Elżbieta Hadryś PO i PR III

Niepowodzenia szkolne to sytuacje, które charakteryzują się występowaniem wyraźnych rozbieżności między wymaganiami wychowawczymi i dydaktycznymi szkoły, a postępowaniem uczniów oraz uzyskiwanymi przez nich wynikami nauczania (Kupisiewicz 1988)

Przyczyny niepowodzeń szkolnych:

Społeczno-ekonomiczne- głównie dysfunkcje opiekuńcze, wychowawcze, strukturalne, kulturalne i intelektualne środowiska rodzinnego.

Biopsychiczne- cechy rozwojowe, poznawcze, zdrowotne dziecka

Dydaktyczne- organizacja procesu nauczania, warunki kształcenia.

Doświadczenie niepowodzeń szkolnych przez dziecko może prowadzić do wielu negatywnych następstw w ogólnym funkcjonowaniu dziecka: spadku motywacji do nauki, obniżenie aspiracji edukacyjnych, rozwoju negatywnych realacji z dorosłymi, niskiej pozycji rówieśniczej, rozwoju negatywizmu szkolnego, uczestnictwa w grupach dewiacyjnych, obniżenie się samooceny dziecka i innych zjawisk.

Fazy rozwoju niepowodzenia szkolnego

• faza pierwsza-przejawianie się pierwszych niedostrzegalnych jeszcze przez nikogo braków w wiadomościach. Uczeń stwierdza, że inni są lepsi. Występuje u niego brak zainteresowania na lekcjach oraz chęci do nauki. Pojawiają się pierwsze braki w opanowaniu materiału a równocześnie pierwsze symptomy niezadowolenia ze szkoły i jej unikanie

• faza druga- występowanie zaawansowanych braków w wiadomościach. Jest ich tak dużo, że uczeń nie daje sobie rady. Zaczyna w różny sposób oszukiwać nauczycieli, np. odpisywać zadania domowe.

Na ogół rodzice i nauczyciele nie przywiązują to tego żadnego znaczenia i nie dociekają, dlaczego dziecko mniej chętnie uczy się, chodzi do szkoły. Pierwsze dwie fazy stanowią niepowodzenia ukryte.

• faza trzecia- charakteryzuje się sporadycznym występowaniem ocen niedostatecznych. Dostrzegają to nauczyciele i rodzice. Niewłaściwa forma walki z nimi prowadzi do całkowitej niechęci do szkoły oraz różnych form negacji w pracy szkolnej. Podejmuje się pierwsze próby walki z niepowodzeniem szkolnym. Jeśli w tej fazie podejmie się odpowiednie środki zaradcze, można zlikwidować niepowodzenie. Jeśli forma tych środków nie jest właściwa - niepowodzenie pogłębia się.

• Faza czwarta- drugoroczność czyli oficjalne stwierdzenie niepowodzenia ucznia w nauce. Często takie pozostawienie ucznia w tej samej klasie jest początkiem wykolejenia się, ale przede wszystkim zachwiania jego równowagi życiowej. Drugim obok drugoroczności stwierdzeniem niepowodzenia w nauce jest odsiew szkolny, a więc zjawisko całkowitego przerwania nauki przed ukończeniem szkoły.( J. Konopnicki)