WPŁYW PROMIENI UV NA ORGANIZM LUDZKI

• Najważniejsze reakcje fotochemiczne:

• regulacja tworzenia histaminy;

• poprawienie ukrwienia skóry;

• uelastycznienie skóry;

• zmniejszenie podatności na zakażenia;

• zwiększa czasową odporność skóry;

• przyspieszenie podziału komórek naskórka;

• pobudza ziarninowanie w trudno gojących się ranach skóry

• zwiększenie liczby białych krwinek w miejscu naświetlania;

• wzrost aktywności wodorosiarczków zawartych w ustroju;

• pobudzenie reakcji redukcyjno-oksydacyjnych hormonów, witamin, enzymów;

• PROMIENIOWANIE NADFIOLETOWE UV - ultra-violet

• Niewidzialne promieniowanie elektromagnetyczne o długość fali

• od 100 nm do 400 nm.

• UVA - 400 do 315 nm,

• UVB - 315 do 280 nm,

• UVC - 280 do 200 nm,

• Promienie Schumanna - 200 do 100 nm.

• DZIAŁANIE BIOLOGICZNE UV

• Fotochemiczne właściwości promieniowania UV

• Rumień fotochemiczny

• Melanogeneza

• Wytwarzanie witaminy D2

• FOTOCHEMICZNE WŁAŚCIWOŚCI PROMIENIOWANIA NADFIOLETOWEGO

• Reakcje fotochemiczne czyli reakcje chemiczne zachodzące pod wpływem światła, współtworzą nowe związki

• Fotosynteza

• Utlenianie - Redukcja

• Fotoliza - rozpad związku na związki o mniej złożonej budowie

• Fotoizomeryzacja

• Rumień fotochemiczny

Jest to odczyn skóry występujący w postaci rumienia - zaczerwienienia powstający pod wpływem działania promieni nadfioletowych.

• Rumień

• Pierwszy okres - denaturyzacja białka - uszkodzenie komórki

• Drugi okres -

• rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry przez wydzielanie histaminy,

• zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych skóry właściwej,

• wystąpienie obrzęku,

• powstanie pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym,

• martwica tkanek (duże dawki, przekraczające próg tolerancjj)

• ROZWÓJ RUMIENIA FOTOCHEMICZNEGO - EWOLUCJA

• Okres utajenia - 1 - 6 godz.

• Okres narastania rumienia - 6 - 24 godz.

• Okres ustępowania rumienia - kilka godz.- kilka dni.

• MELANOGENEZA

W obrębie warstwy podstawnej naskórka znajdują się melanocyty, czyli komórki barwnikowe, w nich zachodzi proces wytwarzania barwnika skóry i włosów - melaniny.

Melanina powstaje z tyrozyny, związku należącego do aminokwasów, a reakcje te katalizuje enzym tyrozynaza.

Najsilniej wyrażoną właściwość wytwarzania w skórze pigmentu wykazuje promieniowanie o długości fali od 290 do 330 nm.

• MELANINY

Wielocząsteczkowe związki zabarwiające: skórę, włosy, tęczówkę oka.

• Eumelanina

- barwnik brązowy

• Feomelanina

- barwnik czerwony

• CZYNNIKI HAMUJĄCE PROCES MELANOGENEZY:

• Działanie gruczołów produkujących hormony, tj.: nadnercza, szyszynka

• Witamina C

• CZYNNIKI PRZYSPIESZAJĄCE PROCES MELANOGENEZY:

1. Stany zapalne skóry

2. Działanie metali: miedź, żelazo, złoto, srebro, arsen, bizmut

3. Działanie hormonów produkowanych przez: przysadkę mózgową (MSH), keratynocyty i melanocyty w skórze, gruczoł tarczowy, gruczoły płciowe - estrogeny

4. Niedobory witamin: A, B3 -PP, B5 - kwas pantotenowy, B9 - kwas foliowy

5. Działanie promieni UV

6. Pochodne kumaryny i smołowcowe (dziegcie, antracen, benzen, smoła)

7. Barwniki (eozyna, błękit metylenowy, róż bengalski)

8. Olejki eteryczne (bergamotowy, cedrowy, sandałowy, cytrusowe, laurowy)

9. Leki (sulfonamidy, antybiotyki - tetracykiliny, przeciwbakteryjne - negram, przeciwgrzybicze - gryzeofulwina, przeciwcukrzycowe - chlorpropamid, tolbutamid, pochodne fenotiazyny - prometazyna - diphergan, chlorpromazyna - fenactil, chlordiazepoksyd - elanium, diazepam - relanium, salicylamidy)

• CZYNNIKI HAMUJĄCE SYNTEZĘ BARWNIKA - SUBSTANCJE WYBIELAJĄCE

• sole rtęciowe

• pochodne fenolowe:

• hydrohinon i jego estry (metylowy i benzylowy)

• 4-N-butylorezorcynol

• antyutleniacze - wit. C, askorbyl, galusany, BHA

• Kortykosteroidy

• Kwas azelainowy

• Kwas kojowy

• N-acetylo-4-S-cystaminofenol

• Wyciągi roślinne:

- mącznica, brusznica, zielona herbata, rumianek, arbutyna, tyramina z mandarynki japońskiej

• Substancje złuszczające jako środki pomocnicze

• PRZECIWWSKAZANIA DO NAŚWIETLAŃ UV

• Ciąża;

• Radio- i chemioterapia (do 6 miesięcy);

• Nowotwory skóry, mastektomia, usunięcie jajników;

• Miażdżyca;

• Zaawansowany wiek;

• Choroby: nerek, wątroby, serca, nerwów, oczu, tarczycy, cukrzyca, gruźlica, przebiegające z gorączką;

• Przyjmowanie leków: antybiotyki, antydepresyjne, moczopędne, przeciwcukrzycowe, przeciwgrzybicze, antykoncepcyjne, hormony;

• Wysokie lub niskie ciśnienie;

• Świeże blizny, otwarte rany;

• Migrena; Padaczka

• Aromaterapia, makijaż;

• RASY

• Przedstawiciele rasy celtyckiej:

• Skóra bardzo jasna, włosy jasny blond lub rude

• Przedstawiciele rasy kaukaskiej:

- Skóra jasna, włosy od blondu do ciemnego brązu

• Przedstawiciele rasy negroidalnej:

- Skóra i włosy czarne

• FOTOTYPY

I - rasa celtycka - bardzo jasna cera i włosy

II - rasa kaukaska - jasna cera i jasne włosy

III - rasa kaukaska - jasna cera, ciemny blond

IV - rasa kaukaska - ciemna cera ciemny blond

V - rasa kaukaska ciemna

VI - rasa negroidalna - ciemna skóra

• FOTOTYP I

Skóra jest bardzo jasna; oczy są niebieskie; włosy bardzo jasny blond, rude. Skóra pokryta jest piegami w różnym nasileniu.

Oparzenie słoneczne może wystąpić już po 5-10 minutach ekspozycji na słońce.

Ze względu na niewielką ilość wytwarzanej melaniny skóra bardzo słabo poddaje się opalaniu.

• FOTOTYP II

Skóra jest jasna; oczy są niebieskie, szare lub zielone; włosy od jasnego blondu do ciemnego blondu. Oparzenie słoneczne występuje po 10-20 minutach ekspozycji na słońce. Opalenizna słabo widoczna, lekko bursztynowa.

• FOTOTYP III

Skóra ciemna, orzechowa, oczy szare, brązowe, włosy od ciemnego blondu dobrązu. Oparzenie słoneczne występuje po 20-30 minutach ekspozycji. Uzyskana opalenizna ma wyraźnie brązowy kolor.

• FOTOTYP IV

Skóra ma kolor brązowy lub oliwkowy, oczy brązowe lub czarne, włosy czarne. Oparzenie występuje po 40-50 minutach ekspozycji na słońcu. Skóra bardzo szybko się opala, przybiera ciemnobrązową barwę.

• OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA

• Ochrona naturalna

- wytworzenie melaniny;

- pogrubienie warstwy rogowej

• Ochrona zewnętrzna

- filtry fizyczne;

- filtry chemiczne;

- antyutleniacze

• SPN - sun protective factor

Wyraża stosunek ilości promieniowania UV powodującego oparzenie podczas stosowania filtra do ilości promieniowania powodującego taki sam stopień oparzenia bez jego zastosowania.

• FILTRY FIZYCZNE

Barwne pigmenty (200-300um)

• Tlenek tytanu - mika;

• Tlenek cynku;

• Tlenki żelaza;

Pigmenty mikronizowane (20-80nm)

- Tlenek tytanu (TiO2)

- Tlenek cynku (ZnO)

• FILTRY CHEMICZNE

• Syntetyczne

• O wąskim spektrum (UVB)

• O szerokim spektrum (UVA, UVB)

• Średnio szerokie spektrum (UVA)

• Pochodzenia naturalnego: kit pszczeli

• ANTYUTLENIACZE

• Witamina E, A,C, Tokotrienole, Estry,

• B-karoten,

• Flawonoidy (kwercetyna),

• Dysmutaza ponadtlenkowa SOD

• N-acetylocysteina

• Ubichinin / Q10

• Wyciągi roślinne: ginko biloba, rozmaryn, echinacea