ŻYWIENIE 1

1. Co to są równoważniki energetyczne, opisać. Podać produkty należące do niskokalorycznych 100-250kca/100g
2. Co wpływa na rzeczywista wartość odżywczą pożywienia scharakteryzować jajo.
3. co to są badania spirometryczne, opisać.
4. Co to są substancje zakwaszające podać przyklady.

1. Od czego zależy wartość energetyczna żywności? Podaj produkty o średniej wartości energetycznej 250-450 kcal.
2. Kwasica i jej objawy. Podaj produkty spożywcze mające działanie zakwaszające.
3. Co to jest błonnik pokarmowy?
4. Scharakteryzuj pod względem zawartości składników odżywczych ziemniaki.

Co to jest PPM;
Co to jest alkaloza;
Na czym polega klasyczna met wyznaczania wart. energetyczej, wymienić produkty z gr niskokalorycznych;
Co to jest wskaźnik jakości żywieniowej

-metoda podwojnie znakowanej wody
-skladniki odzywcze r straczkowych
-skutki niedoboru wody
-co to jest energia brutto i energia netto

ŻYWIENIE 2

1.Utlenianie aminokwasów
2.Co to jest NNKT, jego spożycie i zapotrzebowanie na cholesterol
3,Co to są aminokwasy ograniczające. Podaj a ograniczające dla produktów zbozobych, mlecznych i mięsa
4.Przyczyny niedoboru wit D
5; Co powoduje niedobor i nadmiar fluoru w diecie

1co rozumiesz przez "wit D", jakim ulega przemianom w organizmie
2. funkcje fluoru
3. funkcje NNKT
4. utlenianie białek, co ulega i jak
5. co to białka komplementarne, 3 przyklady podac

1.wymień jakie sa zrodła fluoru oraz podaj norme dzienna dla dorosłego człowieka
2.co to jest aminokwas ograniczajacy?
3.co ta sa formy trans,działanie na organizm człowieka oraz w jakich produktach mozna je znalezc?
4.jaki wpływ ma obecność cukrów redukujących na białko?
5.od czego zależą niedobory witaminy D

1 funkcje fluoru
2 co to są NNKT, jakie kwasy wchodzą w skład rodzin i gdzie występują
3 objawy niedoboru wit D u dzieci
4 jaki wpływ na wartosć odżywczą białek mają procesy technologiczne/kulinarne ?
5 co to jest efekt uzupełniania + 3przykałdy białek

1) podaj zródła fluoru ( główne ) i podaj jakie jest zapotrzebowanie dorosłego człowieka
2) niedobory wit D u dzieci
3)funkcje cholesterolu i czy NNKT maja wpływ na cholesterol jesli tak to jaki
4) co to jest efekt uzupełniania i podaj 3 przyklady
5)jak wpływa na wartość odżywczą ogrzewanie białka w wysokiej temp.

1. Skutki niedoborów NNKT
2. Skutki niedoboru i nadmiaru fluoru w diecie.
3. Przemiany prowadzące do powstania akt. biologicznie formy wit D czyli kalcytriolu.
4. Co to są bialka komplementarne
5. Wpływ temperatury na wartość odżywczą białek.

1. jakie sa objawy hiperwitaminozy witaminą D i co może być jej przyczyną
2. Funkcje fluoru
3. Jakie jest zapotrzebowanie na NNKT ( w % lub g.) i które produkty są bogate w NNKT
4. Ogrzewanie białek w środowisku alkalicznym
5. Jak sie oblicza wskaźnik aminokwasu ograniczającego, do czego on służy i jakie sa a-kwasy ograniczające dla produktów zbożowych i mlecznych :)

ŻYWIENIE 3

1.napisz jak powstaje skrzep kazeinowy w serach twarogowych i podpuszczkowych
2.ile % energii dostarcza 1 śniadanie,dlaczego jest wazne ,jakie produkty powinno zawierac i podaj przykład takiego sniadania
3.jakie są plusy diety wegetariańskiej

1) straty witamin w produkcji serow twarogowych i podpuszkowych- omow i podaj przyczyny.
2) rodzaje wegetarianizmu i podaj powody stosowania tej diety.
3) I i II sniadanie- energetycznosc, sklad i podaj przyklady.

1. Celuloza- budowa i fukncje w organizmie
2. Wady wegetarianizmu
3. Opisac kolacje (kalorycznosc, przykladowa kolacja)
4. Jak zmienia się ilość węglowodanów, tłuszczy i białek w mąkach niskiego i wysokiego przemiału.

-opisz frakcje błonnika, które wiążą cholesterol i kwasy żółciowe
-coś o białku w mąkach, chyba od czego zależy zawartość białka w mące (?) nie pamiętam dokładnie
- na czym polega zasada urozmaicenia przy układaniu jadłospisów
-na jakie zagrożenia narażone są osoby stosujące dietę wegańską

1. Jak zmienia się zawartość składników mineralnych w procesie technologicznym produkcji serów.
2. Wady wegetarianizmu
3. Na czym polega zasada urozmaicania jadłospisów.

- jak wpływa produkcja sera twarogowego na poziom składników odżywczych (tzn. że dużo wapnia przechodiz do serwatki i takie tam pierdaty)
- Obiad- ile procent, przykład, co powinein zawierać
- Zagrożenia dla osób stosującyh weganizm.

1.Pojęcie zywienia czlowieka jako nauki-dyscyplina naukowa badajaca wplyw pozywienia na organizm czlowieka podczas jego zycia na poziomie molekularnym, tkankowym calego organizmu oraz populacji.

Jako procesu- systematyczny proces zwiazany z pobieraniem, przetwarzaniem i wykorzystaniem skladnikow pokarmowych i innych skladnikow np.zapachowych z konsumowanej zywnosci w celu zabezpieczenia roznych potrzeb, wynikajacych ze wzrostu, utrzymania przy zyciu normalnych funkcji (w tym praca fiz,regeneracji org.,tkanek i komórek oraz uczestnictwa w wielu procesach metab).

2.DEF.POŻYWIENIA.

Materiał odżywczy pobierany przez org. dla utrzymania zycia, wzrostu i odbudowy tkanek.

3.Składnik pokarmowy to:

składnik zawarty w żywności, wykazujący określone działanie w organizmie

4.Podział skł. Pokarmowych wg funkcji

-energetyczne (tłuszcze,węglow,białka)

-budulcowa (bialka, skł.min,woda)

-regulująca (witaminy, składniki min i błonnik)

5.Skład chem. Człowieka o wadze 60 kg

Bialko 10,2

Tłuszcze 7,8

Węglow. 0,6

Skł.min 4,2

Woda 37,2

6.Podział pożywienia ze wzgl na skład i wartosci odż.

*Zbożowe (energia, wit B,niepełnowartościowe białko)

*Mleko i produkty (bialko 3%, tluszcze 3%,wit A i B2 i Ca)

*Mięso i ryby (bialko, tluszcze i brak wit C)

*jaja (bialko,wit grupy B,brak Ca, wit.C,A,D)

*maslo(tluszcze nas.wit.A)

*inne tluszcze(tluszcz i NNKT)

*Ziemniaki(wit.C,energia,bialko 2%)

*Warzywa i owoce bogate w karoten

*Warzywa i owoce bogate w wit.C (aronia, czarna porzeczka)

*inne warz.i owoce (skł.min., wit grupy B)

*cukier i słodycze (energia, weglowodany, czekolada ,Mg)

7. Co to jest metabolizm?

(przemiana materii)

Suma procesów chem. I towarzyszących im zmian energ. Zachodz. W organizmie w zwiazku z pobieraniem pozywienia, jego trawienia i zużytkowanie przez tkanki. Wyraza się jako podst. Przemiane materii.

8.Fizjologiczne współczynniki energetyczne netto białek, tluszczu, weglowodanow

Bialko-16,7

Tluszcze-37,6

Węgl.-16,7

9.Co to jest podstawowa przemiana materii, od czego zalezy i ile wynosi?

PPM-wydatek energ. Organizmu bedacego na czczo, w pozycji lezacej,w spokoju psych.i fiz.tzw.koszt zycia

PPM=4,19 kJ/kg/godz=1 kcal. Wpływ mają: -wiek -wzrost -wysokość -skład ciała-gorączka-stres-temp.otocz-głodzenie-niedożywienie-hydroksyna->tarczyca.

10.Co to jest termogeneza bezdrżeniowa

Jest to produkcja cieplna wywolana spozyciem pokarmu, dzialaniem, pozywienia, spozyciem posilku, powoduje wzrost PPM o 10-20%.

11. Jednostka przemiany energ.masy.

kJ i Kcal

12.Jak można sprawdzic prawidlowosc przemiany energ.?

BMI-wskaznik masy ciala

BMI=masa ciala(kg)/ wzrost do kwadratu(m2)

13.Jakiej regulacji ulega dzialanie glodu i sytosci??

-motoryczna-zwiazana z rozszerzenie i odkurczeniem żołądka

-metaboliczna zwiazana z koncentracja we krwi glukozy wolnych kwasów tluszczowych i aminokwasow

-hormonalna-wydzielanie hormonów w przewodzie pokarmowym

-termiczna-poprzez termoreceptory, znajdujace się na powierzchni i wew. Ciala.

14.Co to jest trawienie??

Zespół procesów mech. I chem. Przeróbki pokarmów,dający składniki proste zdolne do wniknięcia w śluzówkę jelita cienkiego.

15.Układ trawienny to:

-przewód pokarmowy oraz gruczoły trawienne:

-podprzeponowa: żołądek,wątroba,trzustka,jelito cienkie, jelito grube

-nadprzeponowa-jama ustna, gruczoły ślinowe, gardło, przełyk

16.Co to jest index glikemiczny?

Jest to stopień wzrostu poziomu glukozy we krwi, utrzymujący się w czasie, po podaniu węglowodanów pokarmowych(50 g )

17.Wyjaśnij pojęcie lipidów i ich skład.

Grupa zwiazkow obejmujaca tłuszcze, oleje, fosfolipidy i sterole.

Skład:

-trójglicerydy(tluszcze,olej)

-glicerol

-kw. tluszczowe (nasycone, mononienasyc., wielonienas, rodziny omega 6 i 3)

-fosfolipidy np.:lecytyny

-sterole np.:cholestero

Omega 6-kwas linolowy->kwas arachidonowy

Omega 3-kwas linolenowy .

18.Co okresla wart.odzywcza tluszczow roslinnych i zwierz.?

Zalezy od ilosci NNKT.

Tłuszcze roslinne:kwasy nienasyc głownie linolowy,źródło wit E,brak cholesterolu

Tłuszczu zwierzęce-kwasy nienasycone-żródlo wit A i D, cholesterol,

Dwuhydrocholesterol i kaprosterol.

19.Efekty zdrowotne zwiazane z tłuszczami?

Nadmiar:otyłość, cukrzyca, nowotwory, nadciśnienie, artheroskleroza,

Spożycie umiarkowane: obniżenie poziomu cholesterolu i obniżenie tendencji do zakrzepów krwi.

20.Które frakcje lipoprotein są niebezpieczne dla zdrowia i dlaczego?

LDL- wysokie ryzyko chorób serca,krążą po całym organizmie

Cholesterol-składnik strukturalny błon komórkowych jest prekursorem składników sterydowych, kwasów żółciowych,hormonów wit.D3

21.Enzymy i produkty końcowe trawienia tłuszczów.Podaj sposób wchłaniania.

Trawienie przez lipazę żołądkową(niemowlęta),lipazę trzustkowa, lip.jelitowa. Wchłaniane są przez śluzówkę jelita cienkiego do mikrokosmyków, następnie w zależności od dług łańcucha trójglicerydów do krwi lub limfy.

• 22 Zródla białka wpożywieniu

a)roślinne -suche strączkowe >35% ,-produkty zbożowe do 10% ,-warzywa i owoce od 0,5 do kilku % b)zwierzęce -mięso i ryby 20% ,-nabiał 15%,jaja13%

23. Efekty zdrowotne związane z białkiem nadmiar ;otyłość ,niedobór ;marazmus i kwashiorkor

24.Enzymy i produkty trawienia białek

W ślinie występuje enzym mucyna, w żołądku jest HCl, produkowany przez ściany żołądka, który to aktywuje enzymy. Pepsyna jest wytwarzana przez komórki błony śluzowej żołądka.Pepsyna rozrywa wiązania wewnętrzne łańcucha dając peptydy, a nie aminokwasy. Enzymy soku jelitowego i trzustkowego rozkładają polipeptydy białka. Enzymy soku jelitowego: Nieaktywny proenzym tryptynogen, chymotrypsyna, mają charakter endopeptydaz, rozrywają wiązania i uwalniane są aminokwasy. Aminokwasy podlegają procesom wchłaniania.

25. Jak wchłaniane są białka w organizmie

Wchłanianie jest uzależnione od pH panującego w świetle jelita .Leucyna żle się wchłania ,jeżeli pH spadnie <2,5 .Jeżeli jest wchłaniany przez aktywny transport potrzebne są glukoza i galaktoza

26.Podział białka z punktu widzenia wartości odżywczej ;

Pełnowartościowe- zawieraja wszystkie aminokwasy egzogenne, wystarczaja do utrzymania życia. ( białka zwierzęce)

Częściowo- niepełnowartościwe zawierają aminokwasy egzogenne, ale w ilości niedostatecznej w stosunku do zapotrzebowania.( b. roślinne)

Niepełnowartościowe - np. żelatyna, to takie, których skład aminokwas. Nie wystarcza dla procesów wzrostu, ani dla podtrzymania życia.

27.Bialko w organizmie jest wykorzystywane do :

-budowania enzymów(wszystkie enzymy są białkami)

-utrzymania równowagi cieczowej w ustroju i kwasowo- zasadowej w organizmie

-do przeciwdziałania czynnikom chorobotwórczym jako składniki przeciwciał

-jako składnik niektórych hormonów

-transportowania niektórych składników pokarmowych np. wit. A ,żelazo

-jako składnik strukturalny tkanek kości ,zębów

-składnik barwników wzrokowych(opsyna w siatkówce oka)

-składnik fibryny, białka biorącego udział w krzepnięciu krwi

28. Jakość białka określa

zawartość aminokwasów egzogennych.

29.Zdefiniuj bilans azotowy i określ kiedy jest równy zero, ujemny, dodatni

-AZOT dostarczony =AZOT wydalony

Bilans dodatni, gdy N dostarcz. >N wydalony

Bilans ujemny, gdy N spożyty<N wydalony

Równowaga azotowa, gdy N spożyty=Nwydalony

30.Enzymy trawiące węglowodany:

-Są to: amylaza ślinowa, amylaza trzustkowa, enzymy soku jelitowego( maltaza, sacharaa, laktaza), enzymy bakteryjne.

31.Efekty zdrowotne związane z cukrem, węglow. złożonymi, błonnikiem pokarmowym.

CUKIER - źródło energii (może przyczyniac się do powstawania niedożywienia),

-może sprzyjać powstawaniu otyłości, chorobom układu krążenia, próchnicy zębów,

BŁONNIK - kontrola masy ciała,

-zapobieganie zaparciom, hemoroidom,

-zapobieganie rakowi jelita grubego

-zmniejsza ryzyko chorób serca

WĘGLOWODANY ZŁOZONE - obniżają ryzyko otyłości, chorób serca, cukrzycy, próchnicy zębów, nowotworów

32. Funkcje błonnika pokarmowego: zatrzymanie wody, zapobiega zaparciom,- regulacja działalności jelita grubego,- wiązanie cholesterolu i niektórych składników min.,- usuwanie w.w. z organizmu,- perystatyka jelit.

33.W jaki sposób i dokąd są wchłaniane węglowodany?

Węglowodany wchłaniane są w postaci cukrów prostych do krwi.

Bierne - na zasadzie różnicy stężeń, z obu stron błony komórkowej.

Aktywne - niezależne od różnicy stężeń, warunkiem jest to , aby była wolna grupa OH przy drugim węglu w pierścieniu piranozowym.Cukry przenoszone są do wątroby, a nie strawione usuwane sa na zewnątrz.

34. Jaki jest prawidłowy poziom glukozy we krwi i co wpływa na jego regulację?

Od 80-120 mg/100 cm^3 -prawidłowy poziom. Wpływ mają hormony: insulina, glikogen z trzustki i adrenalina z kory nadnerczy.

35.Wymień węglowodany pokarmowe: 1.wg. Punktu żywieniowego;- w. Proste(mono i oligo sacharydy) ,- polisacharydy (zapasowe: dekstryny i skrobia) są to weglow. dostępne. Niecukrowe polisacharydy (błonnik pokarmowy): pektyny i hemiceluloza. 2. wg. Stopnia polimeryzacji: - cukry (1,2) monosacharydy, dwusacharydy, poliole(glukoza, galaktoza, fruktoza, sacharoza, laktoza, - oligosachrydy(3-9) malto-oligosacharydy, pozostałe oligosacharydy (maltodekstryny, rafinoza, stachioza, fruktooligosacharydy.)- polisacharydy (>9) skrobia (amylaza , amylopektyna, skrobia modyfikowana)- nieskrobiowe polisacharydy (celuloza, chemiceluloza, pektyny).

36. Co rozumiesz pod pojęciem Hipo -Hiperwitaminoza. Hipowitaminoza- nieprawidlowa obecność witamin w stosunku do potrzeb, niezauważlne gołym okiem -ukryty niedobór witamin .Można je wykryć za pomocą markerów-. Hiperwitaminoza -efekt wywolywany nadmiernym spożyciem witamin .Nadmierne spożycie niektórych witamin może mieć tragiczne ,szczególnie te rozpuszczalne w tłuszczach .

37.Zdefinniuj pojęcie witaminy A pod nazwą tą należy rozumieć grupę związków wykazujących aktywność biologiczną all -trans -retinolu i podobnych strukturalnie będących pochodną beta-jononu

38.Rola witaminy A

Niezbędna dla - prawidlowego widzenia,

*nabłónek i skóra - prawidłowy wygląd i funkcjonowanie.

*Prawidłowy wzrost tkanek

*Utrzymanie stabilności nabłonków komórkowych

Pomocna w

*syntezie hormonów kory nadnerczy

*Syntezie tyroksyny przez tarczycę

*Utrzymanie otoczki komórki nerwowej

*W budowaniu erytrocytów

*W reakcjach odpornościowych

39. Prekursory witaminy A oraz produkty, w których występują.

Formy aktywne w organizmie:retinol, retinal, kwas retinowy,  - karoten, inne karotenoidy(które mają pierścień - jononu). Występują one w :tłuszczach rybnych i olejach, wątrobie, śledziach, makreli, produktach mleczarskich(masło, margaryna, jaja, twaróg), mięso(wątroba wołowa, wołowina, wieprzowina), owoce i warzywa: marchew, warzywa liściaste, pomidory, brzoskwinie.

40. Jakie związki obejmuje pojęcie witaminy D.

Witamina D - termin wszystkich związków wykazujących aktywność biologiczną cholekalcyperolu. Do form aktywnych zalicza się : cholekalcyperol, ergokalcyperol, 25- hydroksycholekalcyperol,

41. Źródła witaminy D dla organizmu.

Źródłem jest synteza z prowitaminy (7- dehydroholesterolu), obecnej w skórze, pod wpływem promieni ultrafioletowych. W pożywieniu wystepuje w małych ilościach. M. in. w Piklingu, węgorzu, śledziach, makreli, żółtku jaja, jajach, Grzybach(kurka, borowik), wątroba cielęca.

---