R. Dyzoniak - Sondaże, a manipulowanie społeczeństwem

NAJCZĘSTSZE BŁĘDY W SONDAŻACH:

• Błąd zamiany słowa „POPULARNOŚĆ” na słowo „ZAUFANIE”

• Błąd braku szerszych informacji u respondentów

• Badający zadając pytanie zasadnicze, nie uwzględnia pytań dodatkowych, które byłyby uzupełnieniem informacji zadziczej treści pytania. Prowadząc sondaż np. na określony temat polityczny, trudno o to pytać osobę, której polityka nie interesuje. Wiele pytań o zbliżonej tematyce pozwoliłoby badaczowi uzyskać informację dodatkową: dlaczego dana jednostka nie interesuje się polityką. Dlatego sposób formułowania pytań, dobór ich treści pod kątem utajnionej krytyki czy aprobaty w zdecydowany sposób mogą wpłynąć na uzyskane wyniki.

• Błąd zakamuflowanego uprzedzenia

• Sondaż z istoty swej powinien być pozbawiony podstępnych założeń (np. politycznych). Osobiste sympatie ankietera w żaden sposób nie powinny wpływać na sposób stawiania pytań. (np. czy zgadza się Pani na sposób w jaki sprawuje swój urząd Lech Wałęsa - pytanie już jest złe, gdyż już wiadomo iż określonej opcji politycznej nie podoba się)

• Błąd absurdalności pytania

• Badacz nie powinien zadawać pytań, które są dla informatorów wieloznaczne, mogą wprowadzić ich w błąd, a opublikowane wyniki zniekształcić rzeczywistą opinię publiczną. (np. pytanie o „popularność” Kościoła - owe słowo nie może nigdy odnosić się do określania takich instytucji jak Kościół)

• Błąd ogólnikowości w sondażach

• Występuje, gdy cele sondażu nie są jasne. Zadając ogólnikowe pytania skłaniamy badanych do zupełnie intuicyjnego formowania odpowiedzi („pi razy oko”), odpowiedzi informują o domysłach - nie przekonaniach

• Błąd fikcyjności problemu badawczego

• W zależności od sposobu postawienia pytania oraz w zależności od tego, czy badanym podsuwa się pewne odpowiedzi, czy też pozwala na swobodne wypowiedzi - badacz może uzyskać całkowicie odmienne wyniki. Stereotypy w sondażach.

• Błąd bezzasadnego porównywania

• Polega na wybiórczym wyselekcjonowaniu obszarów badawczych (instytucji, organizacji, sektorów gospodarki) niezgodnie z warsztatem badań sondażowych. Np. pytając o stosunek społeczeństwa do policji - musimy ująć całość tejże instytucji - nie można nam również porównywać np. policji z wojskiem

• Błąd wymuszania pożądanych skojarzeń

• Ma miejsce, jeśli autorzy sondażu (co najczęściej pojawia się przed wyborami) podsuwają badanym zupełnie dowolny zestaw cech , wartości, a następnie skłaniają ich do skojarzeń, które rozmijają się z obiektywnym stanem rzeczy (np. co to jest „socjalizm” i „kapitalizm”, gdy w rzeczywistości w Polsce nie było socjalizmu w takiej postaci jak opisuje to Marks i Engels)

• Błąd nieuprawnionych porównań i komentarzy

• Wynika z zadawania pytań, na które respondenci nie są w stanie zadowalająco odpowiedzieć (np. czy można krytykować papieża? - nie jest poprawne bo brzmi niejednoznacznie)

KILKA REFLEKSJI NA TEMAT ANTYSEMITYZMU W BADANIACH SONDAŻOWYCH

• W sondażach na temat antysemityzmu popełnia się wiele warsztatowych błędów

• Niekorzystnym faktem jest to, że sondażami nad antysemityzmem zajmują się osoby pochodzenia żydowskiego (zbyt emocjonalne traktowanie tematu)

• Stereotypy (np. przeświadczenie, że jakakolwiek krytyczna uwaga o Żydach jest oznaką antysemityzmu)

POJĘCIE ANTYSEMITYZMU:

• Wielu publicystów, pisarzy i polityków żydowskiego pochodzenia utożsamia antysemityzm z przejawem niechęci do Żydów

• Każdy specjalista wie, że SEMITAMI są zarówno Żydzi jak i Arabowie

• Antysemityzm musi więc oznaczać wrogość do Żydów i do Arabów

CZYM NAPRAWDE JEST ANTYSEMITYZM?:

• Rzeczywistym antysemityzmem można być całościowe traktowanie Żydów jako społeczności z natury złej, o przymiotach nagannych, która chce być uprzywilejowana w stosunkach do innych (zwłaszcza pod wzgl. materialnym i dążenia do władzy)

• Należy odróżnić antysemityzm jako osobiste poglądy danej osoby od działalności praktycznej podyktowanej totalną wrogością wobec Żydów jako społeczności