Temat: Metody układania i montażu kabli WN.

Każdy typ kabla oznacza się symbolem literowym określającym w skrócie materiały użyte do jego budowy i konstrukcję. Po symbolu li­terowym umieszcza się symbol cyfrowy oznaczający napięcia znamiono­we (fazowe, międzyprzewodowe) kabla, a następnie liczbę i przekrój żył. Oznaczenia literowe używane w symbolach kabli elektroenergetycz­nych i sygnalizacyjnych:

K — kabel o żyłach miedzianych w izolacji papierowej, o powłoce ołowianej,

A — umieszczone przed K oznacza kabel o żyłach aluminiowych, umieszczone na końcu oznacza zewnętrzną osłonę włóknistą,

Y — umieszczone po K oznacza izolację polwinitową, a przed K oznacza powłokę polietylenową,

S — umieszczone po X oznacza izolację z polietylenu usieciowanego,

c — umieszczone po X oznacza izolację z polietylenu ciepłoodpornego, a po Y oznacza powłokę z polwinitu ciepłoodpornego,

n — umieszczone po X oznacza polietylen o zwiększonej odporności na rozprzestrzenianie się ognia,

AL — umieszczone przed K oznacza powłokę aluminiową,

G — umieszczone po K oznacza izolację gumową,

Ft — umieszczone po K oznacza opancerzenie taśmami stalowymi, Fp — umieszczone po K oznacza opancerzenie drutami stalowymi płaskimi,

Fo — umieszczone po K. oznacza opancerzenie drutami stalowymi okrągłymi, y — umieszczone na końcu symbolu oznacza zewnątrzną osłonę polwinitową,

H — umieszczone na początku oznacza kabel z żyłami ekrano­wanymi,

n — umieszczone po K oznacza kabel z syciwem nieściekającym,

S — umieszczone po K oznacza kabel sygnalizacyjny,

żo — umieszczone na końcu symbolu oznacza żyłę ochronną,

żp — umieszczone na końcu symbolu oznacza kabel z żyłami pro­bierczymi, T—na końcu symbolu kabel przeznaczony do pracy w warunkach tropikalnych,

x — umieszczone na końcu symbolu oznacza zewnętrzną powłokę polietylenową.

Przykład oznaczeń kabli:

YAKFty 0,6/lkV 4 x 95 mm² - kabel elektroenergetyczny z 4 żyłami aluminiowymi, o izolacji i powłoce z polwinitu opancerzony taśmami stalowymi, z zewnętrzną osłoną polwinitową, na napięcie znamionowe 0,6/lkV, o przekroju żyły 95 mm².

Osprzęt kablowy.

Do czego przeznaczony jest osprzęt kablowy?

Osprzęt kablowy przeznaczony jest do wykonywania i ochrony połączeń odcinków kabli oraz zakończeń kabli.

Co zaliczamy do głównego osprzętu kablowego?

Do głównego osprzętu kablowego zaliczamy:

— głowice kablowe — chronią izolację kabla od wnikania wilgoci i utratą syciwa i stanowią zakończenie linii kablowej,

— mufy kablowe — służą do łączenia odcinków kabli, mogą być przelotowe i odgałęźnie,

— złączki kablowe — służą do zakończenia i łączenia żył kablowych.

W jaki sposób wykonuje się montaż osprzętu ?

Montaż osprzętu wykonuje się zgodnie z instrukcjami montażu wydanych przez różne przedsiębiorstwa i zakłady energetyczne. Montaż kabli: typy YK.Y i YAKY wykonuje się za pomocą taśm izolacyjnych, wg instrukcji opracowanych przez zakłady energe­tyczne.

W kablach o izolacji z tworzyw sztucznych na napięcie znamio­nowe 0,6/lkV w pomieszczeniach i w warunkach napowietrznych oraz w kablach na napięcie znamionowe 3,6/6kV w pomieszczeniach i warunkach napowietrznych pod zadaszeniem dopuszcza się nie­stosowanie głowic.

Warunkiem koniecznym bezgłowicowego zakończenia kabli o izo­lacji z tworzyw sztucznych jest zarówno niełączenie tych kabli (np. w mufie) z kablami o izolacji papierowej, jak i zabezpieczenie kabli przed wnikaniem do ich wnętrza wody i skroplin.

Układanie kabli. Postanowienia ogólne

Układanie kabli powinno być wykonane w sposób wykluczający ich uszkodzenie przez zginanie, skręcanie, rozciąganie itp. Zaleca się stosowanie rolek w przypadku układania kabli o masie większej niż 4 kg/m.

Temperatura otoczenia kabla przy układaniu nie powinna być niższa niż:

a) 4°C — w przypadku kabli o izolacji papierowej o powłoce metalowej,

b) 0°C — w przypadku kabli o izolacji i powłoce z tworzyw sztucznych.

Przy układaniu kabli można zginać kabel lekko w przypadkach koniecznych, przy czym promień zagięcia kabla powinien być możliwie duży, nie mniejszy niż:

a) 25-krotna zewnętrzna średnica kabla — w przypadku kabli olejowych,

b) 20-krotna zewnętrzna średnica kabla — w przypadku kabli jednożyłowych o izolacji papierowej i powłoce ołowianej, kabli o izo­lacji polietylenowej i powłoce poliwinitowej oraz kabli wielożyłowych o izolacji papierowej i o powłoce aluminiowej o liczbie żył nie przekraczającej 4,

c) 15-krotna zewnętrzna średnica kabla — w przypadku kabli wielożyłowych, o izolacji papierowej i powłoce ołowianej,

d) 10-krotna zewnętrzna średnica kabla — w przypadku kabli o izolacji gumowej lub z tworzyw sztucznych oraz w przypadku kabli sygnalizacyjnych.

Gdzie można układać kable?

Zgodnie z postanowieniem normy PN-76/E-05125 kable można układać:

1) bezpośrednio w ziemi,

2) w rurach i blokach umieszczonych w ziemi,

3) w kanałach i tunelach,

4) w budynkach.

Układanie kabli w ziemi.

Kable w ziemi należy układać na dnie wykopu, jeżeli grunt jest piaszczysty, w pozostałych przypadkach kable należy układać na warstwie piasku o grubości co najmniej 10 cm. Ułożone kable należy zasypać warstwą piasku o grubości co najmniej 10 cm, następnie warstwą rodzimego gruntu o grubości co najmniej 15 cm, a następnie przykryć folią z tworzywa sztucznego w kolorze niebieskim w przy­padku kabli o napięciu znamionowym do lkV, w kolorze czerwo­nym w przypadku kabli o napięciu wyższym niż lkV. Odległość folii od kabla powinna wynosić, co najmniej 25 cm. Sposób układania kabli pokazano na rys..

Rys. Sposób układania kabli w ziemi: d — zewnętrzna średnica kabla.

Głębokość ułożenia kabli w ziemi mierzona od powierzchni ziemi do zewnętrznej powierzchni kabla górnej warstwy powinna wynosić co najmniej?

50 cm — w przypadku kabli o napięciu znamionowym do l kV,ułożonych pod chodnikiem, przeznaczonych do oświetlenia ulicznego i sygnalizacji ruchu ulicznego,

70 cm — w przypadku pozostałych kabli o napięciu do l kV, z wyjątkiem kabli ułożonych w ziemi na użytkach rolnych,

80 cm — w przypadku kabli o napięciu wyższym niż l kV, lecz nie przekraczającym 15 kV, z wyjątkiem kabli ułożonych w ziemi na użytkach rolnych,

90 cm — w przypadku kabli o napięciu do 15 k V ułożonych w ziemi na użytkach rolnych, 100 cm — w przypadku kabli o napięciu znamionowym wyższym niż 15 kV.

Jeżeli głębokości te nie mogą być zachowane np. przy wprowadza­niu kabla do budynku, przy skrzyżowaniu lub obejściu podziemnych urządzeń dopuszczalne jest ułożenie kabla na mniejszej głębokości, jednak na tym odcinku kabel należy chronić odpowiednią osłoną np. rurą.

Kable powinny być ułożone w wykopie linią falistą z zapasem (1—3%), wystarczającym do skompensowania możliwych przesunięć gruntu. Przy mufach zaleca się pozostawić zapas kabli po obu stronach mufy, łącznie nie mniej niż:

— 4 m w przypadku kabli o napięciu 15—40 k V,

— 3 m w przypadku kabli o napięciu od l do 10 kV,

— l m w przypadku kabli do l kV.

Przy wprowadzeniu kabli do głowic, tuneli i kanałów zapas kabla

powinien wynosić połowę wartości podanych wyżej z dodaniem 2 m.

Najmniejsze dopuszczalne odległości przy skrzyżowaniach i zbli­żeniach kabli ułożonych bezpośrednio w ziemi podano w tablicy.

Lp.	Skrzyżowanie lub zbliżenie i rodzaj urządzeń podziemnych	Najmniejsze dopuszczalne odległości w cm
				Pionowo przy skrzyżowaniu	poziomo przy zbliżeniu
l	2	3	4
l	Kabli na napięcie znamionowe do l kV z kablami tego samego rodzaju lub z sygnalizacyjnym	25	10
2	Kabli sygnalizacyjnych i kabli przezna-czonych do zasilania urządzeń oświetleniowych z kablami tego samego rodzaju	25	mogą się stykać
3	Kabli elektroenergetycznych na na­pięcie do l kV z kablami na napięcie wyższe niż l kV	50	10

Linia wyższego napięcia powinna być zakopana głębiej niż linia niższego napięcia, a linia elektroenergetyczna lub sygnalizacyjna głębiej niż telekomunikacyjna.

W przypadku gdy nie mogą być zachowane minimalne odległości podane w tablicy między kablami należy zachować przegrody przykrycia lub osłony otaczające (rury betonowe, kamionkowe, bloki itp.).

l	2	3	4
4	Kabli elektroenergetycznych z kablami telekomunikacyjnymi	50	50
5	Kabli różnych użytkowników	50	50
6	Kabli z mufami sąsiednich kabli	-	25
7	Kabli od rur wodociągowych, ciepl­nych, gazowych z gazami niepalnymi bądź palnymi, ale o ciśnieniu do 0,5 atm	80 przy średnicy rurociągu do 250 mm	50
8	Kabli od rurociągu z cieczami palnymi	150 przy średnicy większej niż 250 mm	100
9	Kabli od rurociągu z gazami palnymi o ciśnieniu wyższym niż 0,5 atm nie przekraczającym 4 atm
10	Kabli od zbiorników z płynami palnymi	200	200
11	Kabli od części podziemnych linii napowietrznych (ustrój, podpora)		80
12	Kabli od ścian budynków i innych budowli, np. tuneli	-	50

Rodzaj ochrony przed uszkodzeniami oraz długość ochrony kabla przy skrzyżowaniu z rurociągami, drogami kołowymi, torami kolejowymi, rzekami i innymi wodami podano w tablicy niżej.

Rodzaj ochrony przed uszkodzeniami oraz długość ochrony kabla przy skrzyżowaniu z rurociągami, drogami kołowymi, torami kolejowymi, rzekami i innymi wodami [wg PN-76/E-05125]

Lp.	Rodzaj obiektu krzyżowanego		Rodzaj zabezpieczenia kabla	Długość ochrony kabla na skrzyżowaniu
l	Rurociąg		podwójne przykrycie kabla	długość kabla na skrzyżowaniu z rurą z dodaniem co najmniej po 50 cm z każdej strony
2	Droga kołowa	z krawężnikami (ulice)	mechanicznie wytrzymałe rury, bloki betonowe lub kanały	długość kabla na skrzyżowaniu (z drogą wraz z krawężnikami) z dodaniem co najmniej po 50 cm z każdej strony
3				z rowami od­wadniającymi		długość kabla na skrzyżowaniu z drogą wraz z rowami do zewnętrznej skarpy rowu z doda­niem co najmniej po 100 cm z każdej strony
4		na nasypie			długość kabla na skrzyżowaniu z nasypem drogi z dodaniem co najmniej po 100 cm z każdej strony
5	Tor kolei	z rowami			długość kabla na skrzyżowaniu z torem wraz z rowami do zewnętrznej skarpy rowu z dodaniem co najmniej po 100 cm z każdej strony
6				na nasypie		długość kabla na skrzyżowaniu z nasypem z do­daniem co najmniej po 100 cm z każdej strony
7	Rzeka lub inne wody		osłona otaczająca	w miejscu wyjścia kabla spod wody, na długości od najniższego do najwyższego powodziowego poziomu wody, z dodaniem co najmniej po 50 cm z każdej strony

Układanie kabli w kanałach, tunelach i budynkach.

W kanałach lub tunelach kable należy układać na dnie, na ścianach albo na konstrukcjach wsporczych. Kable układane na ścianach nie powinny do nich bezpośrednio przylegać. Odległość kabli od ściany winna wynosić minimum l cm. Nie należy układać kabli na dnie kanałów, w przejściach przeznaczonych do poruszania się obsługi. Przejścia kabli przez przegrody w tunelach powinny być uszczel­nione materiałem ognioodpornym. Dopuszcza się zasypywanie kanałów piaskiem, szczególnie w przypadkach zagrożenia wybuchem lub pożarem.

W budynkach kable można układać:

a) bezpośrednio na ścianach lub pod sufitami,

b) na odpowiednio przygotowanych konstrukcjach,

c) w kanałach pod podłogą lub w kanałach ściennych,

d) w rurach lub blokach kablowych ułożonych pod podłogą. Trwałe wmurowanie kabli w ściany, posadzki lub stropy jest niedozwolone.

Kabel przy wprowadzeniu do budynku powinien być zabez­pieczony przed uszkodzeniami osłoną otaczającą w postaci rury betonowej, kamionkowej lub stalowej. Osłona w postaci rury powin­na mieć wewnętrzną średnicę równą co najmniej 1,5-krotnej śred­nicy zewnętrznej kabla i powinna być ułożona ze spadkiem na zewnątrz budynku. Po wciągnięciu kabla oba końce rury należy uszczelnić.

Ile wynoszą najmniejsze odległości kabli od rurociągów w bu­dynkach?

Odległości kabli od rurociągów w budynkach podano w ta­blicy .

Odległości kabli rurociągów w budynkach [wg PN-76/E-05125]

Lp.	Rodzaj rurociągu	Najmniejsza dopuszczalna odległość od rurociągów, cm
				nie wymagających okresowej konserwacji	wymagających okre­sowej konserwacji
l	Rurociągi powietrza sprężonego, wentylacyjne, wodociągowe, gazów palnych o ciśnieniu do 0,5 at.	20	100
2	Rurociągi cieplne izolowane wodne i parowe	50	100
3	Rurociągi cieplne nieizolowane wodne i parowe	120	120
4	Rurociągi z cieczami palnymi	100	150
5	Inne urządzenia technologiczne	100	150
^!) Odcinki rurociągów z zaworami, zasuwami itp. armaturą należy uważać za wymagające okresowej konserwacji.

Oznaczenia linii kablowych

Kable ułożone w ziemi powinny być zaopatrzone na całej długości w trwałe oznaczniki, rozmieszczone w odstępach nie większych niż 10 m oraz przy mufach i w miejscach charakterystycznych np. przy skrzyżowaniach, wejściach do kanałów i rur. Kable ułożone w powietrzu powinny być zaopatrzone w trwałe oznaczniki przy głowicach lub skrzynkach oraz w takich miejscach i w takich odstępach aby odróż­nienie nie nastręczało trudności.

Oznaczniki kabli ułożonych w kanałach i tunelach należy umie­szczać w odległości nie większej niż 20 m.

Na oznacznikach należy umieścić trwałe napisy zawierające co najmniej:

a) symbol i numer ewidencyjny linii,

b) oznaczenie kabli wg odpowiedniej normy,

c) znak użytkownika kabla,

d) znak fazy (tylko przy kablach jednożyłowych),

e) rok ułożenia kabla.

Trasa kabli ułożonych w ziemi powinna być na całej długości i szerokości oznaczona folią z tworzywa sztucznego o trwałym kolorze:

a) niebieskim — w przypadku kabli elektroenergetycznych o napię­ciu do l kV,

b) czerwonym — w przypadku kabli elektroenergetycznych o napię­ciu powyżej l kV.

Ponadto trasa kabli ułożonych w ziemi na terenach niezabudowa­nych powinna być oznaczona widocznymi trwałymi oznacznikami trasy np. słupkami betonowymi, wkopanymi w ziemię. Na oznaczni­kach należy umieścić trwały napis w postaci symbolu kabla K.

Na prostej trasie kabla oznaczniki powinny być umieszczone w od­stępach co 100 m, ponadto należy je umieszczać w miejscach zmiany kierunku kabla i w miejscach skrzyżowań lub zbliżeń. Miejsca ułoże­nia muf należy oznaczyć oznacznikami z symbolem M wkopanymi w ziemię, albo umieszczonych na budynkach w terenach zabudowanych. Można nie oznaczać tras kabli układanych wzdłuż ulic z istniejącą trwałą zabudową, umożliwiającą dokładne zwymiarowanie kabla na planach sytuacyjnych.

---