WYKŁAD 5

ŚWIĄD SKÓRY

rodzaj doznania czuciowego nierozłącznie związanego z odpowiedzią motoryczną, np. drapaniem, pocieraniem, szorowaniem, ochładzaniem, uciskaniem

1. W zależności od czasu i nasilenia zmiany zw. z drapaniem to:

• przeczosy

• przebarwienia

• zliszajowacenie

• zmiany guzkowe (rzadko)

2. podziały:

A. egzogenny:

• czynniki fizyczne (ciepło, zimno, UV, wibracje, drażnienie drobnymi cząsteczkami, np. włókna szklanego )

• czynniki chemiczne (leki)

• biologiczne (swierzb, ukłucia owadów, rośliny)

B. endogenne:

• kwasy żółciowe

• metabolity kw. arachidonowego

3. poddział kliniczny

• pruritus cum materia - objaw róznych chorób skóry (zmiany morfologiczne na skórze) - towarzyszy:

• swędzącym chorobom skóry

• chorobom pasożytniczym i infekcyjnym skóry, HIV

• złosliwe npl limfoidalne

• inne choroby skóry

• pruritus sine materia - bez zmian morfologicznych na skórze - towarzyszy:

• choroby narzadów wewnętrznych

• pasożyty przewodu pokarmowego

• choroby infekcyjne

• npl i choroby układowe

• choroby ukł. nerwowego i psychiczne

• czynniki jatrogenne

• stany fizjologiczne (ciąża i starość)

W obu przypadkach świąd może być: uogólniony - wieloogniskowy, lub ograniczony - umiejscowiony.

Poza tym: napadowy bądź stały

4. Świąd w ciąży:

• świeżbiączka ciężarnych

• pemfigoid ciężarnych

• PUPPP - prupitus urticarial papules and plagues of pregnancy

• świąd sromu

• świąd ogólniony

5. Swędzące chorby skóry

• dermatitis atopica - AZS

• pokrzywka ostra I przewlekła - urticaria acuta et chronic

• eczema - wyprysk (wszystkie odmiany)

• neurodermit - liszaj przewlekły zwykły

• prurigo nodularis - świeżbiączka guzkowa

6. choroby pasożytnicze i inekcyjne skóry:

• świeżb

• wszawica głowowa

• wszawica odzieżowa

• wszawica łonowa

• grzybica skóry gładkiej

• grzybica obrębna pachwin

• wyprzenie bakteryjne (bakteryjne w głębi fałdu - jesli drożdżakowe to na obwodzie, różnicuje je też wynik badania mykologicznego )

7. złośliwe rozrosty ukł. limfoidalnego:

• mycosis fungoides - ziarniniak grzybiasty

• syndroma Sezary

8. inne choroby skóry:

• dermatitis herpetiformis (Duhring)

• LABD (Linijna IgA dermatoza pęcherzowa)

• pemphigus herpetiformis - pęcherzyca opryszczkowata

• lichen planus - liszaj płaski

• choroba Foxa-Fordyce`a - drobne grudki, swędzące, pod pachami i w pachwinach, „u kobiet takich troche psychopatycznych, młodych, samotnych” :)

9. niektóre choroby narządów wewnętrznych:

• nowotwory i marskość wątroby

• choroby nerek - mocznica

• u osób dializowanych

• cukrzyca, szczególnie niewyrównana

• dna moczanowa

• nadczynność i niedoczynność tarczycy

• niedokrwistość złośliwa i niedobarwliwa, czerwienica prawdziwa, ziarnica złośliwa, białaczka limfatyczna, szpiczak mnogi

10. czynniki jatrogenne i inne

• po kontakcie z wodą

• morfina, kodeina, atropina, papaweryna, środki znieczulające

• zimno, ciepło

• czynniki mechaniczne, np. kontakt z włóknami waty szklanej

11. choroby psychiczne

• depresja

• lęk

• agresja

• schizofrenia

• paranoja

• psychozy starcze

• urojenia

VI.Proces starzenia skóry - jest fizjologią :)

• przyczyny starzenia endogennego- wewątrzpochodne:

• uwarunkowania genetyczne

• upośledzenie układu neuroendokrynnego

• osłabienie układu immunologicznego

• destrukcyjne działanie wolnych rodników

• odkładanie się w organizmie szkodliwych toksyn

• przyczyny starzenia egzogennego - zewnątrzpochodne:

• szkodliwe działanie promieniowania słonecznego (reakcje wczesne: rumień, oparzenie; reakcje późne: rozwój npl i stanów przedrakowych)

• zanieczyszczenie środowiska

• klimat

• niehigieniczny tryb życia ( mało snu, papierosy, alkohol)

• niewłaściwy sposób odżywiania

• zła pielęgnacja

• stres

• infekcje

• zmiany zachodzące w starzejącej się skórze - dwa jednoczesne zjawiska:

• uwarunkowane genetycznie (mechanizm wewnątrzpochodny) - powolne zwyrodnienie tk. łącznej, dotyczy całego organizmu

• czynnik zewnątrzpochodny, fotozależny = fotoaging (UV)

- UVA 320-400nm (sięga do naskórka ), UVB 290-320nm (naskórek i skóra właściwa), UVC 100-290nm

- UVB zatrzymuje warstwa rogowa naskórka - oparzenia, UVC nie dociera do ziemi, działanie bakteriobójcze, rumieniotwórcze, uszkadza rogówkę

• Obraz przedwczesnego starzenia się:

• bruzdy i zmarszczki

• przesuszenie i nadmierne rogowacenie naskórka

• przebarwienia, teleangiektazje

• atrofia z jednoczesnym wystepowaniem zmian przerostowych (rogowacenie słoneczne i łojotokowe)

• utrata elastyczności skóry

Zmiany histopatologiczne w starzeniu
Cecha	starzenie wewnątrzpochodne	Starzenie zewnątrzpochodne
Naskórek	cenki, atroficzny	pogrubiały, hipertroficzny
		warstwa rogowa niezmieniona	wzrost spoistości warstwy rogowej
		nieregularny układ keratynocytów	mozliwe cechy dyskeratozy
		osłabienie zdolności proliferacyjnej kom. warstwy podstawnej	wzrost proliferacji komórek warstwy podstawnej
granica skórno - naskórkowa	wygładzenie, zanik brodawek skórnych
skóra właściwa	spadek liczby i pofragmentowanie włókien elastycznych	nadmierna produkcja patologicznych włókien elastycznych oraz zaburzenie ich architektoniki
		niewielka elastoza	nasilona elastoza
		spadek syntezy syntezy kolagenu typu III	spadek syntezy kolagenu typu I (włókien podporowych)
		zachowanie budowy naczyń	pogrubienie błony podstawnej naczyń z poszerzeniem ich światła
		brak cech zapalenia	cechy zapalenia okołonaczyniowego
		obniżenie wydzielania sebum i wody przez gruczoły łojowe i potowe
		inwolucja mieszków włosowych z przesunięciem fazy wzrostu włosa w kierunku telagenu
		spadek ilości GAG i proteoglikanów w macierzy pozakom., odpowiadających za nawodnienie skóry

Typy skóry wg Fitzpatricka
typ	oparzenia	opalenizna
I	Zawsze	Nigdy
II	Często	Czasem
III	Czasami	Często
IV	Rzadko	Zawsze
V	Stała umiarkowana pigmentacja (kolor brązowy)
VI	Stała silna pigmentacja (kolor czarny)

---