22. ANALIZA I INTERPRETACJA UTWORU LITERACKIEGO

(Analiza, interpretacja,)

ANALIZA DIZEŁA LITERACKIEGO

• Działania badawcze zmierzające do ustalenia z jakich elementów i w jaki sposób zbudowny jest utwóor literacki

• Cele:

• Poznawczo - naukowe

• Dydaktyczne

• Czynności analityczne:

• Wyodrębnienie poziomów organizacji dzieła

• Segmentacja poszczególnych poziomów organizacji dzieła (jednostek elementarnych i ich kombinacji)

• Określenie powiązań między jednostakami (werdykalna organizacja dzieła)

• Zabiegi analityczne zależą zawsze od teorii dzieła literackiego

• Typowe narzędzia i metody analizy ulegają modyfikacji

• Analiza może obejmować:

• Całość utworu

• Skupiać się na poszczególnych poziomach (np świat przedstawiony)

• Skupiać się na poszczególnych odcinkach (np rozdział, pieśń)

• Samodzielnym procesem bywa wtedy, gdy uprawiana jest na potrzeby szkoleniowe (np ćwiczenia z poetyki)

• W pracy badawczej jest tylko stadium przygotowawczym do interpretacji

INTERPRETACJA

• Z łac. Interpretatio - objaśnienie, wyjasnienie

• Przedstawienie jednej myśli w wielu wariacyjnych ujęciach słownych za pomocą nagromadzenia wyrażeń synonimicznych i bliskoznacznych

• Tworzenie peryfraz i parafraz

• Rozwijanie konceptów etymologicznych

TEKST

• Z łac. Textus - materia struktura

• Wypowiedź utrwalona graficznie (ale również ustna) powstała w obrębie określonego systemu językowego, stanowiąca zamkniętą i skończona całość z punktu widzenia tresciowego

• Wypowiedź zarówno jednozdaniowa (równoważnik zdania) jak i wielozdaniowa (np dzieło literackie)

• Różne rodzaje tekstu są przedmiotem badań:

• Lingwistyki

• Poetyki

Zmierzają one do sformułowania teorii tekstu jako najwyżej zoorganizowanej jednostki w komunikacji językowej

• Teoria tekstu - zmierza do odkrycia reguł jego budowy wykraczające poza kompetencje gramatyki, dązy do opisu zasad spójności tekstu

• W semiologii - tekst to każdy wewnętrznie zorganizowany według określonych reguł, znaczący wytwór kultury np dzieło plastyczne, strój

• W tekstologii - utrwalony najczęściej w postaci graficznej szereg współtworzących wypowiedź znaków językowych, których postać i porządek przyjmowane są jako niezmienne i nie powinny ulegać przekształceniom w procesie odbioru i powielania wypowiedzi z wyjątkiem decyzji podejmowanych w tym zakresie przez jej twórcę

• Postać tekstu mają wspólczesne dizeła literackie

• W tym znaczeniu tekst nie jest tożsamy z dziełem

• Z powodu częstych przekształceń, jakim ulegają teksty dzieła literackiego w procesie twórczym, a także w czasie wytwarzania ich przekazów, oraz spolecznego funkcjonowania, dążono do ustalenia w wyniku krytyki tekstu do ustalenia kanonu teksu określonego dzieła