Gałąź prawa która ma bardzo szerokie zastosowanie. Dzieli się na 5 głównych działów:

1. Część ogólna- podstawowe instytucje które mają zastosowanie dla całego prawa cywilnego, jakie są elementy stosunku, jak mogą powstać

2. Zobowiązania- kwestie kreowania zobowiązań, powstawania obowiązków cywilnoprawnych, wymienianie, zbywanie usług, kwestie naprawienia szkody(postaci majątkowej, niemajątkowej)

3. Spadkowe- kwestie dziedziczenia, wstąpienia w ogół praw i obowiązków majątkowych po zmarłej osobie i inne kwestie które się z tym wiążą

4. Rodzinne- stosunki majątkowe między majątkowe, inne stosunki rodzinne, kwestie ustalenia macierzyństwa, adopcja, obowiązki alimentacyjne

5. Rzeczowe- obejmuje kwestie zasad przynależności praw rzeczowych, własność, określa kto kiedy może być właścicielem, kwestie hipoteki

6. Prawa niematerialne- dotyczące dóbr osobistych

METODA REGULACJI

Każda gałąź ma swoistą metodę regulacji. Stosunek prawny jest kształtowany o pewnego cechy którymi wyróżnia się dana gałąź prawa. Metoda cywilistyczna:

1. Zasada autonomii prywatnej stron- oznacza że stosunek cywilnoprawny powinien powstać zgodnie z wolą. Nie może powstawać mocą tylko jednej ze stron(nie ma władczego podporządkowania). Nawet gdyby jednostronne uwarunkowanie było korzystne to również wymaga się zgody drugiej strony(np. darowizna- umowa; dwustronna czynność prawna; żeby doszła do skutku przeszła na obdarowanego musi on wyrazić swoją wolę, nie wystarczy tylko wola darczyńcy)

2. Równorzędności stron stosunku cywilnoprawnego- jeżeli mamy stosunek prawny między stronami, gdybyśmy je zamienili stronami to miałyby takie same prawe, bez względu na to kim lub czym są.(np. Skarb Państwa i Kowalski- teoretycznie ich prawa są identyczne)

Kryteriami pomocniczymi jest

• przedmiot regulacji.

• Podmiot regulacji(jeżeli jakaś jednostka nie ma zdolności prawnej to nie należy to do gałęzi prawa cywilnego

PODMIOTY PRAWA CYWILNEGO

1. PODMIOT- jest ten kto ma zdolność prawną=podmiotowość prawna(jest to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego). Jest to cecha normatywna, ustawodawca określa komu to przysługuje(nie jest to prawo podmiotowe). Jest niezależna od przymiotów(wieku, płci), przysługuje każdemu człowiekowi w takim samym zakresie. Wyróżnia się:

1. Osoby fizyczne- ludzie jako podmioty prawa cywilnego; byty materialne, pozornie rozstrzyga to art.8 KC(od momentu urodzenia- żywe urodzenie);

1. art.9 wprowadza domniemanie żywych urodzin(nie trzeba opinii biegłego lekarza). Domniemanie ma za zasadę rozłożenie ciężaru dowodu! Nie trzeba wykazywać żywych narodzin dziecka, trzeba wykazać że dziecko urodziło się martwe.

2. Nasciturus-

1. Warunkowa zdolność prawna- dziecko poczęte ma zdolność prawną pod warunkiem zawieszającym(jeśli urodzi się żywe)- prof. Radwański zwolennik. Mówią że są regułą

1. Art.446 1- od chwili urodzenia dziecko może się domagać naprawienia szkód doznanych przed urodzeniem.

2. Art. 992 par.2- dziecko poczęte w chwili otwarcia spadku może być spadkobiercą jeśli urodzi się żywe.

3. Art.962- dzieko może być zapisobiercą jeśli urodzi się żywe

4. Art. 75 KR- przepis który pozwala uznać ojcostwo nasciturusa

5. Art. 182 kr- ustanowienie kuratora dla dziecka nienarodzonego

6. Art.142 kr- w przypadku udowodnienia ojcostwa

7. Można dokonać darowiznę na rzecz nasciturusa

2. Braku zdolności prawnej- art.8 nie pozostawia wątpliwości czyli nasciturus nie powinen być podmiotem. Na wsparcie podaje art.8 par.2 obowiązujący(94-96').

3. Skazujący wyrok karny jest ograniczeniem.(nawet potencjalnie podmiotem praw być nie może; realne ograniczenie )

4. Indywidualizacja osób fizycznych- na tyle żeby było wiadomo komu przypisać prawa i obowiązki; płeć, obywatelstwo, imiona rodziców, seria dokumentów tożsamości. Jeśli osoba jest niepiśmienna to wtedy można złożyć linie papilarną.

1. Indywidualizuje też miejsce zamieszkanie(kryterium cywilnoprawne; miejscowość w której osoba przebywa; administracyjna, fizyczny element przebywania; element psychiczny-zamiar przebywania; to nie jest adres zameldowania- kryterium administracyjne). Jest to ważne w przypadku właściwości miejscowej sądu.

2. Art. 26,27- określeniea zamieszkania osoby pozostającej pod opieką

5. Ustanie podmiotowości-

1. Przede wszystkim śmierć- akt zgonu; szczególne

1. Postanowienia stwierdzenia zgonu- charakter deklaratywny; stwierdza że osoba fizyczna zmarła, przesłanki:

1. Niewątpliwa śmierć

2. Brak aktu zgonu ze względu niemożności sporządzenia kart zgodnu

Powinien określić to jak najbardziej prawdopodobny.

2. Postanowienia o uznanie za zmarłego-

1. Zaginięcie osoby fizycznej

2. Upływ czasu- art.29(zaginięcie proste- nie towarzyszy temu żadna okoliczność,30(zaginięcie kwalifikowane)

Ma charakter konstytutywny. Nie wiadomo co dzieje się z osobą. To domniemanie jest nieobalane. Można domniemanie usunąc poprzez uchylenie jego postawy(uznanie za zmarłego)

Skutki: otwiera się spadek, wygasają prawa i obowiązki niemajątkowe,

Jeśli to postanowienie jest uchylone to powraca, nie powróci małżeństwo jeśli obie strony nie wiedzą że małżonek żyje

Sąd m obowiązek określić jak najbardziej dokładnie chwilę śmierci

Jeśli człowiek

Art.32 nie dziedziczą osoby zmarłe jednocześnie

6. Zdolność do czynności prawnej- jest to zdolność do tego aby własnym działaniem nabywać prawa lub zaciągać zobowiązania w zakresie prawa cywilnego. Na zakres ma wpływ(wiek, stopień ubezwłasnowolnienia)

1. Nie mają w ogóle-

1. osoby małoletnie które nie ukończyły lat 13,

2. osoby całkowicie ubezwłasnowolnione- postanowienie sądu(sąd powszechny); dokonują za nich przedstawiciele ustawowi(rodzice, opiekunowie, kurator) a skutki działania przedstawiciela realizują się na osobie niezdolnej(stron stosunku prawnego); gdyby taka osoba chciała dokonać takie czynności to byłaby nieważna; może dokonywać (art. 14 § 2- konwalidacja, )

1. czynności zwykłego zarządu- są niezbędne do utrzymania majątku, mają za przedmiot rzeczy o niedużej wartości w porównaniu do całego majątku; nie są poddawane każdorazowej kontroli, przedstawiciel dokonuje ich w pełni samodzielnej, kontrola może występować ale występuje raczej na żądanie osoby reprezentowanej

2. czynności wykraczające poza zakres zwykłego zarządu- rozporządzenie nieruchomością, poprzez przeniesienie własności, obciążenie ; każdorazowo chcąc dokonać takiej czynności przedstawiciel musi uzyskać upoważnienie od sądu rodzinnego; czynność dokonana bez zgody sądu lub wbrew temu postanowieniu jest nieważna

2. Ograniczona-

1. Osoby małoletnie które ukończyły lat 13

2. Osoby częściowo ubezwłasnowolnione- stan wynikający z orzeczenie sądu; przesłanki art. 16 KC

3. Osoby wobec których toczy się postępowanie o ubezwłasnowolnienie i został im ustanowiony doradca tymczasowy- mogą być osoby pełnoletnie którym sąd chcąc chronić ich interes ustanowił im doradcę tymczasowego, jest on na tym samym poziomie co kurator. Nadal są czynności których te osoby nie mogą dokonać art. 944

1. Czynności które wymagają zgody doradcy tymczasowego- UMOWY DWUSTRONNE (może być zgoda przed ówczesna, następcza art.18); problem jest wtedy gdy zawierana jest umowa bez wymaganej zgody(sankcja bezskuteczności zawieszonej); potwierdzenie wywiera skutek ex nunc; odmowa powoduje z mocą wsteczną unieważnienie; sam ograniczony może potwierdzić taką umowę po uzyskaniu pełnej zdolności pod warunkiem że przedstawiciel nie wypowie się w tej kwestii. Kontrahent może wyznaczyć termin do dokonania odpowiedzi. W razie upłynięcia tego terminu bez odpowiedzi, to czynność jest nieważna czyli traktowana jest tak jak nastąpiłaby odmowa. UMOWY JEDNOSTRONNE- dokonana bez zgody przedstawiciela jest bezwzględnie nieważna(np. 15 latek obiecuje wypłatę nagrody za zwycięstwo).

1. Czynności rozporządzające- ograniczony rozporządza swoim prawem

2. Czynności zobowiązujące- powstaje zobowiązanie dla osoby ograniczonej;

3. Czynności rozporządzająco-zobowiązujące

4. Czynności które mogą dokonywać samodzielnie

1. Czynności które nie wymagają zgody(nie są rozporządzeniem jego prawem) ani nie tworzą zobowiązania. Powodują wyłącznie przysporzenie. Np. darowizna,

2. Zawieranie umów dotyczących spraw życia codziennego, rodzą skutki prawne

3. Może samodzielnie rozporządzać swoim zarobkiem(chyba że sąd postanowi inaczej); dwa rozumienia zarobku

1. Tylko umowa o prace- wąskie pojęcie; strona stosunku pracy(od 16 lat)

2. Praca i inne rzeczy- szerokie pojęcie

3. Tak jak w przypadku ubezwłasnowolniony czynności zwykłego zarządu i wykraczające

4. Mogą rozporządzać do swobodnego użytku, musi wyraźnie wynikać z oświdczenia

3. Pełna- osoby pełnoletnie albo wstąpił w związek małżeński przed pełnoletniością; nieubezwłasnowolniony i bez doradcy tymczasowego. Można dokonywać wszystkie czynności samodzielnie.

4. Dobra osobiste osób fizycznych- jest to uznana przez prawo wartość ściśle związane z osobą człowieka. Mają charakter niemajątkowy, mogą przynależeć tylko osobie żyjącej, nie przechodzą po śmierci na inne osoby i również za życia nie można przenieść. Każdy człowiek ma prawo do dóbr osobistych(jest prawem niemajątkowym, niezbywalnym, niedziedzicznym). Jest prawem podmiotowym o charakterze bezwzględnym(erga omnes- skuteczne wobec wszystkich). Nie ma zamkniętego katalogu dóbr osobistych. KC wymienia przykładowo dobra w art.23(prawo do życia; prawo do korzystania z wartości środowiska naturalnego, prawo do korzystania z publicznych form wypoczynku, prawo do kultu pamięci po zmarłej osobie, prawo do ochrony czci po osobie zmarłej, prywatność). Dobra osobiste są pod ochroną prawa cywilnego. Art. 24 normuje to w sposób niemajątkowy, przesłanki(naruszenie naszego dobra, bezprawność naruszenia; obiektywnie- liczy się fakt zagrożenia bądź naruszenia będące bezprawne.

W przypadku naruszenia można zwrócić się do sądu o ochronne roszczenie o zaniechanie ale trzeba wykazać że taka sytuacja może się potówrzyć. Możemy żądać usunięcia skutków

Ochrona majątkowa. Naruszenie dobra osobistego powoduje powstanie szkody. Pojawia się zadośćuczynienie(Art. 445-szersza, uniezależniona, 448- wykazać jeszcze winę sprawcy), chronią dobra osobiste. Można żądać zadośćuczynienia kumulatywnego. Szkoda (art.415)

2. Osoby prawne-

3. Ułomne osoby prawne(niezupełne, osoby ustawowe, jednostki z art.33 1', jednostki organizacyjne które nie mają osobowości prawnej ale którym ustawa przyznaje zdolność prawną

2. PRZEDMIOT

3. TREŚĆ

ŹRÓDŁA PRAWA CYILWNEGO(PRZEROBIĆ!!!)

• KATALOG POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCYCH

• KLAUZULA GENERALNE, ZASADY WSPÓŁŻCIA

• ZWYCZAJ

• ROLA ORZECZNICTWA SN I TK

• PROBLEMATYK STOSUNKU CYWILNO PRAWNEGO(RODZAJE STOSUNKÓW PRAW PODMIOTOWYCH:WZGLEDNE, BEZWZGLEDNE, BEZPOSREDNIE, ZARZUTY: NADUŻYCIE PRAWA PODMIOTWEGO

Prawo cywilne ćw.1,2 2010-10-20, 2010-01-03

Strona 7 z 7

---