Stwardnienie rozsiane (SM) - jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego o charakterze przewlekłym., remitującym lub postępującym, u której podłoża leżą rozsiane ogniska demielinizacji w mózgu i rdzeniu kręgowym. Etiologia choroby nie jest w pełni poznana.

SM polega na uszkodzeniu osłonek mielinowych otaczających włókna nerwowe. Mielina jest substancją ochraniającą włókna nerwowe od zewnątrz, złożoną głownie z tłuszczów i białek. Mielina umożliwia nerwom szybsze przewodzenie impulsów do mózgu i z powrotem. Jej utrata spowalnia i zakłóca pracę nerwów, powoduje zniekształcenie i blokadę sygnałów, które najczęściej nie docierają do celu lub docierają z opóźnieniem. Impulsy nie są przekazywane prawidłowo i trafiają do nieprawidłowych miejsc.

• W Polsce choruje około 30 tysięcy osób

• Pierwsze objawy kliniczne występują najczęściej u ludzi młodych w wieku 20-30 lat. Szczyt zachorowań odnotowuje się w populacji osób w wieku 30-35 lat

• Nieznacznie więcej kobiet choruje na SM

• Najczęściej występuje w strefach klimatu chłodnego i umiarkowanego. Im bliżej równika tym mniej przypadków SM

• Na SM narażone są osoby mieszkający w rejonach o wysokim standardzie sanitarnym

• Zróżnicowany przebieg kliniczny: najczęściej postać zwalniająca z rzutami, wtórnie postępująca i łagodna.

• Istnieją dwie zasadnicze formy tej choroby:

• pierwsza postępuje skokowo, a pogorszenia następują w dłuższych lub krótszych odstępach czasu, na początku są one stosunkowo odległe jedne od drugich, i w okresach które je dzielą, objawy mogą całkowicie ustąpić po kilku dniach lub tygodniach. Potem stają się częstsze i zaburzenia nie znikają całkowicie między kolejnymi atakami choroby

• druga - pojawiają się najpierw nieznaczne objawy, które ulegają stopniowemu pogorszeniu

• Prawie każdy rzut choroby zwiększa w mniejszym lub większym stopniu deficyt neurologiczny

Rzut choroby to wystąpienie nowych objawów neurologicznych lub wyraźne pogorszenie już istniejących , trwające 24 godziny lub dłużej.

Remisja oznacza ustąpienie objawów, może być całkowita, co się zdarza rzadko i tylko na początku choroby, lub częściowa i i trwać może różnie długo.

]

Klinicznie wyróżnia się postać łagodną SM, w której zmiany neurologiczne nie prowadzą do znaczącej niewydolności układu nerwowego w okresie co najmniej 15 lat, oraz postać złośliwą, w której osoba chora staje się ciężkim inwalidą w ciągu 2-3 lat (10% przypadków).

• Choroba rzutuje na wszystkie aspekty życia codziennego, rodzinnego zawodowego zarówno chorego jak i jego otoczenia.

• Objawy

• Osłabienie mięśni szczególnie kończyn dolnych i górnych (pierwszym objawem zazwyczaj są trudności w chodzeniu, lub nagła niesprawność kończyn górnych, zwłaszcza dłoni)

• spastyczność (sztywność mięsni)

• zaburzenia czucia bólu, temperatury lub dotyku

• ból od umiarkowanego do ciężkiego

• zaburzenia ruchów gałek ocznych

• oczopląs

• trudności w rozpoznawaniu barw, zwłaszcza koloru czerwonego i zielonego

• osłabienie ostrości wzroku

• podwójne widzenie (są to jedne z pierwszych objawów choroby wynikające z pozagałkowego zapalenia nerwu wzrokowego)

• brak koordynacji ruchów kończyn i tułowia

• drżenie

• niewyraźna mowa (dyzartria), w późniejszym okresie mowa skandowana

• charakterystyczne są wygórowane odruchy głębokie, pojawia się objaw Babińskiego.

• zawroty głowy

• depresja, euforia, nieadekwatne zachowania do sytuacji

• zaburzenia funkcji poznawczych

• zmęczenie

• objaw Lhermitte'a - przykre wrażenie przebiegania prądu wzdłuż kręgosłupa

• parestezje, uczucia drętwienia i mrowienia

• zaburzenie oddawania moczu i kału (częściej występują zaparcia niż nietrzymanie stolca)

• zaburzenia połykania (dysfagia)

• zaburzenia miesiączkowania u kobiet

• czasami: chód na szerokiej podstawie, zaburzenia równowagi ciała, oczopląs, mowa skandowana, dysmetria ruchów (postać móżdżkowa SM).

• Przyczyny ( nie została w pełni ustalona).Teorie:

1. Wirusowa (szczególna rolę przypisuje się wirusom latentnym - opryszczka, retrowirusy).

Reakcja odpornościowa organizmu - autoagresja, nieprawidłowe działanie systemu odpornościowego - immmunologicznego.

2. Czynniki środowiskowe

3. Czynniki genetyczne - obserwuje się rodzinne występowanie tego schorzenia.

• Rozpoznanie

1. MRI- rezonans magnetyczny - za jego pomocą można wykryć nawet bardzo małe ogniska demienilizacji ( dokładność badania około 90%)

2. Badania immunologiczne płynu mózgowo- rdzeniowego ( podwyższony poziom IgG stwierdza się u 90% chorych na SM)

3. Badanie wzrokowych potencjałów wywołanych - zaburzenie przewodzenia bodźców w drogach wzrokowych.

4. Stosowanie skal do oceny stopnia niepełnosprawności - skala wg Kutzego tzw. EDSS

• Leczenie (objawowe i modyfikujące przebieg choroby)

1. Leczenie rzutu SM ( metyloprednizolon- skraca czas utrzymywania się objawów neurologicznych związanych z rzutem)

2. Przewlekłe leczenie immunomodulujące:

• Interferon beta - hamowanie procesów autoimmunologicznych prowadzącdych do uszkodzenia osłonek mielinowych ( spowalnia prędkość narastania objawów neurologicznych oraz zmnniejsza ogniska demienilizacyjne w mózgu nie hamuje jedynie spowalnia dynamikę choroby!!)

• Leki cytostatyczne

• Leki immunosupresyjne ( sterydy)

3. szeroko rozumiana rehabilitacja

Rehabilitacja