POLITYKA SPOŁECZNA - WYKŁADY.

Wykład z dnia 12.02.2012r.

Modele polityki społecznej.

1. Model marginalny.

Oparty jest na pewnym założeniu że istnieją dwie drogi zaspokajania ludzkich potrzeb: prywatny rynek i rodzina.

Uważa się, że programy socjalne mają rację bytu jedynie gdy te dwie drogi zawodzą.

Rozbudowywanie państwowej, publicznej polityki społecznej może pociągnąć za sobą negatywne skutki.

Ma charakter selektywny.

2. Model motywacyjny.

Utrzymuje się, że polityka społeczna stanowi uzupełnienie polityki ekonomicznej (gospodarczej), a potrzeby socjalne powinny być zaspakajane według kryterium zasług, wniesione przez wkład pracy produktywność, efektywność.

Oparty jest o ubezpieczenia prywatne, wzajemne, akcentuje się hasło pomocy dla samopomocy.

3. Model instytucjonalno - redystrybucyjny.

W modelu tym instytucją polityki społecznej powierza się rolę integrowania społeczeństwa i wyrównywania różnic społecznych.

Dąży się do zapewnienia świadczeń o charakterze uniwersalnym, niezależnym od rynku, opartym o kryterium potrzeb. Ważnym elementem jest niewyznaczanie sztywnych granic zaangażowania państwa w działalność socjalną.

Zakłada się, że to społeczeństwo ponosi odpowiedzialność za dobrobyt i bezpieczeństwo socjalne. Wychodząc z założenia że ani jednostka ani rynek nie zagwarantują zaspokojenia potrzeb na podstawowym poziomie, dlatego państwo koryguje mechanizm rynkowy i prowadzi działalność planową w procesie zaspokajania potrzeb obywateli.

Polityka społeczna pełni rolę dystrybucyjną w zaspokajaniu potrzeb społecznych a podmiotem polityki społecznej są wszyscy obywatele (podmiot obywateli).

Modele państwa związane z koncepcjami polityki społecznej:

1. Państwo pozytywnej polityki społecznej.

• Ma ono chronić przed ewentualnymi żądaniami redystrybucji dochodów,

• Środkiem do tego ma być rozwój ubezpieczeń społecznych wyrównujących dochody w ramach cyklu życia jednostki,

• System ubezpieczeń przenosi ryzyka jednostkowe związane z chorobą, niepełnosprawnością na całą populację.

2. Państwo bezpieczeństwa socjalnego.

• Celem jest zagwarantowanie minimum dochodów wszystkim obywatelom a nie tylko grupom pracującym,

• Ustanowienie takiego minimum ma służyć przede wszystkim stworzeniu społeczeństwa równych szans,

• Polityka społeczna nie może tłumić inicjatywy odpowiedzialności obywateli,

• Należy zostawić dużo swobody w działaniu jednostek dla zapewnienia wyższego standardu ekonomicznego.

3. Państwo dobrobytu społecznego.

• Które tylko ogranicza się do gwarantowania minimum socjalnego,

• Celem państwa jest wyrównywanie warunków życia, swobodny dostęp do usług społecznych, możliwość rozwoju dla ogółu obywateli w oparciu o redystrybucje dochodu.

Modele polityki społecznej w państwach Unii Europejskiej:

1. Model korporacyjny.

• Charakterystyczny dla Niemiec, Holandii, Austrii, Belgii,

• Opiera się on o system ubezpieczeń społecznych,

• Państwo jest głównym gwarantem podstawowego bezpieczeństwa socjalnego a szereg zadań z zakresu polityki społecznej jest realizowana przez organizacje pozarządowe,

• Programy socjalne stanowią dodatek do efektywnie funkcjonującej gospodarki ,

• Nie mogą zakłócić mechanizm gospodarczego a celem jest służenie rozwoju gospodarczego,

• Budżet socjalny stanowi wydzieloną część budżetu państwa a dystrybucja środków sprzyja dynamizowaniu wzrostu gospodarczego,

• Potrzeby ludzkie powinny być zaspokajane zgodnie z takimi kryteriami jak staż pracy, wydajność,

• Pozycja ekonomiczna jednostki zależy od jej statusu na rynku pracy,

• Świadczenia społeczne socjalne przysługują osobom ubezpieczonym,

• Ubezpieczenia mają charakter obligatoryjny.

2. Model liberalny.

• Charakterystyczny jest dla Wielkiej Brytanii,

• Podstawą stabilizacji społeczno - gospodarczej jest w tym modelu zaspokojenie potrzeb gospodarczych,

• Wolność jednostki jest ważniejsza od solidaryzmu grupowego,

• Państwo tworzy programy socjalne dla grup i osób, które sobie nie radzą,

• Programy mają charakter selektywny, wybiórczy,

• Opiera się na obowiązkowych ubezpieczeniach społecznych w powszechnej służbie zdrowia i zasiłkach rodzinnych,

• Udział w rynku zależy od indywidualnych decyzji obywateli a główne działania w obszarze polityki społecznej sprowadzają się do łagodzenia biedy.

3. Model elementarny.

• Charakterystyczny dla Grecji, Hiszpanii, Włoch.

• Pomoc społeczna opiera się na działalności dobroczynnej a państwo ustala minimum socjalne różnicując świadczenia w zależności od sytuacji życiowej,

• Stosuje się zasadę subsydiarności, solidarności w oparciu o które problemy społeczne przede wszystkim na poziomie

• Głównymi podmiotami są organizacje pozarządowe.

4. Model opiekuńczy.

• Charakterystyczny dla krajów skandynawskich (Dania, Szwecja)

• Podstawowym podmiotem działań jest państwo, które działa o zasadę uniwersalizmu tzn, że ogół obywateli ma pełen dostęp do świadczeń i instytucji,

• Polityka społeczna pełni rolę integracyjną w społeczeństwie,

• Istotną funkcję pełni redystrybucja dochodów w wyniku uznania całego społeczeństwa za dobrobyt i bezpieczeństwo socjalne jednostki

• Obejmuje ogół obywateli

• Zachowany powszechny dostęp do oświaty

• Przestrzega się zasady odpowiedzialności a państwo gwarantuje opiekę przez całe życie.