Metoda „kruszenia” jest jedną z nowoczesnych metod rozwiązywania zadań tekstowych.

„Kruszenie w czasie rozwiązywania zadań oznacza modyfikowanie, zwiększanie lub zmniejszanie danych i ich wartości, zastępowanie danych innymi, zmianę miejsca danych, a także przekształcanie zadania, jego odwracanie, wprowadzanie nowych związków i zależności, uszczegóławianie lub uogólnianie zadania.”

Proces „kruszenia” rozpoczyna się zawsze od tzw. zadania bazowego, które jest najczęściej złożone, otwarte, niestandardowe i nie zawiera pytań.

Dwie pierwsze wersje metody kruszenia można wykorzystać w klasach niższych. Inne wersje rzadziej, a jeżeli tak to głównie z uczniami uzdolnionymi matematycznie.

1. Wersja pierwsza -zakłada układanie pytań, a potem działań do zadania bazowego.

Etapy:

1. Prezentacja zadania bazowego i zapoznanie z nim uczniów.

2. Układanie pytań szczegółowych do polecenia: Co można obliczyć? I zapis ich na tablicy. Zapisujemy wszystkie pytania( bez oceny sensowności, interesuje nas ilość wyników a nie jakość).

3. Analiza pytań, układanie do nich działań i obliczenie wyników ( zapis działań obok pytań) i wycieranie pytań źle postawionych).

4. Wybór dowolnego pytania przez ucznia i samodzielne ułożenie treści pytania o tej samej lub innej tematyce.

5. Samodzielne rozwiązanie tego zadania przez ucznia i zapis odpowiedzi.

2. Druga wersja jest prawie dokładnie odwrotna do pierwszej. Polega ona na układaniu działań do zadania bazowego, a następnie pytań.

Etapy:

1. Prezentacja zadania bazowego i zapoznanie z nim uczniów.

2. Układanie i zapisywanie na tablicy przez uczniów wszelkich możliwych działań i ich obliczanie.

3. Analiza działań i układanie do nich pytań i ich zapis obok oraz wycieranie działań źle ułożonych lub ich poprawienie.

4. Wybór dowolnego działania i pytania i ułożenie do nich samodzielnie nowego zadania o tej samej lub innej tematyce.

5. Samodzielne rozwiązanie tego zadania w zeszycie i zapis odpowiedzi

3. Trzecia wersja polega na obmyślaniu zadań szczegółowych do zadania bazowego i przedstawianie ich w zakodowanej formie (np. na osi liczbowej, na drzewku, na grafie), a następnie próby ich określenia.

4. Czwarta wersja polega na zabawie opartej o zadanie bazowe do polecenia: Co by było gdyby...? 

5. Wersja piąta  polega na układaniu wszelkich możliwych pytań do zadania bazowego, ale z prawem do dokładania danych (zmieniania).

Walory metody „kruszenia”:

• doskonale rozwija myślenie krytyczno - logiczne uczniów. Uczy dostrzegania związków i zależności występujących w zadaniu bazowym oraz umiejętności wykorzystywania ich do tworzenia nowych wersji zadania.

• rozwija płynność myślenia - uczeń nie poprzestaje na ułożeniu jednego pytania, układa ich całe ciągi

• rozwija giętkość myślenia - uczeń jest zmuszony do szybkiej zmiany kierunku , przechodzi z jednego toru myślenia na inny, bowiem dostrzega coraz nowe związki w zadaniu bazowym

• rozwija oryginalność myślenia - uczeń nie poprzestaje na układaniu pytań łatwych i prostych. Układa coraz wymyślniejsze pytania.

• głośna zbiorowa praca uaktywnia uczniów, którzy na zasadzie skojarzeń z pytaniami ułożonymi przez kolegów formułują kolejne

• jest atrakcyjną dla uczniów metodą pracy z zadaniem tekstowym

2