Uwaga!!! 03.11.2010

U krów, fakt nie wystąpienia rui do 60 dnia po porodzie jest traktowany jako zjawisko patologiczne

Podawanie Pg F2 alfa

Jeżeli po podaniu Pg F2alfa ruja nie wystąpi - to ponowne podanie hormonu ma miejsce po 10-14 dniach - i unasiennia się wtedy albo wg objawów rujowych, albo „na ślepo” ok. 80 godzin po 2-gim podaniu Pg F2alfa

Brak lub niedorozwój jajników u jałówek

Całkowity brak jajników najczęściej u jałowic z bliźniąt różnojajowych (jałowość absolutna)

Przy niedorozwoju gonad (małe, twarde, zbite jajniki) można podejmować próby terapii (hormony, witaminy, preparaty mineralne), ale często notuje się brak efektu

Najlepiej zapobiegać - eliminować (przeznaczać na opas) chore jałówki

Ciałko żółte rzekomociążowe (przetrwałe)

Aby uznać ciałko żółte za przetrwałe musi ono egzystować na danym jajniku przez dłuższy czas, czyli musi być wyczuwalne przy dwóch (lub więcej) kolejnych badaniach przeprowadzonych w odstępie 12-14 dniowym

Warto przypomnieć, że ciałko żółte przetrwałe to po prostu okresowe, dojrzałe ciałko żółte, które nie uległo regresji i „zatrzymało się” na tym etapie

Ciałko żółte rzekomociążowe (przetrwałe) w ujęciu graficznym

Uwaga!!!!!

Kiedyś przypisywano ciałku żółtemu rzekomociążowemu duży udział w braku rui u krów

Obecnie jednak wiadomo, że ciałko to - jako samodzielna patologia - istnieje dość rzadko

Towarzyszy ono innym patologiom - takim jak niektóre postacie zapaleń macicy, czy obecność martwego (mumifikacja lub maceracja) płodu w macicy

Leczenie ciałka żółtego rzekomociążowego

Dwa sposoby leczenia

- Enukleacja czyli wyłuszczanie ciałka żółtego (Pewną wadą jest powstawanie zrostów)

- Podawanie preparatów zawierających PGF2alfa lub jej syntetyczne analogi

W przypadku jednoczesnego zapalenia macicy należy je leczyć równolegle

Uzupełniająco można podawać witaminy oraz makro i mikroelementy

Luteoliza

Nieczynność (afunkcja) jajników

Obydwa jajniki są małe, twarde i nie wyczuwa się na ich powierzchni funkcjonalnych tworów, a więc pęcherzyków i/lub ciałek żółtych

Przyczyny nieczynności jajników

Głównie czynniki żywieniowe ze szczególnym uwzględnieniem niedoborów energetycznych

Bardzo wysoka laktacja oraz schorzenia macicy sprzyjają wystąpieniu omawianej przypadłości

U młodych samic niedożywienie - tzw. „niepłodność głodowa"

Zaburzenia aklimatyzacyjne

Rozpoznawanie nieczynności jajników

Badanie rektalne (co najmniej - dwukrotne) ma podstawowe znaczenie - małe twarde jajniki bez tworów funkcjonalnych

Badania uzupełniające

- Wziernikowanie pochwy

- Oznaczanie poziomu progesteronu w odstępach ok. 10 dniowych

- Badania ultrasonograficzne

Terapia nieczynności jajników

Fizykoterapia - masaż jajników/macicy

Dopochwowe lub domaciczne wlewki środków pobudzających przekrwienie

Podawanie pozaprzysadkowych gonadotropin - chodzi o eCG (PMSG)

Podawanie preparatów zawierających GnRH czyli syntetycznych gonadoliberyn

Stosowanie progesteronu w formie długodziałających preparatów

Terapia nieczynności przy pomocy syntetycznych analogów GnRH np. Receptal

Zasada stosowania GnRH

GnRH stymuluje przysadkę do produkcji gonadotropin co może zaowocować podjęciem przez jajniki cyklicznej aktywności

Badanie kontrolne po 10 dniach - gdy brak efekty to następna dawka GnRH i znowu po 10 dniach badanie.

Zasada działania

Egzogenne źródło progesteronu działa jak „sztuczne ciałko żółte”

Tak więc poprzez ujemne sprzężenie zwrotne wpływa na oś podwzgórze-przysadka wywołując supresję cyklicznej aktywności

Po usunięciu tego źródła na zasadzie efektu zbiórki - następuje wyrzut gonadotropin

Podawanie preparatów zawierających eCG (PMSG)

Zwykle jednorazowo w dawce 1000-2000 j.m. - efektywność jednak nie jest wysoka

Wadą takiego leczenia jest możliwość powstania cyst jajnikowych

Zapalenia jajników

Ostre zapalenie (ovarits acuta)

Przewlekle zapalenie (ovaritis chronica)

- Stwardnienie (sclorosis)

- Marskość (cirhosis)

Zaburzenia w procesie owulacji

Opóźniona owulacja (ovulatio prolongata)

Zarastanie (atrezja) pęcherzyków jajnikowych - bez jajeczkowania

Torbiele (cysty) jajnikowe (cystes ovariorum)

---