Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie

Marcin Rzeszotek gr.5 m.

UKŁAD NERWOWY AUTONOMICZNY

Układ nerwowy autonomiczny zwany jest także wegetacyjnym, i zarządza przede wszystkim:

• oddychaniem

• trawieniem

• przemianą materii

• wydzielaniem

• rozmnażaniem

Ścisły związek układu autonomicznego z psychiką powoduje zmiany w czynnościach wegetatywnych (np.bladości, czerwienieniu się , płaczem). Układ nerwowy mózgowo-rdzeniowy oraz układ autonomiczny są ze sobą ściśle związane. Można w nich wyróżnić część obwodową i ośrodkową. Cecha charakterystyczną części obwodowej są zwoje nerwowe włączone w drogi ośrodkowe.

Komórki w ukł.autonomicznym są zazwyczaj wielobiegunowe. W obu układach podstawową jednostka czynnościową jest łuk odruchowy. Droga dośrodkowa obu łuków jest podobna, natomiast ramię dośrodkowe w ukł.autonomicznym nie jest zbudowane z jednego neuronu, lecz co najmniej z dwóch. Neuryt komórki początkowej położonej w mózgowiu lub rdzeniu kręgowym, dochodzi do zwoju położonego poza układem ośrodkowym. W zwoju tym rozpoczyna się drugi neuron prowadzący do narządu wykonawczego. Dlatego neuron znajdujący się ośrodkowym układzie nerwowym nazywa się neuronem przedzwojowym, a drugi zazwojowym. Włókna przedzwojowe posiadają osłonkę rdzenną, natomiast zazwojowe pozbawione są osłonki.

Odcinki ukł.autonomicznego wytwarzają liczne sploty które razem ze zwojami są stacjami zbiorczymi zarówno dla włókien dośrodkowych jak i odśrodkowych.

Układ autonomiczny dzieli się na :

• część współczulną (część użytkująca energię)

• część przywspólczulną (część hamująca pracę i zużycie energii)

Obie działają antagonistycznie względem siebie.

Część współczulna.

Część wspólczulna tworzy pień współczulny biegnący po obu stronach kręgosłupa od podstawy czaszki aż po kość guziczną.

Pień wspólczulny- powstał ze zwojów połączonych gałęziami międzyzwojowymi. Łączy się z rdzenim kręgowym gałęziami łączącymi. Wyróżniamy gałęzie łączące białe- przedzwojowe, orza gałęzie łączące szare- zazwojowe, wiążą one pień współczulny z nerwami rdzeniowymi.

Od pnia wspólczulnego odchodzą:

• gałęzie rdzeniowe, jako gałęzie łączące szare nie wytwarzają splotów, unerwiają naczynia tułowia i kończyn oraz gruczoły

• gałęzie trzewne i gałęzie naczyniowe tworzą sploty które często otaczają tętnice, wytwarzając sploty okołotętniczne. Część włókien splotów przedkręgowych dochodzi do narządów wykonawczych, przechodząc wcześniej w sploty śródścienne.

• nerwy trzewne, prowadza włókna przedzwojowe do zwojów przedkręgowych lub śródściennych, gdzie ulegają przełączeniu na neurony zazwojowe.

We wszystkich gałęziach nerwów współczulnych biegną włókna odśrodkowe i dośrodkowe.

Pień wspólczulny- dzieli się na:

• odcinek szyjny

• odcinek piersiowy

• odcinek brzuszny

• odcinek miedniczny

Odcinek szyjny- posiada trzy zwoje: górny środkowy i dolny, który łączy się w jeden zwój z pierwszym zwojem piersiowym tworząc zwój gwiażdzisty.

• zwój szyjny górny, tworzy zespolenia z nerwami czaszkowymi: językowo-gardłowym, błędnym i podjęzykowym, oraz z górnymi nerwami szyjnymi. Zaopatruje on we włókna współczulne przwważającą część głowy, twarzy, szyi oraz serce.

• zwój szyjny środkowy, oddaje włókna dla mięśniówki tętnic szyjnych, gruczołu tarczowego oraz do mięśnia sercowego.

• zwój gwiaździsty, unerwia tętnice podobojczykową, gruczoł tarczowy. Splot sercowy utworzony jest przez nerwy sercowe oraz przez gałęzie sercowe nerwu błędnego (włókna przywspółczulne). Włókna wspólczulne przyspieszają pracę serca natomiast w.przywsopółczulne hamują.

Odcinek piersiowy, zawiera10-12 par zwojów, które swymi zwojami zaopatruja narządy klatki piersiowej. Do jamy brzusznej wysyłane są nerwy trzewne, unerwiają one mięśniówkę gładką przewodu żołądkowo-jelitowego. Włókna nerwów trzewnych przewodzą czucie bólu z narządów jamy brzusznej.

Odcinek brzuszny pnia, zawiera 3-4 zwoje, odcinek ten wytwarza sploty:

• splot trzewny

• sploty wtórne

• splot słoneczny

• splot aortowy brzuszny

• splot aortowy piersiowy

• sploty biodrowe

• sploty udowe

• sploty podkolanowe

Splot międzykrezkowy- jest przedłużeniem splotu trzewnego.

Splot podbrzuszny górny stanowi przedłużenie splotu międzykrezkowego, a w miednicy mniejszej przechodzi w splot podbrzuszny dolny

Odcinek miedniczny- składa się z 3-4zwojów krzyżowych, które wytwarzają liczne sploty. Największym jest splot podbrzuszny dolny od którego odchodzą luiczne spolty wtórne.

Część przywspólczulna.