Rehabilitacja w Chorobie Parkinsona
Ogólne zasady leczenia choroby Parkinsona
Bardzo ważne jest aby pacjent od początku zdawał sobie sprawę, że choroba będzie mu towarzyszyć do końca życia.
Nie można koncentrować się jedynie na objawach ruchowych. Trzeba mieć na uwadze dolegliwości spoza układu nerwowego, stan psychiczny chorego, jego aktywność osobistą i zawodową.
Wybór rodzaju leczenia u konkretnego pacjenta zależy od jego wieku, stopnia nasilenia choroby, jej postaci klinicznej i innych schorzeń współistniejących.
Metody:
największe znaczenie w chorobie parkinsona mają zabiegi przeciwbólowe (jonoforezy ksylokainowe i hydrokortyzonowe), rozgrzewające (tzw. solux) oraz masaże.
W profilaktyce przeciwprzykurczowej pierwszoplanową rolę odgrywają ćwiczenia rozciągające i pozycje rozciągające zagrożonej grupy mięśni.
Postępowanie:
Pierwszym krokiem powinna być ocena zakresów ruchów zarówno czynnych, jak i biernych w poszczególnych stawach. Ocenę tę powinien przeprowadzić fizjoterapeuta. Na jej podstawie można określić ograniczenia ruchomości i przygotować zestaw ćwiczeń rozciągających
Po odpowiednim przeszkoleniu pacjenta lub jego opiekuna ćwiczenia powinny być systematycznie wykonywane w warunkach domowych
Niektórych ćwiczeń chory nie jest w stanie wykonywać samodzielnie i wówczas konieczne będzie współdziałanie z partnerem, który uprzednio również powinien przejść przeszkolenie pod okiem doświadczonego instruktora.
Ćwiczenia rozciągające:
Istnieją różne systemy ćwiczeń rozciągających Wskazane jest, by ćwiczenia te poprzedzać odpowiednim przygotowaniem mięśni. W warunkach sanatoryjnych, czy też w placówkach rehabilitacyjnych będą to najróżniejsze zabiegi fizykalne, o doborze których decyduje lekarz lub terapeuta.
W warunkach domowych można zastosować ciepłą kąpiel lub naświetlanie lampą Sollux.
Następnym elementem przygotowującym do rozciągania przykurczy jest gimnastyka ogólnorozwojowa. Dopiero po niej można przystąpić do zasadniczych ćwiczeń rozciągających.
Ćwiczenia rozciągające:
Stój lub siedź prosto. Łokcie pod kątem 90 stopni. Ściągaj łopatki.
Siądź na krześle. Powoli wyprostuj jedną nogę, przytrzymaj i opuść. Powtórz to samo z drugą nogą. Żeby zwiększyć swoją siłę, przywiąż mały ciężarek wokół kostki i powtarzaj te same czynności.
Stój lub siedź prosto. Trzymając w każdej ręce puszkę lub inny mały przedmiot, unoś go jak najwyżej potrafisz. Powtórz tą samą czynność drugą ręką.
Wyobrażając sobie, że przenosisz w powietrzu nogi nad kijkami, unoś kolana jak najwyżej potrafisz. Na zmianę - raz lewa, raz prawa.
Maszeruj dookoła pokoju (lub innego pomieszczenia, na świeżym powietrzu).
10 długich kroków, następnie chwila marszu, 10 kroków z wysoko podniesionymi kolanami, chwila marszu, 10 kroków z wymachem ramionami, marsz.
Rozciąganie mięśni powinno odbywać się w sposób płynny, a nie szarpiący. Siła, z jaką oddziałuje się na mięśnie powinna stopniowo narastać. Ćwiczenia nie mogą sprawiać bólu. Zakres ruchu przy pierwszych powtórzeniach powinien być tylko taki, na ile pozwalają mięśnie tak, by mogły one stopniowo się przystosować. Dopiero przy kolejnych powtórzeniach siłę można stopniowo zwiększać i delikatnie pogłębiać ruch. Konieczne jest, by nauczyć się skoordynowania tych ćwiczeń z akcją oddechową. Pamiętać należy, że wydech sprzyja rozluźnieniu mięśni, dlatego powinien być wykonywany w fazie efektywnego rozciągania. Od zasady tej odstępuje się podczas rozciągania klatki piersiowej, gdyż w tym przypadku wdech w fazie rozciągnięcia będzie wydatnie usprawniał wentylację płuc.
Kontrola postawy ciała:
Każdego dnia, najczęściej jak to tylko możliwe, kontroluj swoją postawę. Stań przy ścianie, upewniając się że całe plecy wraz z ramionami przylegają do ściany. Postaraj również dotknąć głową do ściany. W momencie oddalenia się od ściany spróbuj utrzymać pozycję z jaką stałeś przy ścianie. Możesz narysować linię na ścianie, według której będziesz zawsze mógł skontrolować swoją postawę gdy tylko będziesz koło niej przechodził.
Kiedy budzisz się każdego dnia, zanim wstaniesz z łóżka, pozwól swojemu ciału porządnie się rozprostować. Połóż się na plecach, wyciągnij ręce wzdłuż tułowia, głowę umieść na płaskiej poduszce. Możesz to ćwiczenie wykonać np. na płaskiej podłodze lub innej płaskiej powierzchni.
Siedząc na krześle, dociśnij ramiona i barki do oparcia i potrzymaj przez kilkanaście sekund. Powtórz tą czynność 3 razy i zawsze gdy siadasz na krześle.
Dla efektywnego wykorzystania wysiłku, jaki towarzyszy rehabilitacji, konieczne jest przestrzeganie kilku podstawowych reguł.
Pamiętać trzeba, że stan fizyczny chorego może ulegać bardzo dużym wahaniom
w ciągu dnia, chociażby z powodu przyjmowania leków. Na ćwiczenia oczywiście należy wybierać taką porę dnia, kiedy samopoczucie jest lepsze
Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że osoby z chorobą Parkinsona często miewają stany depresyjne, w związku z tym samodzielne podejmowanie wysiłków może przekraczać ich możliwości psychiczne. W sytuacjach takich inicjatywa i motywacja musi przyjść
Choroba Parkinsona jest chorobą degeneracyjną, w związku z czym pewne funkcje
i możliwości układu nerwowego bywają stracone trwale. Dlatego w rehabilitacji należy dążyć nie do odtworzenia utraconych funkcji, lecz do doskonalenia i utrzymywania jeszcze posiadanych. W zaawansowanej chorobie uczenie się nowych ruchów i czynności jest niemożliwe, ale konieczne jest uczenie się wykonywania czynności niejako w nowy sposób;
We wczesnym okresie choroby należy kłaść nacisk na wykonywanie czynności złożonych natomiast w zaawansowanej chorobie - odwrotnie - uczyć rozkładania czynności złożonych na elementy prostsze, np.: dopóki to możliwe wstawanie z łóżka wykonywać jednym płynnym ruchem z pozycji leżącej do siedzącej i do stania, ale w okresie późnym czynność tą dzielić na „segmenty ruchowe”
We wczesnym okresie choroby kłaść nacisk na łączenie czynności, natomiast
w zaawansowanej chorobie - na koncentrację na jednej czynności, np. dopóki to możliwe, idąc przekładać przedmiot z ręki od ręki, podrzucać, rozmawiać, rozglądać się itp.; w okresie późniejszym koncentrować się wyłącznie na prawidłowym chodzie;
Stosować stymulację zewnętrzną z wykorzystaniem bodźców słuchowych, wzrokowych i dotykowych. Np. sprawność chodzenia można poprawić chodząc w rytm muzyki; chodzenie łatwiej zapoczątkować przekraczając położoną laskę, narysowaną linię itp.
Sanatoria dla chorych na Parkinsona
Eden - Ośrodek Leczniczo-Rehabilitacyjny PZN Ciechocinek
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Pomorskie Centrum Rehabilitacji Sanatorium Panorama Morska Jarosławiec
Ośrodek Sanatoryjno-Wczasowy "Unitral" Mielno
Sanatorium i Szpital Uzdrowiskowy "Równica" Ustroń
Ośrodek Sanatoryjno-Rehabilitacyjny "Leśna Polana" Ustronie Morskie
Podsumowanie
Choroba Parkinsona wpływa na obniżenie sprawności, ale pamiętajmy, że nie musi jednocześnie odbierać nam radości życia. Choroba nie oznacza zmiany potrzeb. Każdy człowiek dąży do zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa, przynależności, przyjaźni, znaczenia, nowych doświadczeń i samorealizacji. Pojawia się na naszej drodze więcej trudności, którym musimy stawić czoło, niż przed w pełni zdrową osobą. Ale to nie oznacza, że mamy rezygnować z wytyczonych sobie celów. Zadania, które stawiamy przed sobą, mogą być nadal twórcze, przynosić zadowolenie i satysfakcję. Może zdarzyć się, że choroba wskaże nam drzwi, których nigdy byśmy inaczej nie otworzyli. Choroba może wyzwolić nasze "uśpione talenty", być impulsem rozwoju zdolności, którym wcześniej nie poświęcaliśmy uwagi. Wiele możemy zrobić dla naszego zdrowia, sprawności i samopoczucia. Najlepsze lekarstwo jest w naszym zasięgu, a jest nim aktywność. Aktywność przejawiana w codziennych czynnościach. Mimo że nie zawsze mamy wpływ na to, co nam się przydarza, to jednak mamy wybór, jak to przyjmiemy i co z tym zrobimy.