RODKI DYDAKTYCZNE
Środki dydaktyczne wzbogacają stosowane metody nauczania i przyczyniają się do wzrostu ich efektywności. Właściwie dobrane i umiejętnie wkomponowane w repertuar wykorzystywanych przez nauczyciela metod i form organizacyjnych nauczania, ułatwiają prawidłową realizację zasady poglądowości. Usprawniają bezpośrednie poznawanie rzeczywistości przez uczniów, dostarczają tworzywa w postaci wrażeń i spostrzeżeń, na których opiera się poznanie pośrednie, także ludzkie czynności umysłowe i różnego rodzaju czynności praktyczne.
Niezależnie od klasyfikacji funkcji, które pełnią, służą one:
- zapoznawaniu uczniów z nowym materiałem,
- jego utrwalaniu oraz kontroli o ocenie stopnia opanowania,
- stosowaniu zdobytych wiadomości i umiejętności w praktyce,
- rozwijaniu zdolności poznawczych oraz uczuć i woli dzieci i młodzieży.
Funkcje wyżej wymienione łączą się zarazem ze sobą i wzajemnie uzupełniają.
Proces nauczania wymaga przygotowania różnych środków wspierających czynności nauczyciela a uczniowi ułatwiających uczenie się. W tym celu wykorzystuje się zarówno środki, zwane tradycyjnie pomocami dydaktycznymi, jak i nowoczesne związane z rozwojem techniki i elektroniki, ze szczególnym uwzględnieniem radia, telewizji, komputerów. O ich doborze decyduje nauczyciel kierując się właściwościami wieku uczniów, zadaniami dydaktycznymi, cechami nauczanego przedmiotu, a także tym, czy są one w ogóle dostępne. Nasycenie procesu dydaktycznego środkami dydaktycznymi nie gwarantuje jeszcze wzrostu efektywności pracy szkoły, gdyż nie zawsze środek jest lepszy od żywego nauczania.
O wynikach bowiem nie decyduje środek, lecz proces dydaktyczny obejmujący działalność nauczyciela i uczniów, ukierunkowany na doskonalenie określonych zmian w ich osobowości.
Często środek dydaktyczny ma przede wszystkim wartość motywacyjną. Kolor, wygląd powoduje, że dziecko chętnie sięga po niego, bawi się nim i niejako przy okazji uczy. Do takiego typu środków można zaliczyć np. minikomputer Papy'ego stosowany w klasie I.
Podział środków dydaktycznych.
Biorąc pod uwagę kryterium aktywizowanego przez nie narządu:
1. Środki wzrokowe obejmujące naturalne przedmioty, maszyny, narzędzia, preparaty oraz modele, obrazy, wykresy, mapy, diagramy, podręczniki i teksty przedmiotowo- metodyczne
2. Środki słuchowe pozwalające przekazywać dźwięk: magnetofon, gramofon, radio, instrumenty muzyczne i nagrania telewizyjne.
3. Środki wzrokowo- słuchowe (audiowizualne) łączące obraz z dźwiękiem: film dźwiękowy i nagrania telewizyjne wraz z projektorami i aparatami do odtwarzania filmów i nagrań telewizyjnych.
4. Środki częściowo automatyzujące proces nauczania i uczenia się: maszyny dydaktyczne, laboratoria językowe, dydaktyczne układy sygnalizacyjne, urządzenia interkomunikacyjne oraz komputery.
Ze względu na adresata:
- środki stanowiące wyposażenie uczącego się,
- środki stanowiące wyposażenie nauczyciela,
- środki stanowiące wyposażenie środowiska dydaktycznego ( boisko, pracownia, ogródek, laboratorium językowe itp.)
- środki stanowiące wyposażenie środowiska technicznego (foliogramy, przeźrocza, audycje radiowe, telewizyjne, nagrane taśmy magnetofonowe i magnetowidowe itp.)
Biorąc pod uwagę kryterium chronologiczne wyróżniamy cztery generacje środków kształcenia:
- środki proste- tablica, kreda, książki itp.,
- techniczne środki audiowizualne- diaskopy, grafoskopy, magnetofony, projektory filmowe, telewizja, magnetowidy itp.,
- maszyny dydaktyczne- instruktory, trenery, repetytory, egzaminatory (powiązane z nauczaniem programowym)
- komputery- adaptacyjne dydaktyczne maszyny matematyczne, służące do komputeryzacji nauczania.