ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO- WYKŁAD 30.04.2008

Najczęstsze objawy kliniczne infekcji dróg moczowych:

• Częste oddawanie moczu

• Bolesne oddawanie moczu

• Bóle w podbrzuszu

• Bóle w okolicy lędźwiowej

• Gorączka

• Widoczne zmiany w moczu: mętny, krwisty, pienisty

Najczęstsze objawy kliniczne infekcji dróg moczowych

Zaburzenia przy oddawaniu moczu nazywamy dysurią.

Najczęstsze jej objawy to:

• bolesne i częste oddawanie moczu, parcia naglące, oddawanie moczu przerywanym strumieniem

Objawy te są wskazaniem do:

• Wykonania badania ogólnego moczu

• Badania ginekologicznego

ZUM- rozpoznawanie:

Wywiad i badanie przedmiotowe (bolesność w rzucie pęcherza, bolesność na wstrząsanie okolic lędźwiowych)

Badanie ogólne moczu (leukocyturia >10 wpw)

Posiew moczu - bakterie >105/ml

**Jeżeli są ewidentne objawy kliniczne, to nie musi być 10⁵/ml - wystarczy 10³/ml!

ZUM - podział praktyczny:

• Niepowikłane - bez zaburzeń w odpływie moczu i zaburzeń mechanizmów obronnych

• II. Powikłane - z zaburzeniami w odpływie moczu i/lub czynnikami sprzyjającymi zakażeniu

ZUM - czynniki sprzyjające:

Fizjologiczne: starzenie się, ciąża

Patologiczne: zastój moczu, kamica, wady u. m., cewnik, cukrzyca, leczenie immunosupresyjne, nadużywanie nlpz

ZUM:

• Dysuria - zapalenie pochwy (sromu)

• Dysuria + leukocyturia - zapalenie cewki

• Dysuria + leukocyturia + bakteriomocz - zapalenie pęcherza moczowego

• Gorączka + leukocyturia + bakteriomocz - odmiedniczkowe zapalenie nerek

• Bakteriomocz - bakteriomocz bezobjawowy

LECZENIE ZUM:

• zapalenie pochwy - leczenie miejscowe (ginekolog)

• zapalenie cewki/ pęcherza moczowego- nawadnianie, środki p/bólowe, antybiotyk przez 3 - 7 dni

• odmiedniczkowe zapalenie nerek - antybiotyk 14 - 21 dni

Trudności w leczeniu ZUM:

1. Pierwotna oporność - stosowane leczenie nie powoduje ustąpienia objawów zakażenia i bakteriomoczu.

2. Nawrót zakażenia - objawy zakażenia i bakteriomocz (ta sama bakteria!) pojawiają się w ciągu 14 - 21 dni od poprzedniego epizodu.

3. Ponowne zakażenie - objawy i bakteriomocz do 21 dni od ustąpienia poprzedniego epizodu, ale inna bakteria lub po 21 dniach z tą samą bakterią.

5 grup chorych na ZUM:

1. Młode kobiety z niepowikłanym zapaleniem p.m.

2. Młode kobiety z nawracającym zapaleniem p.m.

3. Młode kobiety z niepowikłąnym ostrym o.z.n.

4. Chorzy na powikłane zakażenie dróg moczowych

5. Chorzy z bezobjawowym bakteriomoczem

GRUPA I:

Muszą być objawy dysuryczne. Może to być:

• Rzeczywiście zapalenie pęcherza (E. coli)

• Zapalenie cewki moczowej (Chlamydia)

• Zapalenie pochwy (Trichomonas vaginalis)

LECZENIE: Płyny - diureza powyżej 2 l/d, leki spasmolityczne (No-spa)

Chemioterapeutyki przez 3 - 7 dni:

Biseptol, Norfloksacyna Ciprofloksacyna Ofloksacyna Sefril Cefaleksyna Amoksycylina ,Nitrofurantoina

Wskazówki: Jeżeli nie wykonano antybiogramu - nie stosujemy leku na który oporność w rejonie jest większa niż 10%

**7-dniowa terapia ciprofloksacyną jest skuteczniejsza niż 14-dniowa biseptolem

**Leczenie antybiotykami betalaktamowymi krótsze niż 14 dni jest często nieskuteczne

**Każdy nawrót zum wymaga leczenia 14-dniowego

**Pochodne furanowe są nieskuteczne w ozn

**Jeżeli tylko zapalenie cewki moczowej (nierzeżączkowe)

Chlamydia - doksycyklina

Ureaplasma - spektinomycyna 2g dom. jednorazowo

Trichomonas - metronidazol - 2 g jednorazowo doustnie

GRUPA II:

Leczenie do 10 dni, profilaktyka:

Diureza > 2 l/d, oddawanie moczu częściej niż parcie, kubek wody „przed” - siku „po”, nie sikać w kąpieli, unikać jacuzzi, właściwa higiena intymna (cytaty ze slajdów :-) )

Profilaktyczne podawanie leków:

ciągłe - 1/4 dawki leczniczej (Biseptol, nitrofurantoina, norfloksacyna, cefaleksyna)

jednorazowe „po” - połowa dawki leczniczej

GRUPA III:

Leczenie 2 - 3 tygodnie- można ambulatoryjnie.

Hospitalizacja gdy:

• Ciężki (septyczny!) przebieg

• Wymioty uniemożliwiające właściwe nawadnianie i przyjmowanie leków!

• Ciężarna

Jeżeli objawy utrzymują się po 72 h - powikłane

GRUPA IV: (5 x Z)

• Zawsze posiew moczu

• Zawsze jako takie u mężczyzn

• Zawsze dłuższe leczenie

• Zawsze konsultacja nefro- lub urologa

• Zawsze kontrolny posiew moczu po 2-3 tyg. od zakończenia leczenia

Wspomaganie leczenia:

• Żurawina

• Globulki estrogenowe dla kobiet z dysfunkcją jajników

• U zacewnikowanych każdą antybiotykoterapię wykorzystać do wymiany cewnika

GRUPA V:

Leczy się u:

kobiet w ciąży, kobiet z nawracającymi zum, chorych z wadami układu moczowego, chorych po transplantacji nerki, chorych przed zabiegami urologicznymi

Bakteriomocz bezobjawowy w I trymestrze ciąży to ponad 50% prawdopodobieństwo ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek w III trymestrze!

ZAPOBIEGANIE:

• Dużo pić

• Dużo i często sikać

• Jeść surowe żurawiny

• Unikać zakażeń wenerycznych

Bakterie Niepowikłane Powikłane

E. coli 70-95% 21-54%

Proteus 1-2% 1-10%

inne Gram ujemne: Klebsiella Enterobacter Pseudomonas Citrobacter

Wśród Gram dodatnich: najczęściej S.saphrophyticus i Enterokoki

M.S. Gr. A 2007/2008

- 5 -

---