PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA

Wykład

Ogólna charakterystyka rozwoju w wieku dojrzałym - zagadnienia

1. Obszary rozwoju w średniej dorosłości (Newman & Newman)

• Prowadzenie domu

• Opieka nad dziećmi

• Zarządzanie karierą zawodową

 

2. Średnia dorosłość

• Etap niechciany....

• Rola zegara społecznego

• Zmiana sytuacji psychospołecznej

• Szczyt życiowych możliwości

• Największa niezależność ekonomiczna i osobista

• W ujęciu Havighursta

• Pełna odpowiedzialność

• Odpowiedni standard życia

• Pomoc dzieciom przy wchodzeniu w dorosłość

• Nauczenie się typowego spędzania czasu

• Budowanie więzi w związku

• Akceptacja zmian fizjologicznych

Średnia dorosłość

Rozwojowe mechanizmy przystosowawcze (Peck)

• Mądrość ponad siłą i atrakcyjnością fizyczną

• Nowe kryteria wzajemnej oceny płci przeciwnej

• Zmiana obiektu zaangażowania emocjonalnego

• Otwartość i elastyczność umysłowa

• Teoria sezonów życia Levinsona

Średnia dorosłość (40 - 65 rż)

• przejście do średniej dorosłości (40-45rż) 

• wchodzenie w średnią dorosłość(45 - 50 rż)

  wchodzenie w lata pięćdziesiąte (50-55 rż)

  stabilizacja (55 - 65 rż)

3. Zmiany fizyczne

• Zjawisko kompensacji

• Obniżenie wzrostu

• Zmiana w mięśniach

• Zmiana w obrębie funkcji narządów zmysłów

• Starzenie zewnętrzne i wewnętrzne

• Rola aktywności fizycznej

• Względny wzrost śmiertelności

• Choroby

4. Klimakterium/Przekwitanie

• Wygasanie funkcji hormonalnej jajników

• Podwzgórze-przysadka-jajniki

• Podokresy:

• Premenopauza

• Perimenopauza

• Menopauza właściwa

• Okres pomenopauzalny

• Objawy naczyniowo - ruchowe

• Wary

• Napadowe poty nocne

• Napadowe kołatania serca

• Objawy w sferze psychicznej

• Drażliwość

• Lęk, przygnębienie

• Zaburzenia koncentracji i pamięci

• Zmiany w zachowaniu

• Trudności z podejmowaniem decyzji

• Inne

• Zawroty głowy

• Drętwienie rąk

• Zmiany w stanie skóry

• Następstwa:

• Choroby układu krążenia

• Osteoporoza

• Częściowy zanik macicy

• Dolegliwości ze strony układu moczowo - płciowego

• Znaczenie diety i stylu życia

• Hormonalna terapia zastępcza

5. Andropauza

• Zmniejszanie wydzielania hormonów

• 10% (-20,-30,-40,-50)

• Znaczenia stanu zdrowia

• Objawy

• Uderzenia gorąca

• Impotencja

• Utrata libido

• Zmęczenie

• Zaburzenia snu

• Przygnębienie

• Wzrost tkanki tłuszczowej

• Następstwa

• Hiperinsulinizm

• Miażdżyca tętnic

• Nowotwory

• Ogólne starzenie się ustroju

• Terapia hormonalna

• Styl życia

7. Rozwój poznawczy

• Stadium operacji dialektycznych według Pascala - Leone

• Obniżenie szybkości, wydajności i zakresu przetwarzania informacji

• Ubytki uwagi

• Różnice w aspekcie formalnym pamięci

• Inteligencja płynna vs skrystalizowana

• Ukryte zdolności

• Czas indywiduacji inteligencji

Mądrość

• Znawstwo

• Wartości

• Uznanie roli kontekstu

• Niepewność w definiowaniu i rozwiązywaniu problemu

8. Rozwój osobowości

• Orientacja introspektywna

• Świadomość przemijania

• Stabilizacja czy zmiany?

• Perspektywa biograficzna wg Niemczyńskiego

• Personalizacja

• Dopełnienie osobowościowej konstrukcji

• Eksternalizacja i finalna integracja osobowości

• Zrównoważenie składowych psychiki - Jung

• Cele rozwoju osobowości

• Sfinalizowanie fazy indywiduacji

• Wejście w fazę transcendencji

• Eliminowanie kolejnych zafałszowań z okresu dzieciństwa - według Goulda

Nie ma zła ani śmierci na świecie

• Bezpieczeństwo może trwać wiecznie

• Śmierć nie może zdarzyć się ani mnie ani moim bliskim

• Nie można żyć bez partnera

• Nie ma alternatywy dla życia w rodzinie

• Jestem niewinny

9. Kryzys wieku średniego

• Istnieje czy nie

• Zjawisko powszechne czy elitarne

• Kiedy się pojawia

• Problemy uniwersalne czy unikalne

• Brak zadowolenia z życia czy lęk przed przyszłością

• Zjawisko normalne czy patologiczne

• Ważniejsze czynniki biologiczne czy socjokulturowe

• Różnice międzypłciowe

Problemy przełomu połowy życia:

• Potrzeba zmiany

• Personalizacja śmierci

• Poszukiwanie autentyczności

• Zagubienie i trudność w zaplanowaniu dalszego życia

• Przyszłość jest krótsza niż przeszłość

• Przekonanie o pogarszającym się zdrowiu

Symptomy kryzysu połowy życia (Figler)

1.    poczucie niezadowolenia

2.    utrata poczucia bezpieczeństwa

3.    depresja

4.    niezdecydowanie

5.    niepokój

6.    konflikt między oczekiwaną a realną wizją samego siebie

7.    nerwowość, irytacja

8.    rozproszenie

9.    mniej zadowolenia z pracy

10.  obsesja starości i śmierci

Mit kryzysu męskiego

• Tolkien - 45 lat

• Ray Kroc - 52 lata

• Anthony Hopkins - 54 lata

• Ian Wilmut - 52 lat

• Zbigniew Religa - 46 lat

• Walery Poliakow - 53 lata

• Alexander Fleming 48 lat

• Johann Mendel - 44 lata

10. Rodzina

• Zmiany w rolach

• Nowe sytuacje

• Zmiana modelu komunikacji

• Ponowne przeżycie adolescencji

• Puste vs pełne gniazdo

• Przewartościowanie związku

• Rodzice jako dzieci

11. Praca zawodowa

• Stadium stabilizacji zawodowej

• Największe osiągnięcia vs kryzys

• Mistrzostwo

• Zmiana pracy vs bezrobocie

• Stres

• Alarm, odporność , wyczerpanie

• Stresory społeczne, fizyczne, endemiczne

• Eustres vs distres

• Kontrola stresu

12. Praca zawodowa

• Po utracie pracy (Power, Driscoll)

• Szok - odprężenie - ulga - nowe pomysły

• Poszukiwanie pracy - wysiłek

• Rezygnacja i zwątpienie, strata wiary we własne możliwości

• Napięcie, cynizm, apatia i zobojętnienie

Syndrom wypalenia zawodowego

• Wyczerpanie emocjonalne, fizyczne i psychiczne

• Poczucie braku kontroli,

• Nieuzasadnione przekonanie o utracie zdolności,

• Narastająca tendencja do negatywnego myślenia,

• Utrata celu, sensu i energii,

• Wyłączanie się z życia społecznego, które może jeszcze bardziej nasilać istniejące problemy.

• Zmęczenie, bezsenność

• Bóle głowy, brzucha

• Nadużywanie alkoholu

Załamanie nerwowe

• Nietypowe, irracjonalne, pozbawione kontroli zachowanie;

• Niezwykle nasilony lęk;

• Ciężka depresja;

• Obsesyjna aktywność- uporczywe, irracjonalne działanie;

• Następujące po sobie okresy depresji i euforii;

• Zachowania autodestrukcyjne

• Nieracjonalne postępowanie

• porzucenie pracy,

• zerwanie związku,

• kompulsywne zakupy,

• zażywanie narkotyków,

• Kreatywność

• Mistrzostwo

• Potrzeba dokonań

• Rozszerzenie kręgów społecznych

• Realizacja w pracy zawodowej

• Radość w rodzinie

• Odpowiedzialność

• Stabilizacja

Podsumowanie