DROGI PODAWANIA LEKÓW.

1. Dojelitowa:

• Doustna,

• Dożołądkowa,

• Dojelitowa,

Pozajelitowa:

• Dożylna,

• Domięśniowa,

• Podskórna,

• Śródskórna,

• Dotchawicza.

• Do jamy szpikowej.

Rodzaje działania leków:

1. Działanie przyczynowe.

2. Działanie objawowe (np. środki przeciwkaszlowe, przeciwgorączkowe).

3. Działanie ośrodkowe (CUN).

4. Działanie obwodowe (Rdzeń).

5. Działanie ogólne.

6. Działanie miejscowe.

7. Działanie wybiórcze.

8. Działanie odwracalne.

9. Działanie nieodwracalne.

10. Działanie antagonistyczne.

11. Działanie synergistyczne

Mechanizm działania leków:

1. Mechanizm fizykochemiczny. Gdy związek osiąga aktywność chemiczną pod wpływem występowania odpowiednich warunków fizycznych (np.termodynamizm).

2. Mechanizm chemiczny. Gdy działanie zależy od obecności odpowiedniego receptora.

Mechanizm wyzwalania efektu leku:

1. Teoria okupacyjna Klarka = klawisz organów. Lek działa dopóty, dopóki jest zespolony z receptorem.

2. Teoria dynamiczna Pattona = klawisz fortepianu. Lek działa tylko w momencie wiązania się z receptorem

Transport leków przez błony biologiczne:

1. Dyfuzja bierna (różnica stężeń).

2. Dyfuzja przez pory (wielkość cząsteczek).

3. Transport przenośnikowy (obecność specjalnego transportera).

4. Transport czynny (j.w. energozależny ograniczony obecnością ilości substancji transportującej).

5. Dyfuzja ułatwiona (niezależny od energii hamowany przez konkurentów).

6. Pinocytoza rzadko dotyczy leków raczej w układzie humoralnym (np., fagocytoza, < 750 nm).

Wchłanianie leków:

1. Wchłanianie przez skórę. Zwykle leki lipofilne i hydrofilne. Wchłanianie w dużym stopniu zależy od stopnia ukrwienia skóry.

2. Wchłanianie przez płuca. Gazy, pary i cząsteczki ciał stałych w postaci zawiesin i aerozoli o średnicy < 1um.

3. Wchłanianie z jamy ustnej (wiele leków - szybciej niż z żołądka)

4. Wchłanianie z żołądka - leki rozpuszczalne w tłuszczach i słabe kwasy i słabe zasady (alkohol, kofeina)

5. Wchłanianie z jelit:

• Leki rozpuszczalne w tłuszczach (dyfuzja bierna),

• Transport przenośnikowy (niewiele leków; aminokwasy, leki p\nowotworowe),

• Doodbytniczo - wchłanianie zgodne z prawami Brodiego. Pominięcie krążenia wątrobowego, sploty odbytnicze łączą się z żyłą wrotną.

• Wchłanianie z innych błon śluzowych (nosa, spojówki, pochwy).

• Wchłanianie z tkanki podskórnej (cząsteczki < 60 000 m.cz.).

• Donaczyniowo - natychmiastowy efekt. Specjalne procedury przygotowania (rozbijanie ultradźwiękowo emulsje etc.).

• Śródoponowo - podpajęczynówkowo (p\bólowe, anast.).

• Do jam ciała - dootrzewnowo, do zatok nosowych, dotchawiczo. Głównie działanie miejscowe.

Leki podawane dojelitowo:

• Tabletki,

• Kapsułki,

• Drażetki,

• Płynne,

• Proszki,

Leki podawane dożylnie:

• Działają po około 1 - 3 min,

• Jeśli po leku przepłucze się 0,9 % NaCl to jeszcze się skraca w\w czas,

Leki podawane dotchawiczo:

• Podaje dawki leków dwukrotnie większe niż podawane dożylnie,

• Należy je rozcięczyc NaCl 0,9 % do 10 ml i podać,

• Zwykle podaje się leki ratujące życie,

Leki podawane doszpikowo:

• Zwykle przez specjalny cewnik doszpikowy założony ponad kostka przyśrodkową,

• Zwykle podaje się leki ratujące życie w takich samych dawkach jak dożylnie,

Leki podawane dosercowo:

• Zwykle do prawej komory z dojścia około wyrostka mieczykowatego,

• W większości jednak lek jest podawany poza serce co udowadniają badania sekcyjne,

• Istnieje również duże ryzyko uszkodzenia opłucnej, płuca i naczyń wieńcowych,

2