy.

• komplementarność struktur gospodarczych - czyli wzajemne dopasowanie, może mieć między- lub wewnątrzgałęziowy.

• międzygałęziowy - podstawą są różnice w wyposażeniu w czynniki produkcji. Jest to warunek konieczny ale nie wystarczający.

• wewnątrzgałęziowy - niezbędny warunek integracji. Podstawę stanowią różnice w wydajności czynników produkcji.

• zgodność ustrojowa państwa - ma podstawowe znaczenie, od niej zależą możliwości spełnienia innych warunków. Eliminuje on państwa o całkowicie odmiennych rozwiązaniach systemowych. Nie wyklucza istnienia różnic, eliminuje jedynie te, które są krańcowo od siebie różne.

• Zgodność wewnętrznej polityki ekonomicznej - jest to forma koordynacji i przygotowania do prowadzenia wspólnej polityki ekonomicznej, wspólnych preferencji celnych, para- i pozataryfowych.

• podobieństwo polityki zagranicznej - najbardziej autonomiczna sfera działania poszczególnych państw, stąd wymogi integracji w jej obrębie nie są restrykcyjne.

• ograniczenie suwerenności - jej zakres zwiększa się wraz z postępem integracji. Obejmuje zmniejszenie stopnia zwierzchnictwa terytorialnego oraz zwierzchnictwa osobowego.

Cele integracji

Cele integracji są formułowane w ujęciu ogólnym, jak i szczegółowym

• cele ogólne - chodzi o zespolenie narodów, państwa, potencjałów gospodarczych, rynków i ludzi różnych narodowości.

• cele szczegółowe:

• wzrost efektywności gospodarowania, którego wyrazem jest przyrost dochodu narodowego

• unowocześnienie gospodarki przez strukturalne zmiany w produkcji

• brak ograniczeń w przepływie towarów, usług, ludzi oraz czynników produkcji

• łatwy dostęp do zewnętrznych zasobów produkcji, zwłaszcza surowców i wiedzy technicznej

• łatwy dostęp do rynko zagranicznych

• uzyskanie korzystnych cen zarówno w eksporcie, jak i w imporcie

• rozwój międzynarodowej specjalizacji i kooperacji w sferze produkcji

• obniżka kosztów postępu technicznego i zwiększenie jego tempa

Zasady integracji (nie znalazłem ich w książkach ale były na necie - nie jestem pewien czy o te chodzi)

• zasada państwa prawa

• zasada niedyskryminacji (równości)

• zasada jedności celu

• zasada poszanowania różnorodności

• zasada solidarności

• zasada integracji rynkowej

• zasada konwergencji i spójności społeczno - ekonomicznej

• zasada europejskiego modelu socjalnego

• zasada integracji z gospodarką światową

• zasada subsydiarności

Fazy integracji

• strefa wolnego handlu - ugrupowanie kilku krajów, w ramach którego zostały zniesione cła i inne ograniczenia ilościowe w handlu międzynarodowym, jednak każdy z krajów zachował prawo do narodowych taryf celnych oraz prowadzenia autonomicznej polityki handlowej względem państw trzecich

• unia celna - polega na tym, że członkowie unii znoszą bariery w przepływie towarów i ustanawiają wspólną taryfę celną oraz ujednolicają politykę handlową wobec partnerów zewnętrznych.

• wspólny rynek - sprowadza się do tego, że partnerzy zapewniają swobodę przepływu nie tylko towarów i usług, ale także czynników produkcji w postaci kapitałów i siły roboczej.

• unia walutowa - uczestnicy koordynują lub unifikują politykę walutową m.in. ograniczają pasmo wahań kursów walutowych, wprowadzają wspólną walutę

• unia ekonomiczna - uczestnicy koordynują i unifikują politykę gospodarczą. Taka harmonizacja jest potrzebna, aby usunąć mogące się pojawić zaburzenia konkurencyjności, będące efektem różnic w tychże politykach.

• unia polityczna - kraje integrujące prowadzą wspólną politykę zewnętrzną i politykę bezpieczeństwa.

Unia Europejska jako najbardziej zaawansowana forma integracji gospodarczej

Integracja krajów Europy Zachodniej rozpoczęła się od utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (1952), a następnie Europejskiej Wspólnoty Energi Atomowej (1958). Z początkiem 1958 wszedł w życie Traktat Rzymski, ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Zostały w nim zawarte cele, mechanizmy działania oraz funkcje podstawowych organów EWG. Główny cel - budowa wspólnego rynku i zbliżenie polityki gosp. krajów członkowskich.

Jednolity Akt Europejski - 1 lipiec 1987, był on ukoronowaniem wieloletnich działań podejmowanych w EWG, zmierzających do utworzenia UE. Postanowienia:

• został rozszerzony zakres podejmowania decyzji przez Radę Ministrów (poprzednik Rady Unii Europejskiej)

• wprowadził korekty w sposobie realizacji kompetencji przez Komisję Wspólnot (obecnie Komisję Europejską)

• zwiększenie roli Parlamentu Europejskiego w podejmowaniu decyzji

Układ z Maastricht - układ o utworzeniu Unii Europejskiej (9-10 grudnia 1991)

Nie rozpisuje się na ten temat bo większość to są już rzeczy wiadome. :)

3

---