Patologia małżeństwa i rodziny. Ćwiczenia mgr W. Klimczak

[e-mail] Tel. [phone]

Kolokwium 9 maja 2010: pytania otwarte.

Literatura:

J.Brodshow „Zrozumieć rodzinę”

E. Berne „W co grają ludzie” rozdz. analiza transakcyjna

Jörg Willi „Związek dwojga” rozdz. o granicach związku małżeńskiego.

Przygotować:

• Gry małżeńskie: gra 7

• Kryzysy małżeńskie

O rodzinie mówimy dopiero wówczas, gdy pojawi się dziecko.

Funkcje rodziny: prokreacyjna, opiekuńcza, socjalizacyjna, wychowawcza, edukacyjna, komunikacyjna, towarzyska.

Patologia: odstępstwo od normy przyjętej w danym społeczeństwie, danej kulturze.

Rodzina patologiczna nie jest tożsama z rodziną dysfunkcjonalną (dysfunkcyjną).

Rodzina jest systemem, jak zegar, posiada pojedyncze jednostki - członków rodziny, które wzajemnie oddziaływają na siebie, wzajemnie się zasilają. W przypadku, kiedy jeden z członków nie wypełnia swojej funkcji, wówczas inni członkowie rodziny zmuszeni są do przyjmowania na siebie jego obowiązków. Najczęściej jest to drugi współmałżonek lub dziecko tej samej płci, co „nawalający” rodzic.

Rodzina funkcjonalna: Wypełnianie przyjętych ról. Czytelna komunikacja Zapewnia stabilizację materialną i emocjonalną Dba o edukację wszystkich członków rodziny, w zależności od potrzeb Więź emocjonalna między członkami Przestrzeganie norm społecznych i ogólnie przyjętych zasad Rodzina pełna: oboje rodzice i min. jedno dziecko Rodzina: matka + dziecko, o ile ten system istnieje od początku.	Rodzina dysfunkcjonalna: Nie wypełnia przypisanych ról Brak komunikacji Brak stabilizacji materialnej i emocjonalnej Nie dba o edukację członków rodziny Rodzina niepełna - brak jednego rodzica Rodzina obciążona chorobą psychiczną Ubóstwo materialne Zaniedbanie chorego członka rodziny Szereg dysfunkcji w rodzinie prowadzi do patologii.
STRUKTURA KOMUNIKACJA AUTONOMIA SYSTEM ZAUFANIE	TERAPIA: „Kursy umiejętności wychowawczej.” - osobno matka, osobno ojciec, nie można razem „Kursy dla sprawców przemocy.”

Kłótnia w rodzinie: niemożliwe jest, aby kłótni nie było, ważne jest w jaki sposób małżonkowie i dzieci dochodzą do porozumienia.

Autonomia i tożsamość członków rodziny. Każdy członek ma prawo do własnej tożsamości, wyglądu, zachowania, decyzji, bycia takim, jakim czuje, że jest. W rodzinie dysfunkcyjnej członkowie są ograniczani przez innych członków, ukrywany jest fakt przemocy, np. wszyscy członkowie rodziny mówią, że tato nie pije, podczas kiedy pije.

Komunikacja. Mieści w sobie uczucia, zarówno pozytywne, jak i negatywne, i nie spotka za to kara. W rodzinie dysfunkcyjnej nie ma możliwości wyrażania emocji, np. cicho bądź, nie płacz, lub co się tak cieszysz. Zakaz płakania obowiązuje zwłaszcza chłopców. Zakaz płaczu wynika z braku umiejętności reakcji na płacz drugiego człowieka. W rodzinie dysfunkcyjnej nie wolno mówić o żadnych problemach, np.

- nie mów, że tato pije

- nie mów byłą kłótnia

- nie mów mamie, że …

- nie mów babci, że …

Małe dzieci uczy się odpowiadać „nie wiem”, albo „nie”, na każde zadane pytanie dziecko odpowie „nie wiem.”

Zaufanie. Członkowie mogą wzajemnie na sobie polegać, system otwarty: chroni intymne życie rodziny. W rodzinie dysfunkcyjnej funkcjonuje system zamknięty: ukrywa się „własne brudy”, nie szuka się pomocy, nie przyjmuje się gości, na każdą wizytę trzeba się umawiać.

Struktura. Jasny podział ról. W rodzinie dysfunkcyjnej funkcje i role są pomieszane, następuje uzależnianie emocjonalne, np. matka opowiada synowi swoich intymnych relacjach z jego ojcem.

Model rodziny uzależnionej:

1. od substancji chemicznych ( alkohol, narkotyki, leki, itp.)

2. od czynności (seks, hazard, praca, zakupy, itp.)

Osoba uzależniona wykonuje czynność pomimo szkód: fizycznych, psychicznych (negatywne emocje), społecznych (pogorszenie kontaktów), duchowej (łamanie ważnych dla siebie wartości i zasad). Diagnoza uzależnienia = DSM IV.

Role:

1. osoba uzależniona /jw./

2. osoba współ-uzależniona, żyje w bezpośrednim otoczeniu osoby uzależnionej i całą swoją energię koncentruje wokół osoby uzależnionej, pomaga osobie uzależnionej w nałogu = nie pozwala odczuć konsekwencji nałogu. Leczenie podejmuje dopiero w sytuacji uświadomienia sobie straty we własnym życiu.

Problemy doświadczane przez osoby współ-uzależnione (i inne trafiające do poradni):

• lęk

• poczucie winy

• poczucie krzywdy

• wstyd

• złość

• uraza

3. Rola bohatera rodzinnego - najczęściej najstarsze dziecko w rodzinie (od 3 - 7 dzieci). Często jest pomocne, zdyscyplinowane, mobilizujące inne rodzeństwo, opiekujące się rodzicami, dobrze się uczy, pomaga rodzeństwu, grzeczne opiekuńcze.

Będzie to osoba, dla której rodzina będzie najważniejszą wartością, empatyczna, często pracoholik, przejawia trudności w nawiązywaniu kontaktów z innymi ludźmi (daje innym, ale nie bierze).

4. Rola kozła ofiarnego. Dziecko, na którym skupiają się wszystkie frustracje rodziny. Odreagowuje w świecie zewnętrznym: wdaje się w bójki, awantury, szybko opuści dom rodzinny, często popadnie w nałogi, w pracy będzie mieć niepowodzenia, przepełniona złością li lękiem.

5. Rola: niewidzialne dziecko, „nigdy go nie ma.” Tworzy swój świat, nie radzi sobie w grupie, jest na uboczu, zwykle nikt nie wie gdzie jest, co czuje, o czym myśli, nie potrafi pracować w zespole, jest pomijane w pracy w zespole, małomówny, samotny.

6. Rola: maskotka. Najmłodsze dziecko w rodzinie, akceptowane przez osobę uzależnioną. Ciężko radzi sobie w życiu, uważa, że na wszystko trzeba zasłużyć.

7. Rola: błazna. Często ofiara seksualna osoby uzależnionej, na zewnątrz wesołkowata, wewnątrz bardzo smutna. Dusza towarzystwa, nie traktowana poważnie przez środowisko, relacje powierzchowne, nie uważa się je za osoby rzetelne, którym można zaufać.

---