Na podstawie:

1. Ciechaniewicz W., Grochans E., Łoś E.; „Wstrzyknięcia śródskórne, podskórne, domięśniowe i dożylne”; PZWL, Warszawa 2011

2. Dzirba A.; „Wstrzyknięci domięśniowe”; PZWL, Warszawa 2010

3. Kirschnick O.; „Pielęgniarstwo”; Urban&Partner, Wrocław 2003

4. Hildebrand N.; „Iniekcje, infuzje, pobieranie krwi”; Urban&Partner, Wrocław 2001

CZĘŚĆ TRZECIA: WLEWY DOŻYLNE

Istota wlew dożylnego: dożylne podanie płynów i leków metodą kroplową.

Cel wlewu dożylnego: pozajelitowe dostarczenie płynów i leków.

Miejsca podłączenia wlewu dożylnego: żyły grzbietu ręki i przedramienia.

Wlew (infuzja) dożylny to zabieg stosowany w przypadkach, gdy płyn lub rozcieńczone leki muszą być aplikowane do żyły chorego w sposób kalibrowany, powolny, przez wiele godzin lub dni. Wykorzystywany głównie do przetaczania krwi i płynów w zaburzeniach homeostazy wodnej, w okresie pooperacyjnym, podczas długotrwałego odżywiania pozajelitowego oraz podawania leków, których stężenie we krwi musi być stałe w czasie długotrwałego stosowania.

Rodzaje wlewów dożylnych:

• Krótkotrwałe - czas trwania do 3 h.

• Długotrwałe - czas trwania ponad dobę.

• Szybkie podanie (bolus) - w nagłych wypadkach podanie całej objętości w krótkim czasie.

Wskazania do przetaczania płynów:

• Skorygowanie zaburzeń gospodarki wodno - elektrolitowej,

• Regulowanie równowago kwasowo - zasadowej,

• Zwiększenie objętości płynów krążących,

• Uzupełnienie ubytków ilościowych i jakościowych - witamin, składników energetycznych, białka,

• Częściowe lub całkowite odżywianie pozajelitowe,

• Podawanie leków wymagających dużego rozcieńczenia i podania w wolnym, ciągłym wlewie.

Rodzaj, objętość przetaczanych płynów oraz czas trwania wlewu muszą być zgodne ze zleceniem lekarskim.

Roztwory dzieli się ze względu na ich osmolalność na:

• Izotoniczne - 270 - 310 mOsmol/kg

• Hipotoniczne - poniżej 270 mOsmol/kg

• Hipertoniczne - powyżej mOsmol/kg.

Roztwory do wlewów dożylnych:

Roztwory elektrolitów	0,9% roztwór NaCl Roztwór Ringera Płyn fizjologiczny wieloelektrolitowy izotoniczny Płyn jelitowy zapobiegawczy izotoniczny Płyn żołądkowy zapobiegawczy izotoniczny
Roztwory węglowodanów	Glukoza 5% Glukoza 10% Glukoza 20%
Roztwory mieszane	Glukoza 5% + 0,9% roztwór NaCl (1:1) Glukoza 5% + 0,9% roztwór NaCl (1:2)
Roztwory odżywcze	Aminosol 10% Aminoplasmal Intralipid 10%, 20% Lipofundin SMOFlipid
Środki osoczozastępcze	Dekstran 40 Plasmasteril Albuminy 20% Voluven
Płyny specjalne	Mannitol 10%, 20% THAM 3%, 6% Wodorowęglan sodu 8,4%

Zasady postępowania podczas przetaczania płynów dożylnie:

• Informowania pacjenta o wykonywanym zabiegu - poinformowanie o istocie i celu, czasie trwania zabiegu, ilości przetoczeń; ustalenie sposobu zachowania podczas i po wykonaniu wlewu dożylnego; uprzedzenie pacjenta o możliwości wystąpienia objawów niepożądanych (uczucia gorąca, dreszczy, nudności, bólu głowy, reakcji alergicznej);

• Przygotowanie płynu do infuzji - ocena makroskopowa płynu infuzyjnego, sprawdzenie, czy płyn: nie zawiera osadu, strontów, nie zmienił zabarwienia; sprawdzenie daty ważności płynu; sprawdzenie nazwy; sprawdzenie zgodności nazwy ze zleceniem lekarskim; ocena czy pojemnik nie jest uszkodzony, czy nie był nakłuwany; podłączenie wlewu przez osobę, która przygotowała lek do podania; sprawdzenie temperatury wlewu (18 - 24°C).

• Wybór optymalnego miejsca nakłucia żyły - wybranie żyły dobrze widocznej, dobrze wyczuwalnej, dużej i prostej w przebiegu, położonej poza zgięciem łokciowym; miejsce bez zmian zapalnych, ropnych, przebarwień, blizn, znamion.

• Dobór właściwego sprzętu - przygotowanie zestawu do kaniulacji żyły, jednorazowego aparatu do przetaczania płynów, stelażu do zawieszenia pojemnika z płynem wlewowym; prawidłowe przygotowanie zestawu do przetoczenia płynu.

• Zastosowanie prawidłowej techniki nakłucia żyły - przygotowanie żyły do nakłucia przez uwidocznienie żyły; poprawne nakłucie żyły; sprawdzenie położenia kaniuli w świetle żyły przez aspirowanie, obserwację cofania się krwi, przepłukiwanie 0,9% NaCl;

• Przestrzeganie aseptyki - używanie jałowego sprzętu, zachowanie jałowości leku, jałowy opatrunek na miejscu wkłucia, przygotowanie wlewu tuż przed jego przetoczeniem;

• Przestrzeganie aseptyki - dezynfekcja miejsca wkłucia; używanie rękawiczek ochronnych; zabezpieczenie zużytego sprzętu.

• Szybkość przetaczania płynu - wprowadzanie leku z prędkością zgodną ze wskazówkami na opakowaniu lub zaleceniami lekarza;

• Przestrzeganie godzin infuzji - przetaczanie płynów w czasie zgodnym ze zleceniem lekarskim;

• Obserwacja pacjenta podczas wlewu i po jego zakończeniu;

• Dokumentowanie infuzji.

Procedura wykonania kroplowego wlewu dożylnego

Zestaw do wykonania wlewu kroplowego:

• Płyn do przetoczenia zgodny ze zleceniem lekarskim,

• Jednorazowa jałowa kaniula,

• Jednorazowy zestaw do przetaczania płynów,

• Jednorazowa jałowa strzykawka o pojemności 10 - 20 ml z 0,9%roztworem NaCl do przepłukania kaniuli,

• Opaska uciskowa,

• Rękawiczki jednorazowe,

• Środek do dezynfekcji skóry,

• Miska nerkowata,

• Pojemnik na zużyty sprzęt,

• gaziki jałowe,

• materiał opatrunkowy do zabezpieczenia miejsca wkłucia,

• przylepiec.

Etapy podłączania wlewu kroplowego:

• sprawdzenie zlecenia na podanie płynu dożylnie,

• sprawdzenie tożsamości pacjenta,

• poinformowanie pacjenta o istocie i celu zabiegu, długości trwania zabiegu,

• uzyskanie zgody pacjenta na wykonanie zabiegu,

• ułożenie pacjenta w pozycji leżącej z podparciem miejsca wkłucia,

• umycie rąk,

• przygotowanie zestawu do wykonania kaniulacji żyły i podłączenia wlewu,

• założenie rękawiczek,

• przygotowanie zestawu do przetoczenia:

• sprawdzenie płynu - nazwy, daty ważności,

• zdezynfekowanie miejsca nakłucia pojemnika z płynem infuzyjnym,

• wbicie igły aparatu w pojemnik z płynem infuzyjnym,

• zaciśnięcie rolkowego regulatora przepływu,

• zawieszenie butelki na stojaku,

• uciśnięcie komory kroplomierza w celu wypełnienia go płynem do ½ objętości,

• zdjęcie zabezpieczenia końcówki aparatu, zabezpieczenie przed infekcją,

• przytrzymanie końcówki aparatu nad miską nerkowatą i zwolnienie zacisku w celu usunięcia powietrza i wypełnienia aparatu płynem,

• zaciśnięcie zacisku i zabezpieczenie końcówki aparatu osłonką ochronną,

• umieszczenie pojemnika z płynem na tacy, zaniesienie do łóżka pacjenta;

• zawieszenie pojemnika z płynem na stojaku przy łóżku pacjenta,

• wybór miejsca wkłucia,

• założenie stazy, zdezynfekowanie miejsca wkłucia i założenie kaniuli; sprawdzenie umiejscowienia wenflonu - przepłukanie 0,9% roztworem NaCl,

• zdjęcie zabezpieczenia z końcówki aparatu i połączenie z kaniulą.

• Zwolnienie zacisku i ustawienie przepływu,

• Zabezpieczenie i umocowanie kaniuli jałowym opatrunkiem;

• Obserwowanie pacjenta w czasie i po podaniu płynu,

• Po zakończeniu przetaczania zaciśnięcie zacisku aparatu,

• Odłączenie aparatu od kaniuli,

• Przepłukanie kaniuli roztworem 0,9% NaCl,

• Zamknięcie kaniuli jałowym koreczkiem, gdy ma pozostać w żyle lub usunięcie ze światła żyły.

• Zabezpieczenie miejsca wkłucia.

• Zabezpieczenie używanego sprzętu,

• Zdezynfekowanie i umycie rąk, udokumentowanie zabiegu.

1