1646, W7 - inżynierii środowiska


SYSTEM OCENY JAKOŚCI JEZIOR - SOJJ:

Ocena podatności jezior na degradacje na podstawie wskaźników morfometryczno - hydrograficzno - hydrologicznych.

Degradacja i klasy czystości jezior.

Możemy wyróżnić trzy klasy czynników określających podatność jezior na degradację. Aby uzyskać konkretne wskaźniki określające podatność jeziora na degradację niezbędne jest powiązanie ze sobą trzech grup elementów:

1.elementy charakterystyczne dla zlewni bezpośredniej i pośredniej zbiornika nazywane czynnikami zlewniowymi

2.elementy opisujące kształt i wielkość badanego jeziora nazywane czynnikami zlewniowymi

3.zasoby i stosunki wodne panujące na analizowanym obszarze określane czynnikami hydrologicznymi.

Wskaźniki definiujące podatność jeziora na degradację:

Średnia głębokość - będąca stosunkiem objętości jeziora do jego powierzchni, wyrażona w metrach. Jeśli zbiornik jest głęboki to jest mniej podatny na degradację, gdyż magazynuje więcej wody - tym samym może przyjąć więcej zanieczyszczeń - jego bufor bezpieczeństwa jest znacznie większy niż zbiorników płytkich.

Stosunek objętości jeziora do długości fali brzegowej [tys. m3/m] - mówi o możliwości dostania się do wód jeziora miogenów, czy innych zanieczyszczeń ze zlewni. Jeżeli linia brzegowa jest krótka, a objętość duża, wtedy prawdopodobieństwo zanieczyszczenia zbiornika jest mniejsze, a także kontakt z powierzchnią z jakiej mogą dostać się zanieczyszczenia (np. ze spływów powierzchniowych) jest mniejszy.

Procent stratyfikacji wód - oblicz się mnożąc stosunek objętości wód hipolimnionu [m3] do całkowitej objętości jeziora [m3] przez 100%. Im większa wartość wskaźnika, tym lepiej. Więcej jest wody w warstwie przydennej i chroni to przed przedostaniem się miogenów z osadów dennych - interfazy - do powierzchniowych wód, gdzie łatwo szybko zostają włączone do obiegu biogenów.

Stosunek powierzchni dna czynnego [m3] - która jest w kontakcie z warstewką epilimnionu, do objętości epilimnionu [m3], określa ile dna kontaktuje się z wodami epilimnionu i na jakiej powierzchni dochodzi do wymiany biogenów między interfazą a powierzchniowa warstwą wody. Jeśli jest duża powierzchnia dna czynnego to zbiornik jest podatny na degradację; na większej powierzchni dochodzi do uwalniania biogenów z osadów. Wraz ze spadkiem wartości tego wskaźnika spada również podatność jeziora na degradację.

Procent wymiany wody w jeziorze w ciągu jednego roku - jest to stosunek ilości wody, jaka w naturalny sposób odpłynie z jeziora w ciągu roku [m3] do objętości całkowitej misy jeziora [m3] przemnożony przez 100%. Im zbiornik jest bardziej przepłukiwany, tym jest mniej podatny na degradacje, gdyż zanieczyszczenie nie kumuluje się, tylko w znacznym stopniu jest wyprowadzane ze zbiornika.

Współczynnik Schindlera - to stosunek sumy: powierzchni zlewni bezpośredniej [m2] i powierzchni jeziora [m2]. Określa on w jaki sposób jezioro jest podatne na zanieczyszczenia pochodzące z atmosfery. Im mniejsza jest jego wartość, tym zbiornik jest mniej podatny na degradację.

Współczynnik Ollego - jest stosunkiem powierzchni zlewni [m2] do powierzchni jeziora [m2].

Zagospodarowanie zlewni - jest bardzo istotnym wskaźnikiem. Jeśli przeważają grunty orne to istnieje duże ryzyko dostania się do jeziora nawozów mineralnych i środków ochrony roślin. Korzystniej dla zbiornika jeśli jest on otoczony przez kompleksy roślinne.

Współczynnik rybacki - to stosunek linii brzegowej jeziora [m] do jego powierzchni [ha]. Jeżeli wartość tego wskaźnika jest duża to zbiornik jest bardziej podatny na degradację. Jest wiele zatoczek i miejsc gdzie ryby mogą się schronić ale taka struktura linii brzegowej jest niepożądana z aspektu ochroniarskiego.

Kategorie podatności jeziora na degradację (obliczanie średniej arytmetycznej):

Wskaźnik trofii jezior: WST, Trophy State Index TSI

SD - widzialność krążka Secchiego w metrach

TP - stężenie fosforu ogólnego w miligramach/dm3

Chla - stężenie chlorofilu a w miligramach/dm3

Indeks stanu trofii IST: indeks wykorzystuje stosunek średniej wartości biomasy Cyclopoida do Cladocera (BR) lub udział procentowy Cyclopoida w biomasie Crustacea (CCB).

Dominanty w fitoplanktonie:

MAKROFITY

    1. amfifity - rośliny wynurzone: