CHARAKTERYSTYKA FUNKCJI RETENCYJNEJ I SANITARNEJ GLEBY

Gleba to powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej powstała w wyniku przekształcania skały macierzystej w procesie glebotwórczym. Umożliwia ona zaspokojenie zapotrzebowania roślin na składniki pokarmowe i wodę, a także zaopatruje korzenie roślin w niezbędną ilość tlenu i ciepła, co sprzyja ich normalnemu rozwojowi.

Gleba jest głównym elementem środowiska przyrodniczego. Razem z przyziemną częścią atmosfery tworzy naturalne siedlisko roślin, zwierząt i człowieka.

Gleba jako ośrodek życia pełni wiele ważnych funkcji w ogólnym procesie życia na Ziemi. Są to m.in. takie funkcje, jak:

• retencyjna,

• sanitarna,

• produkcyjna i in.

Gleba tworzy ogromnych rozmiarów naturalny zbiornik retencyjny zasobów wodnych. Retencja polega na gromadzeniu się wody opadowej w gruncie, w rzekach i w jeziorach oraz gromadzeniu zapasu wody w sztucznych zbiornikach (retencja sztuczna). Wody opadowe gromadzone w glebie są niezbędne dla życia roślin.

W retencji glebowej wyróżnia się retencję użyteczną, określającą tę część zgromadzonej w glebie wody, z której rośliny mogą korzystać.

Niektórzy autorzy utożsamiają retencję glebową z pojemnością wodną gleby. W związku z tym wyróżniają oni retencję:

• całkowitą - maksymalna pojemność wodna;

• polową - polowa pojemność wodna;

• higroskopową - maksymalna higroskopowość.

Gleby posiadają różną zdolność retencyjną, co wywołuje odmienne możliwości zaspokajania potrzeb wodnych roślin. Korzystają one zatem głównie z takich form wody glebowej, jak:

• wody infiltracyjnej - w ograniczonym zakresie, do trzech dni po obfitych opadach atmosferycznych;

• wody kapilarnej przywierającej - z tej jej części, która jest zatrzymywana przez glebę z siłą mniejszą niż siła ssąca korzeni roślin;

• wody kapilarnej właściwej.

Gleba spełnia również istotną funkcję sanitarną dzięki żyjącym w niej drobnoustrojom. Uczestniczy bowiem w niezbędnym dla ciągłości życia na Ziemi procesie rozkładu (mineralizacji) martwych resztek organicznych, wpływając w ten sposób na obieg pierwiastków w środowisku.

Poza tym, dzięki właściwościom sorpcyjnym, gleba pełni także funkcję naturalnego filtra, pochłaniając m.in. związki toksyczne.

Pytania:

• na czym polega retencja gleby

• opisz funkcję sanitarną

• wymień 3 rodzaje retencji

BIBLIOGRAFIA:

• „Gleboznawstwo” Red. Nauk. B. Dobrzański, S. Zawadzki, Warszawa 1981.

• „Ochrona i kształtowanie środowiska” K. Stępczak, Warszawa 1999.

FUNKCJE GLEBY

RETENCYJNA SANITARNA PRODUKCYJNA

(magazynowanie (rozkład

wody w martwych

gruncie; resztek

zapas wody organicznych)

zatrzymanej)

---