Przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego (wina rozkładu):

1. nieumiejętność porozumiewania się (kłótnie, awantury, przemoc)

2. niewypełnienie przez strony ról małżeńskich i rodzicielskich

3. nadużywanie środków psychoaktywnych

4. różnice w zainteresowaniach małżonków i w planach na przyszłość

5. oczekiwania wobec partnerów, większe niż ich możliwości

6. nieumiejętność osobowościowa, charakterologiczna rozwiązywania konfliktów (np. upór, bycie tylko biorcą)

7. choroba (psychiczna, somatyczna przewlekła)

8. zdrada

9. niepełnosprawność

• psycholog nie wypowiada się o winie (w opinii nie używa nawet słów „wina”, „winny/a”); wypowiada się może tylko w temacie przyczyn

• jeśli ktoś choruje na przewlekłą chorobę (albo ktoś jego rodzinie; jeśli występuje w rodzinie niepełnosprawność), to osoba ma obowiązek poinformować drugą stronę o tym przed ślubem; trzeba pamiętać, że często są to choroby cykliczne, fazowe i to, że pierwszy rzut często występuje nagle (np. choroba SM)

ZDRADA - 3 aspekty, w ujęciu psychologicznym:

1. zdrada jako akt fizyczny (często występuje jako skutek deprywacji potrzeb seksualnych w związku)

2. zdrada emocjonalna (deprywacja potrzeb emocjonalnych; szczególnie u kobiet)

3. zdrada okazjonalna (np. pod wpływem alkoholu, na wyjeździe służbowym…nie zaplanowana)

• ważne jest wypracowanie aury, techniki seksualnej w małżeństwie - żeby pożycie dobrze układało się

• biegły musi zwrócić uwagę na sytuację osoby zdradzanej i zdradzającej, czasem sytuacja tej drugiej jest gorsza…

Cztery kategorie występujące w tezach dowodowych:

1. zabezpieczenie dobra dziecka w sytuacji rozkładu pożycia małżeńskiego stron (najważniejsza kategoria!)

2. przyczyny rozkładu małżeństwa

3. możliwość restytucji związku małżeńskiego (pytanie nie wprost, np. „czy pomiędzy stronami istnieje więź emocjonalna?”)

4. czynniki sugerujące prawidłowe wykonywanie władzy rodzicielskiej przez jedną ze stron

• jeśli małżonkowie (posiadający dzieci) mają „poukładany” plan rozwodu, wszystko ustalili sami, itp. - to biegły nie powinien wprowadzać zamieszania, skłócać ich, itp.

Zaburzenia zachowania prezentowane przez małżonków rozwodzących się:

1. Zaburzenia procesów poznawczych

• Trudności w obiektywnej ocenie sytuacji, czyli naginanie rzeczywistości do własnych potrzeb, aż po zaburzenia myślenia

• Sztywność myślenia - nieuwzględnianie punktu widzenia innego, niż własny

• Obniżenie aktywności intelektualnej - mała aktywność, samodzielność w podejmowaniu decyzji)

2. Zaburzenia sfery emocjonalnej

• Poczucie dyskomfortu emocjonalnego, a zarazem unikanie jego otwartej ekspresji

• Reakcje negatywistyczne lub wręcz przeciwnie - tłumienie negatywnych uczuć w formie złości na małżonka jak źródła manipulowania dzieckiem

• Regresja w obronie samego siebie i w reakcjach z innymi ludźmi

• Zaburzenia samooceny (przesadne zawyżenie lub obniżenie), czasami narcystyczne poczucie krzywdy

• Unikanie odpowiedzialności i uzależnienie się od decyzji innych (często własnych rodziców)

• Zycie własnymi fantazjami, ucieczka od rzeczywistości

• Nasilone poczucie osamotnienia (przede wszystkim u mężczyzn) i nadmierna podejrzliwość (przede wszystkim u kobiet)

• Obniżenie wydajności psychicznych, deficyt zachowań obronnych oraz bezradność w prostych sytuacjach życiowych